​Алдарта бэлигтэнэй нэрэ соло мүнхэлэе!

Мүнөөдэр хорбоо юртэмсын байдал түгшүүрилтэй, бүмбэрсэг дэлхэйн дүрбэн зүг найман зубхиста хорото үбшэнтэй тэмсэл боложо байна. Арюун сэбэрые сахижа, һэргылэмжэтэй, хүл хоригтой болоод байгааш һаамнай, хүнүүд үбдэжэл, үбшэндэ нэрбэгдэжэл байна.

Иимэ гайтай хатуу сагай ерээд байхада, бидэ, буряадууд, ямар арга хэмжээ хэхэ байгаа гээшэбибди! Дайн дажарай болоходо, тахал үбшэнэй тарахада, гашуудал гасаланай ерэхэдэ, урдань арад зон үльгэршэниие дуудажа, үльгэрөө түүрээдэг байгаа. Хара хүсэнүүдые үгы хэхэеэ, хорото үбшэниие сарахаа, үнэн зүбые мандуулхаа, арадай амгалан тайбаниие сахихаа, арад зоноо абархаа Абай Гэсэр Богдо хаан тэнгэриһээ бууха гэжэ элинсэг эсэгэнэрнай этигэдэг байгаа! Хотон хорёо соогоо долоон хоног үдэр һүнигүй таһалдуулангүй, үльгэрөө түүрээдэг байгаа! Үльгэр түүрээхэдээ дүүргэдэггүй байгаа, юундэб гэхэдэ, ажамидарал үргэлжэлһөөр гэһэн удхатай. Үнэн юумэн үнэнөөрөө байха гэжэ этигэдэг, сагааниинь харые диилэхэ гэжэ найдадаг, байра байдал һайжарха гэжэ хүлеэдэг арад зоной амин хүсэл, бодол хэзээдэш шэргэхэгүйл!

Буряад арадай уран уралигтан, эрдэм номтон, Арадай Хуралай һунгамалнууд, гүрэн түрын засаг баригшад ёһо заншалаа алдангүй, зүб мүрөөр, ёһо гуримаар ехэ юумэ бүтээел даа!

“Абай Гэсэр” арадаймнай оюун сэдьхэлэй баян дээжэ зохёол байха зуураа, үеһөө үедэ, аманһаа аманда дамжан ерэһэн эрдэни зэндэмэнимнай гээшэ. Буряадуудай соёлой, түүхын хүгжэлтэдэ тэрэ агууехэ удха түгэлдэр һуури эзэлнэ.

Арад зоной ухаан бодолой гүн сооһоо бөөмэйлэгдэн мүндэлһэн, үльгэршэдэй уран дуулалгаар баяжа баяжаһаар, энэ саг хүрэтэр ерэһэн гайхамшаг үльгэрөөрөө буряадууд бахархаха ёһотойбди!

“Абай Гэсэр” баатарлиг үльгэрые согсолон, бүридхэхэ хэрэгтэ Намжил Гармаевич Балдано зүрхэ сэдьхэлээ, оюун ухаагаа зорюулаа юм. Нютаг бүхэндэ түүрээгдэдэг үльгэрнүүдые янза-янзаарнь (варианты) шэнжэлжэ, сасуулжа, нэгэ ехэ эпос болгон монсогойлхын тула уран зохёолшо гушан гурбан жэлдэ иимэ гайхамшаг баатаршалга хэһэн байна!

Уран зохёолшо Намжил Балдано “Абай Гэсэр” үльгэрые түүрээн магтаһан, “Энхэ-Булад баатар” оперын либреттэ, “Арюун гоохон Ангар дүүхэй” баледэй либреттэ зохёоһон.

Намжил Балданогой “Таһалдал” гэжэ түрүүшын зүжэгөөр 1932 оной июниин 7-до Буряад театрнай эхи абаһан, тэрэ Уран зохёолшодой холбооной түрүүлэгшээр арбаад гаран жэлдэ ажаллаһан юм. Олониитын ажалда дундууса оролдодог байгаа.

Буряад Уласай Үндэһэтэнэй номой санда уран зохёолшо, драматург, олониитын ажаябуулагша Намжил Гармаевич Балданогой нэрэмжэтэ гэһэн нэрэ соло үгэжэ, буряад арадтаа хэһэн ажал хэрэгыень мүнхэлэе гэһэн дурадхал оруулнаб. Намжил Балданогой нэрэмжэтэ үльгэр түүрээгшэдэй үргэн хэмжээнэй конкурс эмхидхэел!