Ажал эмхидхэхэ зорилготой

 Баргажанай Һунгамалнуудай зүблэлые Зоригто СУНДАРОВ толгойлһоор 5 жэл боложо байна. Урдахи зарлал урагшатайгаар ударидаһанһаань боложо, ээлжээтэ зарлалые дахинаа толгойлхыень нютагай һунгамалнууд даалгаһан юм. Түлэг наһандаа ябаһан Баргажанай түрүү хүбүүдэй нэгэн болохо бэрхэ удамаршатай утаһаар залгажа, хөөрэлдөө эрхилбэбди. Аймагайнгаа зоной байдал һайн мэдэнэ гэжэ тобшолол хэмээр.

- Зоригто Батомунхоевич, үбһэ хулһандаа хүн зон орожо эхилээ гү?

- Эхилээ. Мүнөө жэл газарнай гандаа. Зунай дунда һарада бороо ороогүй. Һаянайл орожо эхилээ. Байгаалимнай нэгэ бага һэгээ орожо, үндыгөө болоһон ногоогоо зомнай сабшажа байнал даа.

- Баргажанай дэбисхэр дээрэ фермерскэ ажахынууд олон гү?

- Аймагай дэбисхэр дээрэ 20- ёод ажахынууд тоологдоно. Байгша ондо хоёр шэнэ фермернүүдтэй болообди. Буряад Уласай Хүдөө ажахын болон эдеэ хоолой яаманай жэл бүри эмхидхэдэг урилдаанда оролсожо, мүнгэн туһаламжада тэдэмнай хүртөө. Владимир Доржиевай ажахы - Яаригтада, Алдар Цыденовэйхинь Хара Усунда оршоно. Тэдэмнай хубидаа гүүртэтэй байһан. Гэбэшье ажахыгаа улам үргэдхэхэ арга боломжотой болобо гээшэ.

- Үнинэй хүдэлдэг фермернүүд сооһоо хэниие тэмдэглэмээр бэ?

- Жамбал Лубсанов Усть- Баргажанай зониие сагаан эдеэгээр тэдхэдэг. Зондо нилээд мэдээжэ болонхой. Тогооной архишье нэрэдэг.

- Буддын шажанай заншалта Сангха хүдөө ажахы хүгжөөхэ хэрэгтэ оролсоно. «Ниитэ хонин һүрэгтэ» хүртэнхэй гү нютагаархидтнай?

- Баргажанда 5 һүрэг бии. Василий Балданов нёдондо 500 толгой хонидые даажа абаа һэн. Тэрэмнай арһа яагаад элдэхэб гэжэ онол аргыень һайн мэдэдэг хүн. Нютагай зондо дүршэлөө дамжуулжа байна.

Мүнөө жэл үшөө 400 хони асарха тухай хэлсээтэйбди. Үргэн ехэ Хүнтэйн талада хониднай үсхэбэрилэгдэнэ.

Теэд гансашье хонин һүрэг бэшэ, мүн үндэһэн буряад үнеэдыешье абанхайбди. 44 толгой үнеэдые Хара Усун гэжэ нютагта Владимир Намжилов даажа абаад байна. 10 гаран бухануудыень намарай сагта Баян гол, Улан болон бусад нютагуудаар тараахабди.

- Нютагай зон мал үсхэбэрилхэһөө гадуур үшөө яагаад хоолойгоо тэжээнэб?

 

Усть-Баргажанда 100-аад гаран пилорама тодхоотой байгаа. Зон модо отолжо, бэеэ тэжээдэг һаабза. Мүнөө олонхинь хаагдаад байна. Хорюултай болоо. Зүбшөөл абахань хүндэхэн. Тиимэһээ тэдэ ондоо ажал нютагтаа эрхилхэ тухай бодоно. Нёдондо Буряад Уласай Хүдөө ажахын яаманһаа мэргэжэлтэд ерэжэ, һургуули эмхидхээ һэн. Тиигэжэ зариманиинь фермерскэ ажахынуудые, үйлэдбэри нээжэ эхилээ. Байгалай эрьеэр ажаһуудаг зомнай айлшадай буудалнуудые түхеэрэнхэй. Халдабарита хамшагһаа боложо, тэдэнэй хэрэг буруутаад байна.

- Аймагай Һунгамалнуудай зүблэлэй бүридэлдэ хэд ороноб?

- Зүблэлэй бүридэлдэ 17 һунгамал ороно. Нютагай зоной захил дүүргэхэеэ һунгамалнууднай оролдоһоор. Ой модо отолдог хүнүүд бии. Үндэһэн паркые толгойлогшо Михаил Оузин, багшанар, олзын хэрэг эрхилэгшэд, малай эмшэд... Анатолий Павленко гэжэ ехэ эдэбхитэй һунгамал бии. РЭС-тэ хүдэлдэг. Өөрөө эдэбхи үүсхэл гаргажа, Баргажан тосхоной харгы заһаа.

- Баргажанда харгын байдал хайшааб?

- Аймагай мэдэлэй харгынууд тэрэ тухайхан болонхой. Энэ асуудал сесси дээрэ үргэлжэ бодхоонобди. Һүүлшын сесси дээрэшье харгы тухай хэлсээн болоо.

- Баргажанһаа гараһан зон һөөргөө нютагаа бусана гү?

- Нютагаа бусагшад бии. Тэдэниие яагаад дэмжэхэ тухай бодонобди.

- Һаяын сагта ябуулха ажал тухайгаа хөөрэжэ үгыт.

- Баян голдо һургуули бариха хэрэгтэй болоод байна. Нёдондо Буряад Уласай Толгойлогшо Алексей Цыденов Баргажанаар ябахадаа, һургуули барихыемнай зүбшөөлөө үгөө һэн. Һургуулиин ПСД бэлдэхын тулада байгша ондо 5 сая түхэриг аймагай бюджедтэ хараалаад байнабди.

Максимихада инженернэ бүхы хэрэгсэлнүүдые тодхохо хэрэг түгэсхэхэ хэрэгтэй. Түсэбүүд олон лэ даа.

- Бултыень бэелүүлхыетнай хүсэнэб!