Наһанай зүргэ - ажабайдалай зам

Угаа уһанда хаяагүй

Викулий Шагдуровичай ууган аха Цырен-Доржо мүнгэшэ, түмэршэ дархан байһан. Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнда мор­доходоо, Балуева Дариима хадам эжыдээ: “Мүнгөөр дархалһан энэ хэрэгсэлы­ем Цыренжапова Чимидтэ абаашажа үгөөрэй”, - гэжэ захиһан юм. Цырен-Доржо хуряахай Балуева Санжад абгазытэй гэр бүлэ болоһон, Хадаева (Гундуева) Валя басаганиинь 1940 оной. Цы­рен-Доржо хуряахай дайн байлдаанай талмай дээрэ алдалан унаһан юм.

Шагдарай гэр бүлэдэ олон үхибүүд түрөөд, бага­даа наһа барашадаг байһан. Олон бага хүүгэдээ алдаха­даа, Тогтохо (Һараалжан), Алёша, Викулий гурба­наа түрэл гаралнуудтаа үргүүлһэн юм: Тогтохые – Хадаев Табхалжанайда, Алёшые – Жаркова Матрё­нында, Викулиие Логинов Бойхобойдо. Бойхобойн эжы Хадаев Базарай басаган юм. Эсэгын ехэ дайнай урда тээ Логинов Бойхоб Очи­рай Данзанай Дулмажабтай һуужа байһан, 1939 ондо Раднаева Цэбэгтэй гэр бүлэ болоһон. Дулмажаб Манда­ганов Ёндонтой хуби заяагаа холбоһон юм.

Викулий Шагдуровичай Цырен-Доржо, Аюша, Жам­саран, Архип дүрбэн аханар Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнда Эхэ оро­нойнгоо түлөө ами наһаяа үгэһэн юм.

Агуу Илалтын һайндэртэ багшамнай зүрхэ сэдьхэлээ ехээр хүдэлгэжэ, Эсэгын дай­най ветерануудые халуу- наар амаршалдаг бэлэй. Агуу Илалтада зорюулаг- даһан баярай ёһололдо дайнда алдалан унаһан сэрэгшэдэй хүшөөдэ Ви­кулий Шагдурович амиды сэсэгүүдые табидаг һэн. Музей соогоо Алдар Солын булан байгуулаа.

Манайхин Шагдар таа- байнхиһаа холо бэшэхэн һуудаг һэмди. Шагдар Долсон хоёр ехэ амгалан тэнюун зон байгаа, хоол хо­мог харамнаха гээшые огто мэдэхэгүй. Шагдар таабайн хангайһаа ан буулгажа ерээ һаань, Долсон төөбии ангай мяха хүршэ айлнуудтаа хуу тараажа үгэхэ даа. Мяха томо тогоон соо шанаад, уйһан һабяа соо гаргажа табиха. Тиигээд лэ ороһон гараһан зон шанаһан мяха дураа­раа эдидэг байһан. Шагдар таабай абари зангаараа сэб сэхэ, бүхыжэ хотойжо ябахагүй, нюргаяа сэб сэхэ баряад, ёһотой хасаг мэтэ гэшхэлхэл даа. Нэгэтэ минии багахан байхада, эдир за­луухан Викулий Шагдурович гэртэ орожо, амар мэндэеэ хэлсээд: “Нэгэ һайн гэрэл зурагаа намда үгыт даа. Би танай портрет зураад үгэхэб”, - гээ һэн. Хайшан гэжэ зурахабиб гэжэ харуул- ба. «Гэрэл зураг адлихан дүрбэлжэнүүдтэ хубаагаад, хатуу ехэ саарһан дээрэ баһал дүрбэлжэнүүдые адляар хээд, тэрэнээ тэрэ зандань буулган зуранаб», - гэжэ ойлгуулаа һэн. Эндэһээ уг удам соонь хурса нюдэтэй, уран гартай, бэлиг ехэтэй хүнүүд байгаа гэжэ ойлго­моор.

Багшын ажалай эхин

Викулий Шагдурович Сахирай дунда һургуули дүүргээд, “Сталин” (Сана­гын дээдэхи Хужар нютаг), “Родина” (Сагаан-Морин) колхозуудай эхин шатын һургуулинуудта багшалаа. Тиигээд Санагын дунда һургуулида ажахын талаар захиралай орлогшоор, ажа­лай хэшээлнүүдэй багшаар хүдэлөө.

