​Такси дуудаа һэн гүт?

Хэлсээнэй ёһоор

Нэгэ газарһаа нүгөө тээ­шээ тааруу зохидоор хүрэжэ ошохын тула гү, али хүндэ үргэбшэтэй һаа, такси дуудаха гэжэ оролдодог гээ­шэбди. Олониитын унаагай ябадаггүй газарта мүн орой­тоходоо, таксиин албанда хандаха саг ерэдэг гээшэ аабза. Теэд һүүлэй хэдэн жэлэй туршада энэ һалбари гуримшуулха зорилготой­гоор үе-үе болоод, хуулида нэмэлтэ, һэлгэлтэ оруулагда­жа байдаг. Үнгэрһэн жэлэй һүүлшын һарын 29-дэ ээлжээтэ хуули абтаба. Тус хуулиин ёһоор, таксида хүдэлдэг жолоошод нэн түрүүн энэ һалбарида ажал­ладаг албантай заатагүй хэл­сээ баталха хэрэгтэй болоно. Тэрэнэй саана мэдүүлгэ ба­рижа, таксида хүдэлхэ эрхэ абаха зэргэтэй. Мэдүүлгэ бариһан эрхэтэндэ зүбшөөл үгэхын түрүүн һайн гэгшын шалгалта хэгдэхэ. Хэрбэеэ хуули хазагайруулжа, захир­гаанай ялада унаад, тэрэнээ түлөөгүй һаань, зүбшөөл үгтэхэгүй.

Эрилтэнүүд

Таксиин унаада хүдэлхэ жолоошодто эрилтэнь мүн лэ шангадхагдаба. Жолоо­шод 3 жэлэй туршада «В», «С» категориин эрхэтэй, ажа­лай хэлсээтэй байха хэрэг­тэй, мүн тиихэдэ эмшэдэй талаһаа ямаршье хорюул байха ёһогүй. Харгын дүрим эбдэһэнэй түлөө хэһээлтэ абаһан һаа, жолоошод хүн зониие зөөхэ албанда ажал­лаха аргагүй байха. Хүдэлхэ хотынгоо түүхэтэ болон зоной олоор ябадаг газар­нуудые һайн мэдэнэ гү гэжэ шалгалта баһа бариха юм.

Унаагай талаар тусхай эрилтэнүүд табигдана. Жэ­шээнь, таксида хүдэлхэ авто­машина хажуу таладаа тэм­дэгтэй, дээрээ ягаан үнгэтэй фонарьтай, тусхай үнгөөр шэрдэгдэхэ. Автомашина зо­соонь тэрэнэй жолоошоной, таксиин албанай мэдээнүүд тодоор бэшээтэй, холбоо бариха утаһанууд заагдажа үгтэнхэй гэжэ шэнэ хуулида хэлэгдэнэ.

Эдэ бүгэдэ мүн бусад­шье эрилтэнүүдые хазагайруулһан жолоошод хинал­тын албангуудай зүгһөө 30 үдэрөөр ажалһаа болюу­лагдаха аргатай. Бүхы дутуу дундануудаа усадхаһанай һүүлээр дахинаа мэдүүлгэ барижа, ажалдаа гараха эрхэтэй. Шэнэ хуули тоб­шохоноор тайлбарилжа үгэһэмнай, иимэ байна даа.

Өөрын дураар

- Үнгэрһэн амаралтын үдэрнүүдтэ айлшалхадаа, такси дуудаха байна гэжэ шиидэбэб. Мэдээжэ таксиин утаһаар холбожо, захил хэ­хэдэмни, үнэ сэнгынь гэжэ амаргүй дээгүүр, юрын үдэрнүүдтэ орходоо, 3-4 да­хин дээгүүр байжа байбал. Балай холошье ошохогүй һэн хойноо трамвайгаараа хүрэжэ ошохо гэжэ бодооб даа, - гэжэ нэгэ танилни хөөрэбэ.

Үнэхөөрөөшье, тэрэ үдэрнүүдтэ таксиин түлөө үнэ сэн яһала эбхэрээд бай­гаа. Амаралтын үдэрнүүдтэ хүн зон ехээр ябаха гээд, сэнгээ дээшэлүүлнэ аабза даа. Дэлгүүрэй харилсаа­най үедэ эрилтэ байбалнь, сэн дээшэлдэг жаматай ха юм. Юрэдөө, гансашье һайндэрнүүдэй, мүн ама­ралтын үедэ такси дуудахань бэрхэтэй гэжэ дуулдадаг.

