Ниигэм 28 jan 2022 631

Малай эмшэд маанадта хэрэгтэй

Үбэлэй һарануудта Буряадаймнай хэдэн аймагуудта үхэр малай дунда һүжэрһэн халдабарита үбшэн хүдөө ажахын хэдэн бэрхэшээлнүүдые харуулба. Малай эмшэд тон ехээр дуталдана гээшэ. Гол шалтагааниинь - бага салин болоно ха юм. Хэды тиигэбэшье Михей Ербановай нэрэмжэтэ Буряадай аграрна колледжын оюутад  һуралсалайнгаа гуламта дүүргэжэ, дутуу һууринуудые эзэлхээр бэлэн байһанаа мэдүүлнэ. Дары түргэн муухай тахал үбшэн дарагдаа. Уласаймнай бүхы аймагуудта иимэ түхэлэй үбшэн хүрэхэгүйн түлөө мал тарилга эмхидхэгднэ. Буряадаймнай ветеринарнууд хэды үсөөншье һаа, үдэр һүнигүй баатарлигаар хүдэлжэ, ажалаа бүтээгээ. Мүнөө үедэ тэдэнэй салин дээшэлүүлхэ тухай асуудал табигданхай.

Эрилтэ ехэтэй мэргэжэл шэлээб

- Үбшэнэй һүжэрһэн нютагуудта бүхы үхэр мал хюдагдаа гэжэ дуулааб. Ехэ хайратайл байна даа. Юуб гэхэдэ, тэдэнээ олон жэлдэ анхаралтайгаар харууһалнаш. Мүн олон гэр бүлэнүүд хоолойгоо тэжээхэ аргагүй үлэшэбэ ха юм даа, - гэжэ Михей Ербановай нэрэмжэтэ Буряадай аграрна колледжын 3-дахи курсын оюутан Молон Дамбаев һанамжаяа мэдүүлнэ.

Молон хадаа ерээдүйн ветеринарна фельдшер юм. Яруунын аймагай Эгэтын-Адагай дунда һургуулиин 9-дэхи класс дүүргэмсээрээ, Улаан-Үдэ һурахаяа ерээ һэн. - Балшар бага наһанһаа хойшо үхэр малай дунда үндыгөөб гэхэдэ, алдуу болохогүй. Мэдээ орохоһоо үхэр малаа ажаллажа ябааб. Минии абга үшөө совет үедэ колхозой захиралаар хүдэлдэг һэн. Тиимэһээ нэгэ үедэ минии гэртэхин фермерскэ томо ажахытай байгаа. Мянга гаран хони баригша бэлэйбди. Энэ ушараар абамни, Цымбыт Доржиевич Дамбаев, агротехническэ колледж дүүргэжэ, ветеринар мэргэжэлтэй боложо гараа һэн. -Мүнөө үедэ өөрын хамһабариин ажахытайбди, тэндэмнай баһа ехэ ажал хэгдэнэ, - гэжэ Молон хөөрэнэ.

 Мэдэгма Александровна эжынь хүбүүнэйнгээ мэргэжэл шэлэхэдэнь, бүхыгөөрөө дэмжээ. Оюутан нүхэрөө практика гарахыень дахуулаад ерэхэдэнь туһалаа.

- Зунай практика гэртээ суг хамта һурадаг нүхэртэеэ гарааб. Нүхэрни хотын. Иимэ һонирхолтой практика бидэ жэл бүри гаранабди. Эндэ һурахаяа ороһондоо, нэгэтэшье шаналаагүйб. Маанадые дүй дүршэл ехэтэй, бэрхэ багшанар һургана, - гэжэ Молон үргэлжэлүүлнэ.

Эрхимээр һурахаһаа гадна Молон эдэбхитэн юм. “WorldSkills Russia” гэһэн ажалай мэргэжэлнүүдэй бүхэроссиин урилдаанда волонтёроор хүдэлөө.