Маанадай 6-дахи ангида һуража байхадамнай, Ви­кулий Шагдурович манай классай хүтэлбэрилэгшэ бо­лоо һэн. Багшамнай столяр­на мастерской соо ажалай хэшээлнүүдые үнгэргэдэг һэн. Һайса хатааһан ху­шаар шэрээнүүдые, газаа досоо хэрэглэхэ багахан хэрэгсэлнүүдые хэдэг һэм- ди. Ажалай бүхы зэмсэ- гүүд гуримтайгаар өөр өөрын байра байрада табяатай байха. Модо ха- руулдахадаа, хюрөөдэхэдөө хүдэлхэгүйгөөр хабшаад байха верстагуудые багшам­най өөрөө дархалаа һэн. Багшынгаа үгэһэн даабари шадаал һаа түргэн бүтээхэ гэжэ бултадаа оролдохобди, басагаднай маанадтаяа адли модон ажал хэлсэдэг бэлэй. Минии хэһэн түрүүшын шэ­рээе багшамни хараад: “Мо­дошо дархан болохо шадал шамда үгы байна даа, но- моол һайнаар үзэлши”, - гэжэ энеэбхилээ һэн.

Нэгэтэ хэшээлэй үедэ ай­магай болбосоролой таһаг даагша Лаврентьев Даниил Васильевич орожо ерээ. Бүхы һурагшад доро дороо сүлөө забгүй багшынгаа да­абари дүүргэжэ байбабди. Даниил Васильевич мастер­ской соогуур ябажа, модо­шо дархашуулай ажалай зэмсэгүүдые, багшымнай хэһэн верстагуудые хараад: “Дело мастера боится”, - гэжэ багшыемнай магтаа бэлэй. Даниил Васильевич гэр бүлөөрөө Санага нютагта арбаад жэл байжа, багшаар, захиралаар хүдэлһэн юм. Багшымнай багша болоно бшуу даа. Багшадаа иигэжэ магтуулхадаа, Викулий Шаг­дуровичай сэдьхэл соо на­ран мандажа, урма зоригынь үшөө дээшэлээ ааб даа.

Санагын дунда һургуули дүүргэгшэд: Ардаева Дора Сажиевна, би - Балуев Вла­димир Чимитович, Баль­журов Даниил Дугарович, Никифоров Семён Очиро­вич; Сахирай нэгэ жэлэй багшанарай класс дүүргэһэн Дымпилов Родион Манга­лович, экстернээр 10 класс дүүргэһэн Хадаев Викулий Шагдурович гэгшэд 1962 оной август һарада Доржи Банзаровай нэрэмжэтэ Бу­ряадай гүрэнэй багшанарай дээдэ һургуулиин физико- математикын факультедтэ ороо бэлэйбди. Даниил Дугарович сэрэгэй албанда татагдаа, Семён Очирович хоёр һара һураад, хойто жэлынь университедтэ һурахаяа ошохоб гээд, гэртээ харяа һэн.

Наһанай нүхэр – үеын түшэг

Викулий Шагдуровичай наһанайнь нүхэр Дулма Бадмажаповна Аюшеева хадата Захааминай Сээжэ нютагта 1931 ондо түрэһэн. Залуу басаган тусхай дунда эрдэмэй мэргэжэлтэй бо­лоод, 1959 онһоо Санагын сельпогой ахамад бухгалте­раар хүдэлжэ эхилээ. Хоёр залуушуул ехэ түргэн инагай халуун охиндо абтажа, хуби заяагаа бата бэхеэр холбожо, айл бүлэ болоһон юм. 1956 ондо ууган хүбүүн Олег, 1959 ондо – Наташа, 1960 ондо од­хон Александр алтан дэлхэй­дэ мүндэлһэн юм. Үхибүүдээ һайн һайханаар үргэжэ, хүмүүжүүлжэ, гэр бүлэ бо­лоходонь, аша зээнэрээ ашата төөбии таабайн ёһоор наһан болотороо үргэлсэн бөөмэйлэлсөө юм даа.

Олегэй (наһанайнь нүхэр - Ольга Андреевна) үхибүүд: Саша, Золто. Наталиин (наһанайнь нүхэр - Альберт Шагдурович) үхибүүд: Алек­сандрай (наһанайнь нүхэр - Валентина Рыгзеновна) үхибүүд: Пүрбэ, Жанна.

