Эрэлхэг буряад хүбүүн нүхэрөө абараад...

Хүсэл һаналнуудынь бэелүүлэгдээгүйнь харамтай

15 наһан - гүлмэр залуухан наһан. Багахан хүүгэд бэшэшье һаа, үшөөл болбосороогүй наһан. 15 наһан - ажабайдалай харгы шэлэхэ тухай дүмүүхэн бодомжолгын үе, тунгалаг арюухан түрүүшын дуранай хаһа. Теэд 15-тайхан Аюр Балдандоржиевай наһанда тохёолдоһон гэнтын аюул тэрэнэй һанал бодолнуудые бэелүүлээгүйнь харамтай. Аюр оройдоол 15 наһа эдлэхэ гэһэн дээрэһээ табисууртай байжа болоо…

2018 оной августын 25. Үнгэтэ юртэмсэ дээрэ ажабайдал хэбээрээ - намарай шэнжэ оршон тойрон үзэгдэнэ, эндэ-тэндэ шарлаһан набшаһад, уян дэльбэеэ сасажа эхилһэн сэсэгүүд, алим жэмэс хангалтана, эдеэшэһэн таряан халюурна. Энэ үдэр алтан шара наран илангаяа шангаар шарана. Аюр нүхэд хүбүүдээрээ Ивалгын аймагай Оронгодо болохо хүдөөгэй наадануудта волейболоор мүрысөөндэ хабаадахаяа ошоһон байгаа. Үдэшэ болотор сүлөө саг ехэ, уһанда орожо һэрюусэхэеэ гол тээшэ тэдэ шэглээ бэлэй. Теэд голһоо хүбүүд булта бусаагүй - шэнгэжэ эхилһэн нүхэрөө абаржа, Аюр өөрөө уһанһаа гаража шадаагүй һэн...

Энэ аюулай һүүлээр Ивалгын аймагай захиргаан зоригтой Аюр Балдандоржиевые шагналда зууршалһан байна. Тиин Россиин Юрэнхылэгшэ Владимир Путинай зарлигаар, Аюр Балдандоржиев «За спасение погибавших» медаляар шагнагдаа һэн. Ивалгын аймагай хүтэлбэрилэгшэ Виктор Очиров энэ хэрэгтэ анхаралаа жэншэдгүй хандуулжа, тухандань хүргэһэндэнь омогорхон баярламаар.

Аба эжын найдал

2003 оной апрель һарада Могойто тосхондо Зугаалайһаа уг гарбалтай Эрдэни Балдандоржиевай эбтэй эетэй, ажалша бэрхэ гэр бүлэдэ хүбүүн үри түрэжэ, аба эжыгээ аргагүй баярлуулһан юм. Аюр тулгаха ахатай, энхэрхэ дүү басагатай байгаа. Бага наһанһаа жорхой, һонор хүбүүхэн олон юумээр һонирходог, эхилһэн хэрэгээ дүүргэдэг, хэлэһэн үгэдөө хүрэдэг, бата хараа бодолтой, урдаа табиһан зорилгодоо заатагүй хүрэхэ эрмэлзэлтэй һэн. Абань Эрдэни Владимирович Балдандоржиев хүбүүнэйнгөө ходол сүлөөгүй, яаража ябадагыень элихэн һанадаг.

“Богонихон наһан соогоо бүхы юумэ үрдихэ гэжэл шармайдаг байжа болоо юм гү, бү мэдэе. Бүхы юумэндэ гүйдэлөөрөө шахуу ябаха даа. 9-дэхи классай һүүлээр Эрхүү хото оюутан болохо һанаатай ошоһон байнабди. Теэд нүхэдһөө таһарха дурагүй, 10-дахи класстаа орохом гэжэ хэлээ һэн. Тиигэжэ бусаһан зомди. Һуралсалай жэлэй эхилээгүй байхадань, иимэ аюул болоо... Аюр дүү басагандаа ехэ мээхэй һэн. Мүнөө болотороо басагандаа хэлээгүйбди. Удаанаар холо ошоо гээд лэ байнабди. Томохон болоходонь ойлгуулхабди. Аюрай абарһан хүбүүн манайда ерээ һэн, хоюулаа удаахан һуужа хөөрэлдөөбди. Миниил хүбүүн шэнги хүбүүхэн ха юм даа”, - гэжэ Эрдэни Владимирович хэлэнэ һэн.

