Нигүүлэсхы сэдьхэлэй уряагаар

Эхинһээнь эршэтэй

Дымбрыл Дашибалданов болон Раднажап Содномовой элидхэлнүүдые шагнагшадай нэгэдэл гэжэ һайн ду­ратанай энэ хүдэлөөн анхан эхилһэн юм. Тиигэһээр тэдэнэй үүсхэһэн түлэ- бүүд ба түсэлнүүдые бэелүүлхэдэнь туһалалсахаяа Дээдэ Ивалгын, удаань бүхы Ивалгын голһоо эдэбхитэй зон хабаадажа эхилээ. Һайн дуратан багша­нарые урижа, элидхэлнүүдые шагналга, буддын ехэ һургуулиин багшанарай хэблэгдэһэн номуудтай танилсалга эм­хидхэдэг.

Илангаяа хорон хамшагай дэл- гэрһэн олондо хүндэ сагта ехэ ажал хэгдээ. Тиихэдэ һайн дуратан 50 мян­ган маска оёжо, хүнүүдтэ тараажа үгөө юм. Байгша ондо һайн дуратан ехэ һургуулида ариг сэбэрэй ажал үргэнөөр ябуулаа, Ивалгын дасанай дугануудые шэмэглээ, хубарагуудта туһаламжа, олбогуудые, бээлэйнүүдые оёо, капуста дабһалалсаа.

- Бүхы түсэлнүүдтэ өөһэдөө хуба­рагууд эдэбхитэйгээр хабаадалсана. Манай багшанар һайн һанаатай, ни- гүүлэсхы сэдьхэлтэй, эльгэ нимгэтэй байхые, ядаһан тулиһанда али боло­хоор туһалжа ябахые һургана, - гэжэ эдэбхитэд хөөрэнэ.

Дэмбэрэлтэ ажал хэрэгүүд

Сэрэгэй албанда таталган эхилжэ, манайшье нютагаархидай Украинада үнгэржэ байһан сэрэгэй тусхай опе­рацида хабаадаха гэжэ мэдээжэ боло­ходонь, ехэ һургуулиин һайн дуратан эдэбхитэйгээр туһаламжа үзүүлжэ эхилээ.

Нэн түрүүн бүтээхэдэ хүндэшье һаань, сэрэгшэдые хараха, хамгаалха тусхай «Дугаргаржаама» һахюуһадые бэлдэжэ эхилээ. Тиигэжэ мянга гаран иимэ һахюуһадые бүтээжэ, рамнайлуулан адислуулжа, баруун тээ тэмсэжэ байһан сэрэгшэдтэ болон албанда татагдаһан хүбүүдтэ дамжуулаа.

Тиигэһээр байтар, нютагай дэлгүүрнүүдтэ унталгын мэшээгүүд хо­мордоно гэжэ дуулдаа. Тиигээд мүнгэ танга суглуулжа, оёхо бүд һад абаһаар байтарнь, Монголһоо ехэ олоор асараг­дашоо. Тиихэдэ һайн дуратан сэрэгэй частьнуудтай сэхэ холбоо байгуулжа, нэн түрүүн сэрэгшэдтэ юун хэрэгтэйб гэжэ мэдэхэ болоходоо, ажалшье бу­салаа. Тиигээдшье сэрэгшэд өөһэдөө мандаа энэ тэрые, ехэнхидээ бала­клавануудые болон каремадуудые (олбогуудые) оёжо үгыт гэжэ хандадаг болоо. Тиигэжэ сэрэгшэдтэ хэрэгтэй зүйлнүүдые оёжо эхилээ.

Нима гараг бүхэндэ тэдэнэр Буд­дын шажанай ехэ һургуулида элид- хэлнүүдтэ уулзадаг байгаа. Тиигээд лэ Дымбрыл багшын дэмжэлтээр эндэл һайн дуратан сэрэгшэдтэ хэрэгтэй юумэнүүдые оёдог болоо.