Дулма Бадмажаповна бүхы хүсэ шадалаа худал­даа наймаанай ажалда зорюулһан, уран зулгы хэлэтэй, залуу занданшье, дундашье, хүгшэн, үндэр наһатайшье зонтой, үндэр тушаалта ноёдтойшье нэгэ жэгдээр үгэеэ ойлголсожо, хүдөөдэ ажаһуудаг зоной хэрэглэхэ эд бараагаар хүсэд хангаха шадалтай байһан бэрхэ хүтэлбэрилэгшэ бэлэй.

Наһанайнгаа нүхэрэй дээдэ һургуулида ороходо, Дулма Бадмажаповна ямар ехээр дэмжээ һэм. 31-тэй гэрэй эзэн, гурбан бага­хан хүүгэдэй эсэгэ Викулий Шагдуровичайнгаа Улаан- Үдэдэ һураха болоходонь: “Бишни нэгэшье ядангүй үхибүүдээ хараад байхаб, шамдаа мүнгэ сангаар ту- һалхаб. Нэгэшье гэдэргээ бү таһалда, һурахал гэһэн ха­даа, һанаагаа хоёр тээшэнь хубаангүй яба!” – гэжэ хайра­та нүхэрөө эрдэмэй харгыда үдэшөө бэлэй. Викулий Шаг­дуровичайнгаа һуража бай­хада, Дулма Бадмажаповна Сагаан-Мориной “Родина” колхозой ахамад бухгалтера­ар хүдэлжэ байһан юм. Дээ­дэ һургуулияа дүүргэхэдэнь: «Гэр бүлөөрөө Санагадаа ерэжэ хүдэлэгты», - гэжэ Вла­димир Жамсуевич Цыренов уряа һэн.

Викулий Шагдуровичай уран гартай бэлиг шада­бариие, улад зоной түлөө үдэр бүри оролдожо ябаһан хүсэлыень өөрынгөө ухаан бодолоор, уян сэдьхэлээр, урин налгай зангаараа ойл­гожо, ходо дэмжэжэ, бата бэхи түшэг, тулаха найдам­тай тулгань боложо ябаһан Дулма Бадмажаповнагай сэгнэшэгүй аша габьяаень дулаахан үгэнүүдээр дурса­маар юм даа.

Ажал - жаргал

1970 оной намар Буряад Уласай Арадай гэгээрэлэй яаманай заншалта шалгал­та манай һургуулида тудаа. Бүлэг шалгагша эрдэмтэд- инспекторнүүд: Ошоров Дамдин Даржаевич – буряад хэлээр, Даниил Василье­вич Лаврентьевэй эгэшын хүбүүн физикээр гэжэ һайн һананаб. Тиигээд үшөө мате­матикаар, химеэр, ород бо­лон хари хэлэнүүдээр шал­галтанууд болоо һэн. Бүхы багшанар оролдожо, һайн хэшээлнүүдые үнгэргэһэн юм. Викулий Шагдурович геометриин хэшээлдэ эпи­диаскоп хэрэглэжэ, бүхы чертёжуудые экран дээрэ харуулжа, самбар дээрэ мел хэрэглэнгүй, хэшээ­лэйнгээ сэдэб ойлгуулжа, һайшаалда хүртөө бэлэй. Түгэсхэлэй педсоведтэ шал­гагшад һургуулиин захира­лай, багшанарай ажалые үндэрөөр сэгнэжэ, маанадые баярлуулаа һэн.

Иимэ һайн сэгнэлтэдэ һургуулиимнай коллективэй хүртэһэн габьяа хаанаһааб гэхэдэ, захиралаар Семён Александрович хүдэлжэ бай­гаа ха юм. Семён Алексан­дрович Тармаев арбан зур­гаан жэлэй туршада Санагын һургуулиие хүтэлбэрилжэ, аймаг, республика соогоо сууда гаргаһан юм.

Викулий Шагдуровичай шабинар аймагай тоо бо­долгын олимпиадануудта түрүүшүүлэй тоодо ородог болоо. Бэрхэ багшын олон шабинар физико-матема­тикын болон бэшэшье мэр­гэжэлтэ багшанар боложо ургаа. Викулий Шагдурович аймагай арадай гэгээрэлэй, гүйсэдхэхы хорооной, пар- тиин райкомой зүгһөө болон Арадай гэгээрэ­лэй яаманай, Буряадай АССР-эй Засагай газарай олон тоото грамота, дипло­муудаар шагнагдаһан юм. Олон жэлдэ үрэ дүнтэйгөөр хүдэлһэнэй түлөө Викулий Шагдурович “РСФСР-эй ара­дай гэгээрэлэй эрхим” гэһэн үндэр нэрэ зэргэдэ хүртөө һэн.

