“Зохёолшын дэбтэрэй” зорилго ехэ

Үдэр бүриингөө замай тэмдэглэлнүүдые социальна сүлжээндэ ниитэлүүлхэ гээшэ баһал ажал ха юм. Тиигэдэг зон биишье һаа, тэмдэглэл бүхэнэйнь һонирхолтой байхань хоморой. Гүрэнэймнай ниислэл Москвада оршуулагшаар хүдэлдэг Дарима Жаповагай ниитэлүүлгэнүүд онсо илгарна. “Вокруг света” гэжэ дамжуулга хүтэлэгшэһөө дутуугүйгөөр алхам бүхэнөө бэшэнэ, буулгана гэжэ анхархаар. Тиимэһээ холбоо баряад, хөөрэлдөө хэбэбди.

- Сайн байна! “Зохёолшын дэбтэр” үргэлжэ ниитэлүүлнэт. Һаяхана буряад үльгэрнүүдэй ном хэблүүлээт гэжэ ажагланабди.

- Би богонихон рассказуудые бэшэнэб. Зохёолнуудни бага наһан, аян зам тухай юм. Һанаан бодолыем хүлгөөһэн бүхы байдалаа оруулнаб гэхэдэ болоно. Үдэр бүриин тэмдэглэлнүүдые дэбтэртээ багаһаа бэшэжэ байгааб. Тэрэмни хэдэн томо дэбтэр болонхой. Һүүлэй 4 жэлэй туршада Надежда Муравьевагай уран зохёолшодой мастерскойдо һуралсал гаранаб.

Үльгэрнүүдэймни ном тухай хэлэхэ болоо һаа, иимэ: минии хүгшэн эжы Долгор Доржиевагай хөөрэдэг үльгэрнүүдые интернедтэ олоод, ехэтэ баярлааб. Эрдэмтэн Дашинима Дамдинов 1958 ондо тэрэ хөөрөөнүүдыень буулгаһан байна. Тиигэжэ “Тугшан хамнигадай үльгэрнүүд” гэжэ ном хожомынь хэблүүлһэн юм. Эгээл тэрэ үльгэрнүүдыень ородто оршуулаад, хоёр хэлэн дээрэ ном Москвада барлуулааб. Гансал оршуулга хээб гэжэ дабтаха байнаб. Үльгэршэдэй үеһөө үедэ дамжуулһан аман үгын баялиг гээшэ. Номой гадарыень болон доторхи зурагуудыень минии хүгшэн эжын гуша басаган, бэлигтэй зураашан Норсанма Дармаева зохёогоо. «Полином» дэлгүүртэ наймаанда табяатай.

- Та Агын Тугшан нютаг тоонтотойт гэжэ ойлгоноб. Тэндэхи хамнигадай хэлэн буряадһаа ехэ илгаатай гү?

- Тугшанда түрөө хүм. Сэхыень хэлэхэдэ, хамнигадай хэлэ буряад хэлэнһээ амяарлан хараалнагүйб. Үзэгэй талаар илгаанууд байха. Багадаа хүгшэн эжы абатаяа хажуудахи Шандали нютаг түрэлхидтөө ошодог һэмди. Тиихэдээ тэндэхи зоной хэлэлгэ һажаан, “с” үзэгөө “һ” үзэгөөр һэлгэн дуугардаг һэм. Үгы һаа, Ринчин нагасадаа иигэжэ наадалуулдаг байгааб: «Тиигээсэн, иигээсэн, үкэрэй сүүл татаасан».

- Аян замда ябаһанаа аятайгаар ниитэлүүлнэт гэжэ адагланабди. Нью-Йорк ошоод хэһэн замайтнай тэмдэглэлнүүд ехэ һонин байгаа.

- Америкын Холбоото Штадууд руу хоёрдохиёо ниидээб. 2018 оной үбэл багахан хотодо хүндэмүүшэ нэгэ айлайда айлшалаа һэм. Теэдшье Нью-Йорк хототой заабол танилсахаб гэһэн бодол зосоом ябаа. Һаяхана тэрэнээ хүсэлдүүлжэ шадааб. Үзэсхэлэнтэ һайхан хото байна. Ондоо дэлхэй.

Буряадһаа гарбалтай минии нүхэр басаган Вика Америкэдэ 10-аад жэлдэ ажаһууна. Англи хэлэниинь – “дуун” шэнги.

- Та өөрөө һайн англи хэлэтэй?

- Буряадай гүрэнэй ехэ һургуулиин хари хэлэнүүдэй факультет түгэсхэһэнби. Тиимэһээ англи болон хитад хэлэнүүдые мэдэнэб. Сүлөө сагтаа испан хэлэ шудалжа эхилээб. Москвада Россиин нэгэ компанида оршуулагшаар хүдэлнэб.

- Америкэһээ гадна үшөө ямар орон нютагуудаар ябаа һэмта?

- Шэнэ юумэндэ дуратай, ехэ һонюушаб. Албанай хэрэгээр Хитад ходо ошодогби. Гадна Япон, Норвеги, Нордкап, Марокко, Тунис, Египет, Франци, Итали, Испани гүрэнүүдээр ябааб. Хариин орон нютагуудта “Зохёолшын дэбтэртээ” тэмдэглэлнүүдые хээдхинэб. Тэрэмни хожомынь зохёолнууд соом орохо гэжэ найданаб. Намда деталь бүхэн һонирхолтой. Жэшээнь, НьюЙоркдо элдэб зониие харааб. Наһатай афроамериканец наушник шэхэндээ хээд, хатаржа байгаа һэн. Тиихэдэнь хүгжэмынь намда соностожо байһандал мэдэрэл түрөө.

Галерейдэ нэгэ уран зураашантай удаахан хөөрэлдөөбди. Амидарал гээшэ эди шэди гээшэ – элүүр мэндэ ябахаһаа ехэ жаргал үгы гэжэ тобшолол хээбди.

- Һайн даа. Танда элүүр энхые хүсэнэбди. Танай зохёолнуудай шэнэ ном хүлеэхэбди!