Жэшээтэ бүлэнүүд

Эхинэй эхин

Үнэхөөрөөшье, бүхы юумэнэй эхин гэр бүлын дүхэригһөө дулдыдадаг гээшэ аабза. Ямаршье гэр бүлэдэ өөрын нэгэ заншал, ганса тэдээндэ танигдаха ёһо заршам гэжэ байха. Гэр бүлэ гээшэ ниитын нэгэ багахан уурхайнь гэжэ дэмы хэлсэдэггүй даа. Айл бүлэ болоһон хоёр яажа өөрынгөө байдал  түхеэрнэб, тэрэл шугамаарнь үри хүүгэдынь өөһэдынгөө гэр бүлэ зохёохо жаматай. «Алим жэмэс эхэ модонһоо холо унахагүй»  гэһэн ород арадай оньһон үгэ байдаг. Тиихэдэ «хүүгэдээ хүмүүжүүлхэһөө түрүүн өөрыгөө һурга» гэжэ ямаршье арад хэлсэдэг байха. Энээнһээ уламжалхада, һайн ябадал харуулжа, худал хуурмаг юумэ үсхэжэ ябангүй,  һайн зүргөөр алхалаа һаа, үри бэемнай  тэрэл харгы шэлэхэ. Хэрбэеэ муу ааша гаргажа ябабалнай,  түрэһэн хүүгэднай тэрэл хэбээр замаа үргэлжэлүүлхэ гэжэ арад зон хэлсэдэг ха юм даа.

Гэр бүлын нангин заншал алдагдахагүйн түлөө, тэрэнэй үүргэ арад зоной дунда үргэхэ зорилготойгоор  тус урилдаан хэдэн жэлэй урдахана эмхидхэгдэжэ эхилһэн түүхэтэй. Гүрэнэй хэмжээндэ илгарһаншье бүлэнүүд манай Буряад орондо олон байха. Нютагай шатада түрүүлһэн 5 гэр бүлэ, тэдэнэй түүхэ тухай богонихоноор уншагшадтаа дурадхаха дуран хүрэнэ. Иимэл гэр бүлэнүүд залуушуулда жэшээ боложо үгэхэ ёһотой гээшэ.

“Алтан гэр бүлэ”

Хориин аймагые түлөөлжэ, мүрысөөндэ ерэһэн үнэр баян Плехановтанай гэр бүлэ “алтан” гэжэ нэрлэгдэбэ. Тэдэнэр  4 үхибүүдые тэнжээжэ,  гарыень ганзагада хүргөө. Мүнөө болоходо, үбгэн аба эжы хоёр 10 аша зээнэртэй, үшөө 2 зээнсэр үндыжэ байна.

-Би гэрэй эзэн юм аабзаб. Тиигэбэшье бүхы юумэ зохёохо, энэ тэрэ юумэ эхилэн хэхэ хүниинь Надежда нүхэрни даа (энеэнэ). Үнэн хэлэбэл,  гэр бүлын жаргал гээшэ хоёр хүнэй оролдолгын аша ха  юм даа. Бэе бэеэ хүндэлжэ, хайрлажа ябаха хэрэгтэй, - гэжэ Геннадий Плеханов богонихоноор хэлэнэ.

Плехановтан гэр бүлэ байгуулһаар аяар 49 жэл болобо.

«Үнэр баян гэр бүлэ»

Дуулгата Саяан хадын гүн соо һуурижаһан Ахын ангуушадай үри һадаһад  Марзаев Петр ба Оюна хоёр үнэр баян гэр бүлэнүүдэй дундаһаа шалгарба. Гэрэй эзэн эрэмдэг бэетэйшүүлэй дунда һур харбалгаар Ород Уласай тамирай мастер зэргэтэй. Наһанайнь нүхэр Оюна хүүгэдэй сэсэрлигтэ ажалладаг юм. Мүнөө сагта  6 үхибүүдые алтан дэлхэйдэ түрэжэ  хүмүүжүүлхэеэ түбһэн хүн зүрхэлхэгүй. Угсаата буряад арадайнгаа ёһо заншалда, Эхэ орондоо дуратай, үнэн сэхэ, бэе бэеэ хайрлажа ябахыень үри хүүгэдээ Марзаевтан һургадаг. Пётр Оюна хоёр гэр бүлын бата бэхи һуури табижа байна гэхэдэ, буруу бэшэ.