Хүн үхибүүдээрээ жаргалтай гэжэ дэмы хэлсэдэггүй. Түрэһэн үриин түрүүшын миһэрэл, түрүүшын алхамууд, түрүүшын үгэнүүд, түрүүшын амжалтанууд аба эжын нимгэн сэдьхэлдэ бүхөөр хадуугдадаг. Аюрай эжы Баярма Цыбикжаповна Балдандоржиева Могойтын аймагай Хара[1]Шэбэр нютаг тоонтотой, эмшэн мэргэжэлтэй. Түрэһэн үриеэ алдаха гээшэ бэлэн бэшэ. 9 һара зүрхэн дороо гамтайгаар абажа ябаад, үргэһэ нойргүй һүнинүүдые үнгэргөөд, һургуулиин богоһо анха түрүүшынхиеэ алхахыень уяран хараад, ерээдүйдэнь найдан, эльгэлэн байтар, ямаршье аюул тушаалдана гээшэб даа! Харин Аюрай хүгшэн абатаниинь Владимир Балдандоржиев, Цыбжит Бадмацыренова, Цыбикжаб Гомбоев нагаса абань аша, зээ хүбүүгээ нялха нарайһаань абалсажа, бөөмэйлэн үндылгэлсэһэн юм. Он жэлнүүдэй һубарин ошохо бүри зүрхэнэй шарха эдэгэжэшье магад, үшөө олон аша гушанар богоһыень элээхэнь лабтай. “Мүнөө болотор этигэнэгүйбди. Хайшааб даа ошоод, ерэхэеэл байһан шэнги”, - гээд, хүгшэн абань һанаа алдан хэлээ бэлэй.

Үндэр шагнал - гэртэхиндэнь

9-дэхи классай һурагша Аюр Балдандоржиевые “За спасение утопающих» медаляар шагнагдаба гэһэн тогтоол олондо мэдээсэл тараадаг хэрэгсэлнүүдэй ашаар түргэн таража, аба эжынь, түрэл гаралай, нүхэдэйнь, нютаг зонойнь сэдьхэлдэ омогорхол түрүүлээ һэн. Өөрынгөө ами наһа нүхэр хүбүүнэйнгөө түлөө нэгэшье бодомжолонгүй үгэһэн Аюрай баатаршалга сэгнэгдэжэ, нэрэнь мүнхэлэгдөө ха юм даа. Гүрэн түрын шагнал хайра Аюрай аба эжыдэ барюулагдаһан байна.

Хүн зоной зүрхэ сэдьхэлдэ илдамханаар, хүндэмүүшэ зохидхоноор хадуугдаһан Аюр Балдандоржиев сасуутан хүбүүдээ суглуулан зонхилжо, дахуулжа ябаа. Тамирта дуратай нүхэдөөрөө өөрыгөө тойруулжа, волейболой бата бэхи команда байгуулаа һэн. Тамирһаа гадна дуратай юумэниинь ехэ олон байгаа. Элдэб урилдаан-конкурснуудай илагшын дипломууд, грамотанууд, медальнууд, тэрэ тоодо Бүхэроссиин 1-дэхи техно[1]фестивалиин робототехникээр үнэмшэлгэ, регионууд хоорондохи буряад хэлэнэй “Бамбарууш” конкурсын диплом - эдэ бүгэдэ булта Аюрай номоо үзэдэг байһан буланда жэрытэр табяатай... Ажабайдал - ном мэтэ. Зариманиинь зузаан, зариманиинь нимгэн. Аюр хүбүүнэй наһанайнь ном үсөөхэн хуудаһатайшье һаа, удхаар баян ном. Суг хамта үндыһэн үетэн соогоо Аюр хододоо жэшээ болон үлэхэ. Харин нүхэдынь аба эжыдэнь хододоо хүрэжэ, һониноо хөөрэжэ, түсэбүүдээрээ хубаалдаһаар.

Янжима ДАРМАЕВА