512
Ивалгын аймагай Гүрэльбэ тосхондо Агууехэ Эсэгэ Ороноо хамгаалгын дайнда мордоһон сэрэгшэдэй мүнхэ дурасхаалда зорюулагдаһан хүшөө болбосон түхэлтэй болгогдобо.
Дайнда унаһан сэрэгшэдэй алдар соло мүнхэрүүлһэн хүшөө 1959 ондо бүтээгдэһэн юм. Гүрэльбэ нютагһаа гарбалтай 150 сэрэгшэдэй нэрэ эндэ мүнхэлөөтэй. Эдэ зоной удам түрэлхид мүнөөшье болотор түрэл нютагтаа ажаһууна. Энэ жэл нютагай ажаһуугшад хамтын суглаа эмхидхэжэ, баатарай үхэлөөр мордоһон нютагаархидайнгаа нэрэ хүндэлжэ, тэдээндэ зорюулагдаһан хүшөө һэльбэн шэнэлхэ шиидхэбри абаһан байна. «Болбосон түхэлтэй хотын оршон байдал байгуулга» гэһэн үндэһэн түсэлэй ёһоор энэ ажал бэелүүлэгдэбэ.
1941 ондо эхэ ороноо хамгаалхаа ошоһон хүбүүдэй нэгэн Фавст Кириллович Загузин байһан юм. Тэрэ 1904 оной августын 16-да түрэһэн намтартай. Багахан балшар наһандаа үнэн алдарта сүмын һургуулида гурбан анги түгэсэжэ, арба нэгэтэйһээ гэрэйнгээ ажал хэжэ, аба эжыдээ туһалжа байһан юм. 1941 оной декабриин эхеэр тэрэ сэрэгэй албанда татагдажа, фронтдо. Дайшалхы замынь 1942 ондо Сталинградай тулалдаанһаа эхитэй.
Фавст Загузинай дурсалгаһаа: “Немцүүдые намнажа, Дон мүрэн гаталбабди. Каргинская, Кашарская тосхонуудые, Ворошиловград болон Лисичанск хотонуудые эзэлбэбди. 1943 ондо манай полкын хуралдаан боложо, намай “Эрэлхэг зоригой түлөө” медаляар шагнаба”.
Илалтын үдэр Фавст Загузин Румыниин дэбисхэртэ угтаһан. Тэрэ танкын сэрэгэй бага лейтенант болоод байгаа. 1946 оной майн нэгэндэ гэртээ бусажа ерэхэдээ, 12 шагналтай байгаа юм. Тэдэнэй тоодо, Улаан Одоной орден, Эсэгэ ороноо хамгаалгын дайнай орден, “Эрэлхэг зоригой түлөө”, “Сталинградай тулаалдаанда хабаадаһанай түлөө”, “Хүдэлмэриин зоригой түлөө” болон бусад медальнуудтай байгаа һэн. Мүнөө энэ хүнэй алдар соло түрэл нютагайнь хүшөө дээрэ мүнхэлөөтэй.
Гүрэльбэ нютагай ажаһуугшад нютагайнгаа хүбүүдэй габьяа һанажа, дурсажа байдаг. Жэл бүри Илалтын үдэр хүшөөгэй дэргэдэ сугларжа, дурасхаалай дулаахан үгэнүүд зэдэлжэ, ами наһаяа гамнаагүй гэгээн баатарнуудай хүшөө баглаа сэсэгүүдээр хушагдадаг.
Автор: Бэлигто ЦЫРЕНДОРЖИЕВ
