Ниигэм 19 sep 2021 516

​​«Буряад үнэнэй» шогуудһаа: «Буряад-Монголой үнэн» соо...

Буряадай мэдээжэ уран зохёолшо, олониитын элитэ ажал ябуулагша Ц.Ж.ДАМДИНЖАПОВАЙ түрэһөөр 110 жэлэй ой гүйсэбэ. “Буряад-Монголой үнэн” сониной редактораар, “Правда” сониной сурбалжалагшаар, Буряадай номой хэблэлэй директорээр, республикын соёлой сайдаар, Монгол орондо СССР-эй элшэн сайдуудай тусхай газарта зүбшэлэгшээр хүдэлһэн намтартай.

Мүнөө Цырендоржи Дамдинжаповай «Нүхэд тухай дурдалга” (1977 он) гэһэн номһоо “Аха нүхэр, ахамад хүн” найруулгын шогтой хэһэгүүдые шэлэн толилбобди.

«Буряад-Монголой үнэн» соо...

1938 онһоо эхилжэ, Хоца Намсараевич Намсараевтай хамта «Буряад-Монголой үнэн” газетэдэ хүдэлөө һэмди. “Зай, иигээд “Үнэн” газетэдээ хамта хүдэлхэмнай гээшэ. Энэ ехэ һайн... Газетэеэ ехэ һонин, хурса, “эди шэдитэй” болгохобди”, - гээд хэлээ бэлэй. Хоца Намсараев ехэ эдэбхитэй, юумэ һанажа ядахагүй, хүхюутэй, зан һайтай хүн байһан. “Бишни нёдондо (1937 ондо) зобоод абаалдеэ. Иишэ тиишэм дуудаһан, таскалһан, тамалһан гээшэнь аргагүй. Юун болохонь гээшэб гэжэ али олонто һанахаш. Теэд үнэн худал хоёрые парти нарин илгаха ха юм даа. Һанаа зоборигүй болоод, хүдэлжэ байхада, ямар һайхан бэ” - гээд нэгэтэ хэлэһэн юм.

Хоца Намсараев ходо һонирхолтой юумэ хөөрэдэг, эршэтэйхэн фельетонуудые бэшэдэг һэн. Забһартаа шатар табижа, гай галаб болохо. Шүүгдэхэдээ ехэ һанаата болохо, урмаа хухархадал гэхэ. Шүүхэдээ хүхихэ, хурса мэргэн үгэнүүдые хэлэхэ. Баян, дэлгэр досоохитой хүн байгаа гээд һанагдана.

Тэрэ үедэ агнууриин нэгэ һониниил бидэндэ хөөрөө һэн: “Сампилов бидэ хоёр Загарайн аймагай Элхи нютагаар агнаа һэмди. Нэгэ үглөөгүүр бүри эртэхэн гүрөөһэ алаад, тэрээнээ үбшэжэ байтарнай, хоёр-гурбан дробовик буутай хүнүүд ерэжэ, бидэниие бүһэлэн тойроод: “Бү хүдэлэгты, гараа үргэгты, хулгайшад!” – гэбэл даа. Удаань мэдэхэдэ, тэрэ һүни нэгэ айлай буруунь үгы болошоһон байгаа ха. Бидэ хоёрые тэрэ буруу үбшэжэ байба гэжэ һанаад, тэдэ буутай хүнүүд ехээр шангарһан байба ха юм”, - гэжэ хөөрөөд, ехэл хүхюутэйгээр Хоца Намсараевич шанга шангаар энеэгээ бэлэй…

Автор: Галина БАЗАРЖАПОВА-ДАШЕЕВА бэлдэбэ