«Хүдөө нютагта ажаһуудаг гэр бүлэ» 

Зэдэ һайхан нютаг тоонтотой ажалша малша Булат болон Намсалма Лубсановтан тэбхэр сагаан 50 жэлэй туршада ан-бун ажаһууна. Түрэл һайхан нютагтаа ажаһуужа,  угсаата арадайнгаа урданай ажал эрхилнэ. Нэрээ нэрлүүлхэ, угаа залгаха 6 үхибүүдые түрэжэ, һайханаар үргөө, хүмүүжүүлээ. Гэрэй эзэн эхэнэр сүлөө сагтаа алтан гуурһа барижа, шог ёгто хөөрөөнүүдые бэшэхэ дуратай. Тэрэнэй бэшэһэн хөөрөөнүүд нэгэтэ бэшэ тайзан дэрэһээ,  мүн тиихэдэ сэнхир дэлгэсээр харуулагдаһан байха. Иимэл гэр бүлэ олоной жэшээ болохо ёһотойл даа.

«Заншалаа сахидаг гэр бүлэ»

Түхэреэн сагаан Түнхэн нютагай   Шобоевтоной гэр бүлынхид энэ шэглэлдэ бусадһаа булюу байжа, түрүүлэн гарабад. Александр, Мария Шобоевтон нютагтаа ехэ хүндэтэй айл юм. Гэрэй эзэн олон жэлдэ элшэ хүсэнэй һалбарида ажаллаад, хүндэтэ  амаралтада гараһан. Харин тэрэнэй наһанай нүхэр буряад хэлэнэй  ба уран зохёолой багшаар бүхы наһаараа ажаллаһан байна. Шобоевтоной бүлынхид 3 үе багшанартай юм байна. Эхэ эсэгэнэрэйнгээ нангин ажалыень үри хүүгэдынь, аша зээнэрынь мүнөө эрхимээр үргэлжэлүүлнэ. 

“Залуу гэр бүлэ”

Һаяхана гэрлэһэн, өөһэдынгөө уурхай түхеэржэ байһан залуу һүрэгэй дунда Константин Цыбиковэй гэр бүлэ эрхимлэбэ. Эдэнэр аймагайнгаа, мүн уласайнгаа хэмжээнэй мүрысөөнүүдтэ оло дахин хабаадажа үрдиһэн байна. Залуу гэр бүлын эзэн эхэнэр Виктория олониитын ажалда хам оролсожо хүдэлдэг. Тэрэ «Мирный» гэһэн ТОС-ой  түрүүлэгшэ юм.  

Хэрэгтэй үйлэ

-Эрхимүүдэй эрхимүүд шалгарба. Эдэмнай түрэл Буряадаа Бүхэроссиин хэмжээнэй урилдаанда түлөөлхэ. Оройдоол 6 жэлэй туршада эмхидхэгдэжэ байһан тус урилдаан амаргүй хүгжэжэ, олоной анхарал татадаг болоһониинь һайшаалтай. Хабаадагшадта амжалта, гэр бүлэдэнь амар амгаланиие хүсэнэбди, - гэжэ Буряад Уласай ниигэмые хамгаалгын сайд Татьяна Быкова баяр ёһололой үедэ үгэ абахадаа тэмдэглээ.

-Нэгэтэ хуби заяагаа  ниилүүлжэ, гал гуламтаяа түхеэрээд, өөрын дураар нэгэ дэрэтэй болоһон хойноо бэе бэеэ хүндэлжэ,  муугаа дараад, һайнаа үргөөд,  эбтэй эетэй ажаһуугты, - гэжэ гэр бүлэ боложо байһан хоёрто хүгшэн залуугүй үреэдэг һайхан заншалтай гээшэбди. Үнэр баян, бусадта жэшээ боложо ябахамнай болтогой!