Ниигэм 9 dec 2021 716

Үүсэтэй болгохо үүргэтэй.

Декабриин 3-5-ай үдэрнүүдтэ Улаан-Үдэ хотодо худалдаанай дүрбэн талмайда мяханай заншалта яармаг үнгэрбэ. «Крестьянский», «Центральный рынок», «Capital Mall» худалдаанай түбүүдтэ, «Стимул» дэлгүүртэ мяха абаха дуратай хүнүүд олоороо ерэбэ. Иимэ яармагууд юугээрээ һайн бэ гэхэдэ, мяханай сэн хямда болгожо үгэнэ. Хүн дуратай мяхаяа шэлэжэ абаха аргатай. Үүсэ мяхаяа нөөсэлжэ абана. Зарим хүнүүдэй нэгэ бүхэли үхэрэй мяха абаа һаань, нүгөөдүүлынь ха гү, али гуяда һанаатай ерэдэг. Һүүлэй жэлнүүдтэ худалдан абагшад малай гэдэһэ дотор – эльгэ, зүрхэ, хото хоолой, уушха, өөхэ абаха дуратай болоо.

© фото: Бадмажаб Гындынцыренов

Фермернүүд болон үмсын хамһабариин ажахынхидта баһал ашагтай. Юундэб гэхэдэ, тэдэнэр мяхаяа өөһэдөө худалдана. Жэлдээ нэгэ яармагта ерээд лэ, мяхаяа худалдажа үрдинэ. Үлүү дутуу ябадалгүй, бүхы һанаһан хэрэгээ амарханаар бүтээжэ шадана бшуу. Энэ жэлэй яармагта 1 кг мяханай сэн иимэ байгаа: – үхэрэй урда хүл 300-320 түх., хойто хүл (гуя) 340-360 түх. – хониной мяхан 300-350 түх. – гахайн мяхан 300-340 түх. Яармагта ерэһэн хүнүүдээр хөөрэлдэхэдэ, бултанай һанаан дүүрэн, урма баяртай байнад һэн.

 Минсельхозой эдеэ хоолой таһагай дарга Татьяна Полозова:

 - Иимэ яармагуудта манай жэжэ үйлэдбэриин предприятинууд өөһэдынгөө продукци худалдажа, тэрэнээ зохидоор табижа һурана, үнэ сэнгээ мэдэхэ болоно бшуу. Олонхи хүдөө ажахын эмхинүүд өөһэдын үйлэдбэрилһэн үрэ бүтээлнүүдээ сэбэрхэнээр абажа ерээд, тэрэнээ гоёхоноор дэлгээхэ гэжэ оролдоно. Үнэн дээрээ манай мяхан ехэ һайн шанартай. Буряад Уласһаа гадна, ондоо газараар суурхадаг гэжэ мэдэнэбди. Мяхан хаанашье мяхан ааб даа, харин манай мяхан өөрын онсо амтатайхан байдаг. Тэрээхэн шанарыень худалдан абагшад сэгнэдэг юм.

Зинаида Гармаева: 

-Би энэ мяханай яармагта эхинһээнь ябанаб гэхэдэ болохо. 1994 ондо Улаан-Үдэ хотодо Захааминай аймагай Экономикын үдэрнүүд боложо, Ленинэй гудамжаар мяха, сагаан эдеэ, һамар, һархяаг, алирһа жэмэс гээшые ехээр асараад худалдажа байһамнай һанаандам ороно. Захааминай мяха Улаан-Үдэ асаржа худалдаха тухай үүсхэлые Бато Семёнов гаргаа һэн, тиихэдэ тэрэ аймагай засаг даргаар хүдэлжэ байгаа. Тэрэ сагта хотодо эдеэ хоол хомор байһан юм гү, али Захааминай экологииин сэбэр эдеэн амтатай байгаа юм һэн гү, асарһан бүхы мяхан, алирһа жэмэснай үдэрөөр худалдаанда гараа һэн. Бидэ “Дом книги” гээд байшанай хажууда байгаа һэмди. Байһан газартаа мяхаяа сабшаад лэ, худалдажа байгаабди. Тиихэдэ мяха сабшажа худалдаха түрүүшымнай туршалга болоо һэн. Хажуугаарнь бууза шанаа һэмди. Хотынхид бууза хаража үзөөгүй юм шэнги буляалдажа байгаад абажа эдеэ һэн. Тэрэ гэһэн сагһаа мяханай яармагууд Улаан-Үдэдэ боложо эхилээ бэшэ аал даа. Хорёод жэл соо би мяханай яармагуудта ябанаб. Манай абатан, аха дүүнэр Захааминдаа мал баридаг, тиимэһээ тэдэнэр жэл бүри эндэ ерэнэ. Мяха худалдахадань, би туһалагшань болоноб.

Батор Цыренов:

- Би Хурамхаанай Аргата нютагһаа ерээб. Өөрын ашаанай машинатайб. 6 тонно мяха гэхэ гү, али 18 толгой бодо малай мяха тээжэ асарааб. Энэ булта минии мяхан бэшэ юм. Нютагай хэды хүн хамтараабди. Үшөө аха дүүнэрэйнгээ үүсэ мяха асаралдааб. Жэл бүри энэ яармагта ерэдэгби. Яармаг манда ашагтай. Жэл бүри һайн мяха асарха гэжэ оролдоноб. Яармагта манай хурамхаанайхид олоороо ерэдэг. Мүнөө иигээд яармагай эхиндэ мяхан ехэ байна, гэбэшье гурбан үдэр соо бидэ булта мяхаяа худалдаад лэ, урматай, хүхюутэй гэртээ бусахабди. Юрий Миронов: - Би Ёнгорбойн фермерби. Захааминай аймагһааб. “Стимул “ рыногэй хажууда байгаад, 8 толгой малай мяха худалдажа байнаб. Гэдэһэ дотор дүүрэн ерээ. Хотодо байдаг ашаанай машинатай Андрей абгаяа хэлэжэ, мяхаяа асаруулааб. Минии хажууда тойроод лэ, хуу Захааминай малшад байха шэнги болоно. Ёнгорбой нютагаархид эндэ 6 точко болоод мяха худалдажа байнабди. Саагуурнай захааминаархид олон зогсоно. Юундэ хуу Захааминай мяхан болошоо юм гэжэ байжа худалдан абагшад гайхалдана. Тиихэдэнь Захааминай мяхан эгээ амтатай ха юм гэжэ хэлэнэбди.

Автор: Бадмажаб ГЫНДЫНЦЫРЕНОВ

Фото: Бадмажаб Гындынцыренов