 - Ветеринария” гэһэн шэглэлээр урилдаан болоо. Хабаадагшадта туһалааб. Мүнөө үеын сагта таарама оньһон техникэтэй эндэ танилсажа һонирхоһон байнаб. Һүүлдэнь өөрөө хабаадаха һанаатайб, - гэжэ оюутан хэлэнэ.

Эрхим оюутанай һанамжаар, малай эмшэнэй мэргэжэл хэзээдэшье эрилтэ ехэтэй байха. Энээн дээрэ үндэһэлэн, тэрэ зарим түсэбүүдээрээ хубаалдана.

 - Хотын ажаһуугшад үнэ сэн ехэтэй үүлтэртэ нохой, миисгэй баридаг болонхой. Тэдэнээ үзүүлхэ, аргалуулхадаа, һайн мүнгэ түлэнэ. Операци юумэ хэбэл, бүри ехэ мүнгэ гаргашална ха юм. Тиимэһээ город соо хүдэлөө һаа, яһала олзотой байха. Гэхэтэй хамта, ухаандамни ондоо һанамжанууд ороно. Таможни дээгүүр гарадаг үхэр мал шалгаха эмшэд яһала һайн салин абадаг гэжэ дуулааб. Мүн Монгол гаража, тэндэ ходо һүжэржэ байһан элдэб үбшэнүүдые шэнжэлхэшье һанаан гараадхина. Теэд ерээдүйдэ хаана хүдэлхэбиб гэжэ саг харуулна бэзэ, - гэжэ Молон түсэбөөрөө хубаалдаба.

 

Эсэгынгээ харгыгаар

Эрхим оюутадай нэгэн гэхэдэ, Будалана Захарова болоно. Ахын аймагай Өөрлигэй һургуулиин 9-дэхи класс дүүргээд, тэрэ Михей Ербановай нэрэмжэтэ Буряадай аграрна колледжын богоһо алхажа ороо бэлэй.

 - Манай гэр бүлэ Өөрлиг һууринһаа холо бэшэ, Булаг гэжэ газарта өөрын ажахытай. Үхэр мал, адуун, хонин тэндэмнай бии. Багаһаа хойшоо түрэлхидтөө хамһалсадаг байгааб. Гэртээ амаралтада ошоходоо, мүнөөшье туһалнаб, - гэжэ Будалана мэдүүлнэ.

 Түрүүшын үдэрһөө хойшо басаган эрхимээр һуража эхилээ. Һургуулида үзэдэг шэглэлнүүд бэлээр үгтөө. Мүн ветеринариин талаар хэшээлнүүд эдир оюутанда һайшаагдаа. “Ганса “фармакология” нэгэ бага түрүүн хүндэшэг байгаа”, - гэжэ тэрэ хэлэнэ. Даша-Нима Дамбаевич абань өөрөө ветеринар мэргэжэлтэй юм. 2-дохи курсын үедэ Будалана абынгаа харалга доро гэртэхи ажахыдаа практика гараһан байна. Абань дуратайгаар дүй дүршэлөөрөө хубаалдаа.

 - Үхэр мал яагаад аргалхаб гэжэ һургаа. Тарилгашье хэжэ шадаха болооб. Гэртээ үгы байхадамни, үхэрөө эмнэжэ шадангүй һууха юм гүш,- гэжэ абаһаар лэ намда хэлээ. Үдэрһөө үдэртэ абынгаа мэдэхэ, шадаха юумыень хаража гайхааб. Тэрэ үедэ нэгэ үнеэмнай тугаллахаяа ябаа. Дэбтэр хэжэ, хойноһоонь үдэр бүри хаража, тусхай шэнжэлэлгэ намда хүүлүүлһэн байна, - гэжэ Будалана түрүүшынгээ алхамууд тухай хөөрэнэ.

 Ганса “таба” гэһэн сэгнэлтээр һурадаг Будалана ерээдүйдэ хаана хүдэлхэеэ үшөө мэдэнэгүй. Колледж дүүргээд, хүдөө ажахын академи орохо һанаатай

Автор: Борис БАЛДАНОВ

Фото: Молон Дамбаевай гэрэл зурагууд