- Олон хүнүүднай хотоһоо ерэдэг байгаа, оёхо юумэн хододоо ехэ байдаг, - гэжэ Очирма Баганова хөөрэнэ. – Тэ­дэнэр харгыдаа ехэ саг гаргадаг байгаа, тиимэһээ Раднажап багшын дэмжэл- гээр, тэрэнэй Ламримай уншалгануу­дые бимба гарагуудта буряад хэлээрээ үнгэргэдэг Гэгээрүүлгын «Зандан Жуу» түбтэ оёлсохо бологдоо.

Оёлгодо хэрэгтэй тобшоһоо эхи­лээд, бүхы зүйлнүүдые эдэбхитэд өөһэдөө суглуулна. Тэдэниие худалдан абаха мүнгэ зөөри социальна холбо­онуудаар болон мессенджернүүдээр суглуулагдана. Мүнгэн үдэр бүхэндэ ерэжэл байдаг, бага ехээршье – хүн бүгэдэ шадахаараал болоно ха юм даа. Хаана, юундэ, хэды мүнгэн гаргашалаг­дааб гэжэ һайн дуратан сүлжээ холбоо­нуудта мэдээсэжэ байдаг.

Нэгэтэ тэдэндэ танигдаагүй эхэнэр Хойто Бэеһээ хонходоод, таанадта туһалха һанаан байна, теэд наһатай намда хэдэн автобус һэлгэжэ бай­жа, Ивалгын дасан хүрэхэ гээшэмни хүшэрхэн гэжэ хөөрөө. Тиин гэхэдээ, Хойто Бэедэ соёл-тамирай түб бии, тэндэхи арадай дуунай «Һолонго» ансамбльда хабаадагша бүлэг эхэ- нэрнүүдшье туһалхаар бэлэн гэжэ най­дуулаа. Иимэ һайн дурадхалай ороходо, танихагүйшье һаа, тэрэ эхэ-нэртэ ехэтэ найдажа, оёлгодо хэрэгтэй бүхы юумые үгөө. Тэрэ сагаан сэдьхэлтэй эхэнэрынь Дарима Жапова байгаа. Уданшьегүй урагшаа һанаатай Дарима Булат-Цыре­новна өөрынгөө бүлэг эхэнэрнүүдтэеэ мүнөө мэдээжэ болоһон, сэрэгшэдтэ үндэрөөр сэгнэгдэдэг каремат-транс­формер гээшые үшөө һайн болгоод, бүтээжэ эхилһэн юм. Хайшан гэжэ һайжаруулааб гэхэдэ, тэрээн дээрэ ганса һууха бэшэ, дэлгээд лэ хэбтэжэ буудахашье, дайсаниие удаан соо ото­хошье, юрэнь окоп соо дэлгээд амар­хашье, унтахадаа, мэшээгээ дээрэнь дэлгэхэшье дэбдихэр боложо үгэдэг – сэрэгшэдтэ ехэл аятай зохид, тон хэ­рэгтэй хэрэгсэл болоо.

Тиигэһээр байтараа, Түнхэнэй айма­гай һунгамалнуудай туһаламжаар Пи­щевая гудамжаар оёлгын түб байгуул­жа шадаа. Эндэ тэдэ нагшуургануудые, сэрэгэй хуягламал техникын хушалта­нуудые бүтээдэг, олон хэрэгсэлнүүдые тааруулжа хээд, бэедээ абажа ябаха сүүмхэнүүдые оёдог. Байгалай олон шэглэлтэй колледжын оюутад ехэ туһа хүргэнэ, тэдэнэр кураторнуудтаяа үдэртөө ерэжэ, нагшуургануудые болон хушалтануудые гүрэхэдэнь туһална.