Багшамнай ганса хэшээл- нүүдые үнгэргөөд, гэртээ налайжа амаржа һуугаагүй. Олониитын бүхы хэм­жээ ябуулгануудта: уран һайханай харалгануудта, ай­магай зүблэлэй сессинүүдтэ, аймагай тоо бодолгын багшанарай методическа зүблөөнүүдтэ хабаадаха, профсоюзна комитедэй түрүүлэгшэ хадаа багшана­рай эрилтэнүүдые хангаха гэжэ оролдохо. Шэнэ жэлэй найрта нютагайнгаа клуб соо Викулий багшамнай элдэб багуудые үмдэжэ, хубсал­жа, эндэ тэндээ олон үнгын зайн галнуудые гэрэлтүүлжэ, элдэб наада юумэ харуулха даа. Агуу Илалтын үдэртэ, ноябриин 7-до нэгэл шэнэ юумэ һанаһан лэ байха.

Уран бэлиг – арадай баялиг

Викулий Шагдурович эхэ эсэгын шуһаар өөртэнь дамжуулагдаһан уран бэ­лигээ ургажа ябаһан улаан бургааһадта дамжуулхаяа багахан мастерской нээһэн юм. 5-8-дахи ангинуудай гартаа дүйтэй хүбүүдые (мүн баһа нютагайнгаа хүбүүдэй уг удхыеньшье һайн мэдэ­хэ байгаа) суглуулжа, модо һиилэлгэдэ, хэбтэ сохилго, уран барималнуудые хэхэ онол аргануудта һургажа эхилээ. Бэлигтэй эдиршүүл багшынгаа нэтэрүү орол­долгоор яһала бэрхээр урлажа, бүтээжэ эхилээ. Нютагайнгаа онсо улаан бороор элдэб амитадай барималнуудые бүтээгээд, тусхай пеэшэндэ галдажа хатааха. Урид хабтагай мо­дон дээгүүр һиилэжэ, удаань бүтэн хушануудые, модоной үндэһэнүүдые, улхануудые урлажа, элдэб хүрэгүүдые бүтээдэг болоо. Хүнгэн сагааниие, гуули, зэд, по­лисхо хэрэглэн урлажа, хэтэ хутага, эхэнэрнүүдэй зүүбшэ гоёолтонуудые бүтээхэдээ, эдиршүүл ёһотойл урашуул шэнгеэр өөһэдыгөө һанадаг байгаа. Бэрхэшүүлынь мүнгэ алтааршье урладаг, нютагайнгаа хүгшэдэй хуушарһан, эбдэрһэн зүүбшэнүүдые заһабарилдаг болоһон юм. Эдир урашуул уран бүтээлнүүдээрээ олон үзэмжэ харалгануудта ха­баадажа, багшынгаа нэрэ холо ойгуур алдаршуулаа. Эгээл бэрхэ Бадма Норбоев, Абида Ардаев шабинарынь дээдэ гарай уран дархашуул боложо, багшынгаа захяа заабариие үшөө дээшэнь үргэжэ ябанад гэжэ тэмдэг- лэмээр.

Тоонто нютагай алдар соло

Алдарта багшын бүхы хэһэн ажал, урлаһан бүтээлнүүдыень бултыень тооложо шадахагүйбди. Энээн дээрэһээ олон зоной хаража ханашагүй нюдэнэй сүсэгы баярлуулха эгээл ехэ бүтээлнүүдыень хургаа да­ран тоолое:

- Ринчин-Хаан уулын эн­гэртэ Ленин багшын толгойн дүрэ ехэ уранаар бүтээжэ, улад зониие гайхуулаа.