Хэдэн автомашина хажуу- гаарнай байна гэжэ карта дээрэ заагдажа байгаашье һаань, тэдэнэр захил абажа дүүргэхэеэ шамдадаггүй. Такси дуудаад, хүлеэжэ ядахадаа, арад зон урид хэлсэгдэһэн сэн дээрэнь 50-100 түхэриг нэмэжэ, да­хин дуудахадань, тэдэнь гүйлгэлдэжэ ерэдэг. Зарим ушарта уридшалан захил хэһэн байхадашни, ерэ­жэ үгэхэгүй юм. Ямаршье хиналтагүй, өөрынгөө ду­ран зоргоороо ажал хэдэг болоһон сагта энэ һалбарида хэзээ журам шан­гадхагдаха ааб гэжэ олон тоото гомдолнууд социальна холбоондо үдэр бүри шахуу бэшэгдэдэг.

Үнэгүй

Намарай түрүүшын үдэрһөө хүсэндөө ороод хүдэлжэ эхилхэ хуулиин ёһоор таксиин албан гурим, журамтай болохо гээшэ гү?

- Би таксида 10 га­ран жэлэй туршада хүдэлнэб. Тэрэ гэһээр тоһо түлишэ, заһабарилгын эд хэрэгсэлнүүд хэды дахин нэмээ гээшэб даа. Жолоошо­дой болон захил хэгшэдэй хоорондохи албан мүн лэ сэнгээ дээшэлүүлээ. Анхан нэгэ захилһаа 10 хуби аба­даг һаа, мүнөө 20 процент хүрэтэр хуряана. Харин хо­тын нэгэ захаһаа нүгөө тээ­шээ ошохо сэн тэрэл зандаа үлөө гэхэдэ, балай алдуу болохогүй. Эгээл энээнһээ боложо, таксистнууд захил абахаяа яаранагүй, дээрэнь нэмэлтэ мүнгэ хүлеэнэ. Урид эндэхи албангууд өөһэдөө захил абадаг һаа, мүнөө баруун хотодо оршоһон эмхинүүд хүдэлнэ гэжэ хүн бүхэндэ мэдээжэ ха юм даа. Эндэхи эмхинүүдэй үгэһэн захил яагаашье һаа дүүргэхэ эрхэтэйш, харин мүнөө өөрөө шэлээд, тааруу за­хилыень абана гээшэ, - гэжэ олон жэлэй туршада таксида хүдэлжэ байһан Элбэг Бад­маев хэлэнэ.

Сүлөө сагтаа

Гар утаһандаа тусхай программа татажа абаад, тэ­рэнээ тодхоод, сүлөө сагтаа олон жолоошод хүн зониие зөөдэг болонхой. Жэшээнь, Доодо-Ивалгада гү, али Аэропорт шадар байдаг хүн Улаан-Үдэ ерэхэ болобол, тэрэ программаяа тайлаад, захил хэһэн хүниие бэдэрнэ. Хооһон машинаар гансаа­раа бэшэ, хажуудаа хүниие абаад, мүнгэ оложо байхада, һайн лэ ааб даа. Энэ тала­араа тус албан һайн гээшэ аабза. Нүгөө талаар, гансал таксида хүдэлөөд, мүнгэ олодог зондо муу болоно. Ямарханшье хүн иимэ арга­ар захил абаад, хүн зониие шэрэнэ ха юм. Алууршан дэ­эрмэшэдшье байжа болохо, ай, бурхан зайлуул.

Зүблэлтэ үедэ

СССР-эй үедэ таксида хүдэлхэ гээшэ ехэ хүндэтэй, олзотойшье байгаа гэжэ аха үетэн зугаалдаг. Тэндэ ажал­да орохо гээшэ тиимэшье бэлэн хэрэг бэшэ байгаа ха.

- Залуу жолоошондо үйлөө үзэһэн машина үгтэхэ. Тэрэнээ заһабарилаад ажаллажа эхилһээр, сагай ошоходо, бэеэ һайн талаһаа харуулаа һаа, удангүй һайн авто-унаада хүртэхэ аргатай байхаш. Хоёр халаан боло­жо, 14 сагай хубааритайгаар хүдэлдэг байгаабди. Салин хүнэһэнэй талаар мүн лэ һайн байдаг һэн. Жэшээнь, инженер мэргэжэлтэн дунда зэргын 120-180 түхэриг аба­даг байгаа, харин бидэ 250- 300 түхэриг хүрэтэр һарын туршада салинтай байга­абди. Дээрэнь үшөө хажуу талын олзо оршо гэжэ бай­ха, - гэжэ урданай таксист Иван ахатан богонихоноор хэлээд, бэшэ юумэ нэмэжэ хөөрэбэгүй.

Такси тухай хуули бүхы ёһо соогоо хүдэлжэ, тус ал­банай талаар бэрхэшээлнүүд усадхагдажа гуримшуулагда­ха бэзэ гэжэ найдая!