Ниигэм 10 jun 2021 695

​Буряад зүжэгүүд бүхэроссиин согсолборидо

Москвада Ородой Холбоото Уласай арадуудай үндэһэн уран зохёолой хэсэгэй дүрбэдэхи ном - “Россиин арадуудай мүнөө үеын уран зохёол. Драматурги” хэблэгдэбэ (урдахи номуудта арадай аман зохёол, поэзи, прозо хэблэгдээ һэн).

Энэ түлэбөөр Ородой Холбоото Уласай арадуудай үндэһэн уран зохёол дэмжэгдэнэ. Эмхидхэлэй хороон 2011-2016 онуудта Гүрэнэй Дүүмын түрүүлэгшэ ябаһан С.Е. Нарышкинай хүтэлбэри доро хүдэлнэ. 40 үндэһэн хэлэнһээ ород хэлэндэ оршуулагдаһан 70 уран зохёолшодой зүжэг зохёолнууд, литературна хэлэнүүд тухай шэнжэлгэнүүд, авторнууд тухай тобшо мэдээсэлнүүд, гэрэл зурагууд эндэ оруулагдаа.

Антологидо бүхы драматическа жанрнууд: үндэһэн үльгэр домогуудта, түүхэтэ домог дуунуудта үндэһэлһэн эпическэ трагединүүд, социальна ба психологическа драманууд, шог ёгто болон энеэдэ наадатай комединүүд, онтохон-пьесэнүүд, баримтата монопьесэнүүд хүн бүхэниие һонирхуулха гээд һанагдана.

Арадуудай ажабайдалые үндэһөөрнь хубилгаһан түүхэтэ дайн дажарнууд, буһалгаанууд, хубисхалнууд, нүүдэлнүүд гэхэ мэтэ үйлэнүүдэй үедэхи хүн зоной харилсаан ямаршье үедэ шухала ха юм. Харин мүнөө өөһэдынгөө уг удхын үүргые мэдэрэлгэ, үндэһэн ёһо заншалаа сахилга - үндэһэн арадуудай һанаагаа табиһан орёохон асуудалнууд болоно. Оюун сэдьхэлэйнгээ, шажан мүргэлэйнгөө удха ойлголго, түрэл хэлэеэ һэргээлгэ - залуу үетэндэ тон шухала хэрэг ха юм даа. Жэнхэни байгаалияа, оршон байдалаа хамгаалалга баһал мүнөө үедэ дэлхэйн арад зоной һанаае зобооно. Хото хүдөөгэй хүн зоной, уг залгамжалһан үенүүдэй, түрэлхидэй ба үри үхибүүдэй хоорондын харилсаан, баяр-гуниг, жаргал-зоболон – эдэ бүгэдые хэр уряа урдаһаа харуулдаг байгааб, тэдэниие мүнөө бүришье эрид хурсаар харуулжа, уншагшадай, харагшадай сэдьхэлэй хүбшэргэй хүдэлгэхэ, оюун ухаагаараа ойлгон мэдэрхыень драматургнууд уран бэлигээрээ оролдоно.

Антологидо оруулагдаһан энэ онсо шухаг уран зохёолой дээжэ үндэһэн театрнуудай туйлалтануудые Россида дэлгэрүүлхэ, саашадаа уласхоорондын тайзан дээрэшье гаргаха, харин манай драматургнууд дуратай уншагшадаа, харагшадаа олошоруулха гэжэ согсолон бүридхэгшэд этигэнэ.

Антологидо Буряадай драматургиин мүнөө үеын хоёр пьесэ ороо: Басаа Валерын “Хулан”, Александр Лыгденовэй “Шулуун зүрхэн”. У

Уран зохёолшо, ирагуу найрагша, драматург, сэдхүүлшэ, зургаан номой автор Басаа Валерын «Хулан» пьесые буряадһаа ород хэлэндэ Иван Волков оршуулаа. Залуухан Хулан басаганай үнэн бодото ушарнууд тухай нютагайнь Дамбинима Цырендашиевай хөөрөөн дээрэ Валерий Цыреновичэй лирико-драматическа зүжэг үндэһэлнэ.

Уран зохёолшо, ирагуу найрагша Александр Лыгденов нэн түрүүн удха түгэлдэр рассказуудаараа олон тоото уншагшадтаа мэдээжэ юм. Александр Галсаннимаевичай «Шулуун зүрхэн» пьесые Анна Банаева оршуулаа.

P.S.: Антологиин нэгэ ном 3 килограмм 500 грамм шэгнүүртэй юм гэжэ һонюуша уншагшадта дуулганабди.

Автор: Сэнгэ РИНЧИНОВ