- Һургуулиин музейдэ үндэһэлжэ, совхозой хуу­шан клуб соо хизаар ороноо шэнжэлэлгын музей нээгээ. Багша өөрөө айлаар ябажа, үнэтэй сэнтэй урданай буряа­дуудай үдэр бүри хэрэглэжэ байһан зэр зэмсэгүүдые, амһартануудые, урашуулай хэһэн тэбшэ, торхо, аяга ша­нага, эмээл хазаар гэхэ мэтэ хэрэгсэлнүүдые суглуулжа, олоной анхаралда музей соогоо гуримшуулан табяа. Уран Дамбиин найман ха­натай гэр Доодо Болхойһоо задалжа асараад, тэрэ зан­дань табижа, буряад айлай заншалта һуудал, байдал бүхыдэнь харуулхаар болгоо.

– Захааминай аймагай газар дайдаар, хада уулаар дайралдадаг элдэб ондоо минеральна шулуунуудые, Зоһотын сагаан мрамор, Тарбагатайн хара туулгатай шулуу, Хохюуртын ногоон үнгэтэ нефрит, Бэһэтын го­лой кварц-аметист, хадата Захааминай омогорхол бо­лохо вольфрам, алта мүнгэтэ болон молибден абадаг шу­луунуудые суглуулжа, оло­ной анхаралда табяа.

– Уулын уладай уулзал­гын (Хонгодориада) Санага нютагта үнгэргэгдэхэдэ, Захааминай аймагай арад зоной мүргэн шүтэдэг “тотемнүүдые” тэмдэглэн харуулһан сэргэ Соёлой ор­доной газаа бодхоогоо, Ехэ нуурта эжэл хоёр хун шубуу­дые урлан тамаруулжа, улад зониие гайхуулаа.

– Үргэн сагаан Санагада айлшалан ороходо, уран зо­хидоор угтажа байдаг “Арка”.

Багшын өөрынгөө га­раар урлаһан олон тоото бүтээлнүүд энэ тэрээгүүр тараал даа. Үсөөхэн бүтээл- нүүдынь музей соо үлэнхэй.

Үсөөхэн хүн лэ үндэр тэнгэриин Дамжан сахюу- санай аша туһаар иимэ ехэ бэлиг шадабарида хүртэдэг. Тэнгэриин бурхадай үгэһэн талаан бэлиг Викулий Шаг­дурович хүсэд бэелүүлжэ шадаа гэжэ дурсамаар. Уран модошо дархан «Бу­ряад Уласай соёлой га­бьяата хүдэлмэрилэгшэ» гэһэн үндэр нэрэ зэргэдэ хүртэнхэй.

Багшамнай абари зан­гаараа ехэ уян сэдьхэлтэй, сэхэ зантай, хүгтэй сог­той хүн байһан юм даа. Хэшээлнүүдэй хоорондохи багахан забһарнуудта сугтаа хүдэлдэг нүхэдтэеэ амаржа һуухадаа, Викулий Шагдуро­вич үнэн болоһон шог ёгто һонин ушарнуудые хөөрөөд, бултыемнай энеэлгэхэ, хэн нэгэниие хорогүйгөөр шог- лоодшье абаха. Тэрэ до- соогоо муу һайниие нюужа ябахагүй, һанаһанаа сэхэ руунь табижархёод ябадаг бэлэй.

Викулий Шагдурови­чай тоо бодолгын багшаар хүдэлхэеэ болиходо, эхэ­нэр багшанар маанадтаа - эрэшүүлдэ: “Викулий Шаг­дуровичай байхада, бидэнэр ямар ехээр амардаг, үнэн зүрхэнһөө хүхидэг, һанаа бо­долоо сэбэрлэдэг һэмбибди, харин үлэһэн таанад соо Ви­кулий Шагдуровичта хүрэхэ эрэ үгыл даа”, - гэлдээд, би­дэниие голхо-руулдаг һэн.

Хүндэ ямбатай айл

Багшамнай буряад ара­дайнгаа ёһо заншалнуудые ехэтэ сахидаг, залуу үетэндэ ходо дамжуулха, ойлгуул- ха гэжэ оролдодог һэн. Ехэ найрнуудай болоходо, хүгшэдые гэртээ урижа сай­луулха, гарай бэлэгүүдые барюулха, өөрөөшье ехэ уяр­даг бэлэй.