Тиигэхэһээ гадуур, эсхэхэ, оёхо, гүрэхэ дуратайшуулда бултандань зүбшөөлнүүдые үгэдэг, туһалдаг. Тии­гэжэ тэдэ Эрхүүгэй дасанда, Үбэр Бай­галай Хёлгын дасанда, Захааминай ай­магай Сахир һууринда оёдол эмхидхээ. Харин тэрэл аймагай түб Закаменск хотодо бүхы нютагуудай түлөөлэгшэдтэ мастер-класс харуулжа, эсхэһэн хэ- бүүдээрээ, жэшээнүүдээрээ болон зүбшэлнүүдээрээ хубаалдажа байдаг. Эдэбхитэдтэ өөһэдтэнь баһал хамтын хэрэг ха юм гээд, элдэбын наһанай, яһанай, мэргэжэлэй эхэнэрнүүдшье, эрэшүүлшье шадаха зэргээрээ туһалжал байдаг болонхой.

Хаана-яанаһаа туһална

Һайн дуратанай бүлгэм һаналаа нэгэдэһэн, урма зоригоор бадарһан хүнүүдһээ бүридэнэ: Надежда Данза­новна Цымпилова - Буддын шажанай ехэ һургуулиин оёдолой түбэй эрхилэг­шэ; Очирма Кимовна Баганова - Дээдэ Онгостойн Гэгээрүүлгын «Зандан Жуу» түбэй оёдолой эрхилэгшэ; Вера Сер­геевна Шобосоева – оёдолой түб (Пи­щевая, 10 а); Дарима Булат-Цыреновна Жапова – Ивалгын аймагай Хойто-Бэе­дэхи түб; Наталья Баяндаевна Дашани­маева – мэргэжэлтэ оёдолшон, эрхим эсхэгшэ, оёдолой түбүүдтэ мастер-клас­суудые эмхидхэгшэ, наймаанай «Сагаан Морин» түбтэхи оёдолой эрхилэгшэ; Алима Базарсадаевна Жамьянова – оёдолнуудай түбүүдэй бүтээлнүүдэй шүүбэрилэгшэ.

Татьяна Сергеевна Бекетовагай ударидалга доро ВСГУТУ-гай «Констру­ирование, дизайн и технологии» кафе­дра, оюутадай конструкторска «Силуэт» бюро тагнуулшадай тусхай хубсаһа оёлгодо харюусалгатай. Жаргал Аю­шиевна Аякова ба Ирина Дашацыре­новна Ринчино хоёрой хүтэлбэрилдэг медиа-бүлгэм сүлжээ холбоонууд­та мэдээсэлэй постнуудые болон мессенджернүүдые бэлдэнэ.

Оёдолдо хэрэгтэй эд бүд, хэрэг- сэлнүүдые асарха, бэлэн болоһон бүтээлнүүдээ дамжуулха хэрэгүүдээ Оюна Баторовна Дымшеева ба Туя Николаевна Дымбрылова хоёр даажа абанхайнууд. Оршо гаршынгаа тоо­соо, бүхы саарһа дансануудаа Очирма Очировна Норбоева жэншэдгүйгөөр ябуулдаг. Бүхы ажал хэрэгүүдые Буд­дын шажанай «Даши Чойнхорлин» ехэ һургуулиин ректор Дымбрыл Гуроба­зарович Дашибалданов залан хинажа байдаг.

Теэд ажалшад ходо дуталдана, тиимэһээ энэ дэмбэрэлтэ хэрэгтэ хаба­адахыень урагшаа һанаатай хүнүүдые урина. Тиихэдэ цех соо оёхо бэшэ, гэртээшье оёжо һуухада болоно. Мүн баһа ариг сэбэрыешье сахиха хэрэг­тэй ааб даа, оёжо һураагүй хүнүүдые һургахашье арга байна. Тиигээдшье энэ хэрэгтэ эхинһээнь хабаадажа байһан һайн дуратаншье өөһэдөө ехэ юумэндэ һураабди, олон юумэ ойлго­жо, ажабайдалдаашье ондоохоноор хандажа эхилээбди гэжэ хөөрэнэд. Тэдэ өөһэдынгөө оёдолой машинка- нуудаар хүдэлнэ, теэд хэн нэгэнэй ма­шинка үгэбэлнь, баярлахал даа - оёхо гарнууд олдохо.

