780
Тэдэнэр Санагын дунда hургуулида ажаллажа байхадаа, “Уран-Дүшэ” гэжэ нэрэтэй шүлэг, найруулга бэшэхэ дуратай hурагшадай бүлгэм анхан нээhэн байгаа.Тэрэнь аймаг соогоо мэдээжэ боложо, аймагай “Ажалай туг” сониной дэргэдэ “Уран-Дүшэ” гэжэ нэрэтэйгээр бүхы аймагай уран зохёол бэшэгшэдэй нэгэдэл болгоё гэhэн дурадхал сониндо хүдэлдэг сурбалжалагшад Булад Жанчипов, Михаил Гончиков гэгшэдhээ орожо, нэгэдэл бии болоhон түүхэтэй. Цыбикжап Найданов, Владимир Данжалов, Фёдор Цыденжапов, Мэлс Самбуев, Пүрбэ Самбуев, Дамдин Аюшеев гэгшэд эхиндэнь байhан габьяатай. Байн Владимир Гомбоев, Василий Аюшеев гэгшэд нэгэдэлдэ ороо. Наяад оной hүүлээр ехэ олон шэнэ эхилэн бэшээшэд ерээ. Эдэнэр хэд бэ гэбэл, Николай Шабаев, Надежда Шагдурова, Цырен-Дулма Очирова, Пама Очиров, Баяр Гомбоев, Санжай-Ханда Дармаева, Хандажап Дампилова, Николай Очиров, Николай Соктоев, Михаил Доржиев, Таисия Мархаева, Сергей Дулмаев гэгшэд болоно. 90 гаран онуудаар шэнэ гэшүүд нэмээ: Роза Намжилова, Валерий Цыбиков, Долгорма Тогмитова. Нэгэдэл анханhаа hургуулиин үхибүүдтэй нягта холбоотой хүдэлдэг байна, юундэб гэхэдэ, олон гэшүүднай буряад хэлэнэй багшанар байна ха юм.
“Уран –Дүшын ургыханууд” гэжэ үхибүүдэй эблэлтэй бaйhамди.Тэндэhээ эхилэн бэшэhэн Амгалан Будаев Дарима Дулмаева хоёрнай гараhан байна. 2000 онуудhаа Даниил Нохоров, Дарима Цыденжапова, Лубсан Цыренов, Хандажап Цыренов нэгэдэлдэмнай ерээ. Мүнөө үедэ уран зохёолдо дуратай, эхилэн бэшэгшэд гэхэдэ: Сэсэгма Гармаева, Борис Гармаев, Бимбажап Раднаева, Нина Цыденова, Екатерина Ринчинова гэгшэдые нэрлэмээр. Шэнэ нэрэнүүдые, hонин шэнэ бодолтой, урагшаа hанаатай, бэлигтэй хүнүүдые хододоо хүлеэдэгбди. Иимэ хүнүүд шэнэ урасхал нэмэжэ, нэгэдэлдэмнай эршэ, хүсэ оруулха бэзэ гэжэ найданабди. Надежда Гармаева, Хандажап Дампилова, Сэнгэ Ринчинов, Долгорма Тогмитова гэгшэд нэгэдэлые хүтэлбэрилhэн габьяатай.Үнгэрhэн хугасаа соо манай нэгэдэлээрхин гурбан хамтын суглуулбари гаргаhан байна. 1992 ондо түрүүшынгээ “Зэмхэ сэсэгэй зэрэлгээн соо” гэжэ нэрэтэй суглуулбари, 1994 ондо нэгэдэлэйнгээ 25 жэлэй ойдо зорюулжа, “Уран –Дүшын угалзанууд” гэжэ суглуулбари, 2021 ондо 50 жэлэйнгээ алтан ойдо зорюулжа, “Уран-Дүшэ” гэжэ гурбадахи номнай нара хараа hэн. Согсолбори соогоо нэгэдэлэйнгээ гэшүүдэй hүүлэй үеын зохёолнуудые оруулха гэжэ оролдообди. Нэгэдэлэйнгэй эхи табиhан нэрэтэй түрэтэй аха захатанайнгаа бүтээлнүүдые оруулангүй орхижо болохогүй ха юм. Мүн аймагайнгаа эхилэн бэшэгшэдые нэгэ бүлэг болгообди. Буряад хэлэн дээрээ бэшэдэг эхилэгшэдээ дэмжэдэгбди. Шэнэ бодол, шэнэ урасхал нэмэжэ байдаг хүнүүд нэгэдэлдэмнай хэрэгтэй.
Шэнэ амисхал, бэлиг талаангаа зоной hонорто табижа, түрэл буряад хэлэн дээрээ орон нютагаа, эжы абаяа, ёhо заншалаа магтажа, hанал бодолоороо хубаалдажа байhан гээшэ алишье сагта үнэтэй. Мүнөө сагта нэгэдэлдэмнай 19 гэшүүд тоологдоно, эхилэн бэшээшэд гэхэдэ, 13 хүн, хамаг хэмжээ ябуулгануудта оролсожо байдаг хүнгэн, эдэбхитэй хүнүүднай гэхэдэ, үсөөншэг. Жэл бүри аймаг соогоо “Минии тоонто Захаамин” гэжэ нэрэтэй конкурс hургуулиин үхибүүдтэй үнгэргэдэгбди. Гэшүүднай өөрынгөө арга боломжоор номуудаа хэблүүлдэг, Соёлой яаманай буряад ном хэблэхэ мүнгэндэ хүртэhэн гэшүүдшье бии. Уран үгын, шүлэг найруулгын аялга хүгжэм Захаамин хангай нютагта үеын үедэ замхахагүй бэзэ гэжэ найдая.
“Уран-Дүшэ” нэгэдэлэй хүтэлбэрилэгшэ Санжай- Ханда Дармаева
Фото: Гэр бүлын архивһаа
