​Буряадай Сэлэнгын аймагай Новоселенгинск тосхондо «Сэрэгэй алдар солын» талмай шэнэлэгдэбэ

Шэнэлэгдэһэн талмай тосхоной Ленинэй нэрэмжэтэ гудамжаар оршодог юм. Энэ талмай «Сэлэнгын  шорон: түүхын болон алдар суугай хэшээлнүүд» гэжэ нэрлэгдэһэн аяншалагшадай харгыда оруулагданхай. «Болбосон түхэлтэй хотын оршон байдал байгуулга» гэһэн үндэһэн  түсэлэй хэмжээндэ энэ талмай заһагдаба.

Сэлэнгын шорон түрмын бии болоһоор 350 жэлэй ойн баяр тэндэхи ородууд тэмдэглэнэ. Һүүлэй жэлнүүдтэ тосхоной ажаһуугшад нютагаа һайжаруулха талаар үүсхэл гаргадаг болонхой.

Новоселенгинск болбол баян түүхэтэй нютаг гээд тоологдодог. Эндэ аяншалагшадай һонирхожо хараха олон газарнууд бии юм. Сэлэнгын ябаган сэрэгэй дурасхаалда зорюулагдаһан хүшөө олоной анхарал татадаг. Юундэб гэхэдэ, энэ нютагай хасагууд 1917 оной хубисхалай урдахи дайн тэмсээнүүдтэ оролсожо, сэрэгэй баатаршалга гаргажа, Ородой гүрэнэй түүхэдэ ороһон габьяатай байна ха. Сэлэнгын 41-дэхи ябаган сэрэгэй полк Наполеонтой тулалдажа, удаань Турктэй дайлалдаһан түүхэтэй гэдэг. Энэ болон бусад дайнда хабаадаһанайнгаа түлөө сэлэнгын хасагууд сэрэгэй дээдэ шагналнуудта хүртэһэн.

Мүн тиихэдэ энэ нютагта олон декабристнууд сүлэлгэ гараһан гээд һануулая. Декабристнуудай музей 1975 ондо эндэ нээгдэһэн. Сүлэлгэдэ байһан декабрист Бестужевай гэртэхи эд бараан эндэ табигдажа, мүнөөшье олоной анхарал татадаг.

«Энэ талмай хоёр жэлэй туршада заһабарилагдаба. Үнгэрһэн жэлдэ ехэ ажал хэгдэһэн байна. Тэрэ тоодо, талмайн хушалта шэнэлэгдэжэ, хог шоройн хайрсагууд болон шэнэ һандайнууд табигдаа. Энэ жэл талмайн дэбисхэр гэрэлтүүлэгдэжэ, эндэ үдэр һүнигүй үзэсхэлэн гое байдаг болобо» - гээд, Буряад Уласай Засагай газарай түрүүлэгшын орлогшо Евгений Луковников Тэмдэглэбэ.

Ородой Холбоото Уласай Юрэнхылэгшэ В. Путинай зарлигаар «Болбосон түхэлтэй хотын оршон байдал байгуулга» гэһэн үндэһэн түсэл бэелүүлэгдэнэ.