1972 оной ноябриин 7-до намда хонходожо: “Хандатаяа хоюулаа манай­да түргэн ерэгты”, - гэбэ. Бидэ түргэхэн ошобобди. Гэртэнь ороһомнай, олон айлшад сайлажа һууба. Хүршэнэрынь, Хадаева Цыден, Цыренжапова Чи­мид, Бичиханова Шойжид төөбиинэр, Бичиханов Пётр таабай, Сагаан-Мориной Аюшеев Цырен-Доржо таабай гэгшэд һэн. Гэрэй эзэд айлшадтаа илдамаар хандажа, һонин зугаа дэл­гэжэ, хүгшэдые баярлуул- жа, үндэһэн дуунуудые дуулуулжа, үнэтэй сэнтэй үреэлнүүдтэнь хүртөө бэлэй.

1970-аад онуудай һүүл багаар Лаврентьев Даниил Васильевич наһанайнгаа нүхэр Сотникова Надежда Александровнатаяа Са­нагада айлшаар буугаа. Хоюулаа һургуули соогуур ябажа, бүхы таһагуудые, ла­боратори, подсобконуудые хараа, танил багшанартай хөөрэлдөө. Александр Буда­жапович бидэ хоёрто Вику­лий Шагдурович: “17.00 сагта манайда ерэхэт, хүндэтэ айлшадаа угтахабди”, - гэбэ. Хэлсэһэн сагтаа ерэхэдэмни, айлшадшье ерэнхэй һуужа байбад. Надежда Алексан­дровна намда бэлэдхэлэй ангида зааһан юм. Хоёр үхибүүдынь Санагада түрөө бэлэй.

– Загарайн аймагта хүдэлнэб. Аварида орожо, толгойгоо ехээр хүдэлгөөд, саг соонь һайнаар эмшэ- лүүлээгүй үлэһэмни, шуһа- найм даралта ехээр дээ­шэлээ, - гэжэ һанаа алдаа һэн. Олон жэлдэ зааһан һурагшадайнгаа саашан­хи хуби заяагаар ехэтэ һонирхожо һураа бэлэй. Хүндэтэ айлшамнай ехээр уяржа, һургуулияа үргэгты, Санага нютагайнгаа нэрэ зэргые дэлхэй дайдаар суур­хуулагты гэжэ үреэгээ һэн.

Даниил Васильевич үргэн ехэ Санага нютаг, һургаһан шабинараа магта­жа, иигэжэ дуулаа:

Үргэн һайхан Санагамнай

Үхэр малаараа баян гүүлэһэн юм,

Ургажа ябаһан шабинарнай

Ухаан бодолоороо хурса гүүлэһэн юм.

Хабтагай үргэн Санагамнай

Хайнаг үхэрнүүдээрээ баян гүүлэһэн юм,

Эрдэмдэ хабатайгаар һургаһан шабинарнай

Эрдэм мэдэсээрээ бэлигтэй гүүлэһэн юм.

Викулий Шагдурович зонойл хүн байһан лэ даа. Санага нютагта Буряад Уласай Юрэнхылэгшэ Леонид Потаповай, Арадай Хуралай һунгамалнуудай, үндэр тушаалта ноёдой, уран зохёолшодой, ирагуу найрагшадай буужа ерэхэдэ, багшамнай аймагай, нюта­гай гулваанартай хамта адли угталсадаг, үгэ хүүрээ дэл­гэжэ, нютаг нугынгаа баян түүхэтэй, байгаалиин һайхан үзэмжэнүүдтэй, ажалша бэр­хэ түрүү зонтойнь танилсуул­даг, үдэшэжэ ябалсадаг һэн.

Би багшатаяа олон жэлдэ нүхэсэжэ, харилсажа ябааб. Намһаа арбаад жэлээр аха­шье һаа, нэгэшье дээрэлхэхэ гэжэ мэдэхэгүй, ходол һайн һайхан ажабайдалай арюун зам заажа ябадаг бэлэй.

Викулий Шагдурович уран гараараа, сэсэн мэр­гэн ухаан бодолоороо, наһанайнгаа арюун сэбэр замаар тоонто Санага нюта­гайнгаа нэрэ зэргые алтан дэлхэй дээрэ үргэжэ ябаһан гээшэ!

Аха нүхэрэйнгөө ерэн наһанай дабаае нэрэтэй со­лотойгоор тэмдэглэхэ гэжэ байхада, бахархан, уяран дурсабаб.

 

Владимир БАЛУЕВ,

РСФСР-эй арадай гэгээрэлэй отличник,

Санагын хасагуудай хүндэтэ атаман,

арад зонойнгоо уг гарбал, домог түүхэ шэнжэлэгшэ

Сэнгэ РИНЧИНОВ хэблэлдэ бэлдэбэ