Бүхы тээһээ туһа нэмэри ерэжэл байдаг. Хажуугаархи кафенүүдтэ эдэб­хитэдые түлбэригүйгөөр хооллуулна, наймаанай эмхинүүдшье туһалдаг: тех­никын хушалтануудта 26 рулон канат «Хамид» дамжуулаа, харин «Ткани» бүд һад займаар үгэдэг, тиигэжэ оёдолшод ходо ажалтай байна. Сентябриин 26- һаа мүнөө хүрэтэр эмхи зургаануудһаа болон юрын нютагаархидһаа 1,1 саяһаа үлүүшэг түхэриг суглуулагдаа.

Бүтээгдэһэн һахюуһад, үбдэгтэ, тохоногто зохидоор тааруулагдан оёгдоһон зүйлнүүдые, сэрэгшэдэй тон ехээр дурлаһан каремадууд- трансформернүүдые, зөөлэн дулаан балаклавануудые, бүхы хэрэгтэйгээ тааруулан хээд ябаха сүүмхэнүүдые, нагшуургануудые, плащ-майхангуудые, хуягта техникэнүүдэй хушалтануудые болон байлдаанай газарта хэрэгтэй бэшэшье бүтээлнүүдые республикын сэрэгэй частьнуудта: 11-дэхи бригадада, 5-дахи танкова частьда, албанда татаг­дашадта, сэрэгшэдтэ дамжуулна, Джан­койдо, Крымдэ, нютагаймнай эрхимэй эрхим Долгорой эмхидхэһэн майханда эльгээгдэнэ.

Хүн бүхэмнай – долоон хоногтоо табан үдэр хүдэлхэ уялгата ажалтай, гэр бүлэтэй, үри үхибүүдтэй, гэрэй барагдашагүй ажалтай гэжэ хуу ойлго­нобди, тиигэбэшье - Буддын шажанай ехэ һургуулиин һайн дуратан бүхы сүлөө сагаа, арга шадалаа энэ дэмбэ­рэлтэ хэрэгтэ үгэнэ.

- Сансарын хүрдэ соо бүхы юумэн хубилжал байдаг, энэшье саг үнгэрхэ. Хэншье, юуншье мүнхэ бэшэ - буддын шажан иигэжэл һургана. Хорон коро­навирус ерээд ошоо, мүнөө баруунай- зүүнэй энэ тулалдааншье дүүрэхэл даа. Гол шухалань – арад зонтоёо эб хамта ажамидарха, ажаһууха, тиихэдээ хүн зонойнгоо хэрэглэлые ойлгожо мэдэрхэ, бэе бэедээ шадаха зэргээрээ туһалха. Юундэб гэхэдэ, бидэ - хүнүүд һаналаа табижа, анхаржа, илалта туйла­хын болон хүбүүдэйнгээ амиды мэндэ бусахын тулада бүхыгөөрөө оролдохо ёһотойбди. Тэдэнэй хэнииньшье ал­далан унахам гэжэ ошоно бэшэ. Тэдэ мордоходоо, гэдэргээ бусаха, үгыгөө мэдэнэгүй, теэд тэдэ Эхэ оронойнгоо уряалаар мордоно, захиралтыень дүүргэхэл хэрэгтэй, - гэжэ Буддын ша­жанай ехэ һургуулиин һайн дуратан этигэнэ. – Эхэ һайхан оромнай, үлгэн ехэ эхэ газарнай, маанадайнгаа үри үхибүүдые аршалан хамгаалыт, булта бүгэдөөрэн амиды мэндэ бусажа ерэг лэ!

Һайн дуратанда шадаха зэргээрээ туһа хүргэхэдөө, мобильна банкда иимэ утаһаар: 8 (902) 562-61-55 (Очирма Кимовна Баганова) эльгээхэдэ амар байха.