Үнэр баян айлайхи

Нютагтаа түбхинэжэ

Гүрэн түрын байгуулалтын һэлгэхэдэ, арга шадалтай арад зон газар, уһаяа хубаажа абаад, үмсэдөө ажал хэжэ эхилээ һэмнай даа. 1990-ээд онуудай һэлгээн соогуур Доржиевтан Доодо Һүбэтэдэ өөрынгөө ажахы зохёожо эхилһэн байна. Мүнөөшье тэндээ адууһа малаа үсхэбэрилжэ ажаһууна. Аба эжынгээ эхилжэ, эрхилжэ үгэһэн ажалыень мүнөө Бата хүбүүниинь ехэнхидээ ябуулна. Хүгшэн аба эжы хоёр юу миин һуухаб даа, арга шадалаараа ажалда оролсоод лэ байдаг.

-Табан хушуу малайнгаа тэмээнһээ бэшыень бултыень тэжээнэбди. Мүнөө сагта мал ажал эрхилээгүй һаа, хүдөө нютагта юу хэхэбши даа. Эхэ эсэгынгээ эхилһэн ажал ябуулаад лэ,  үри хүүгэдээ үндылгэжэ байнабди. Нёдондо үбһэ ногоо яһала сабшаабди, тиимэһээ ядамаргүй ондо орожо байнабди, - гэжэ Бата Бадмаевич хөөрэнэ.

Зүблэлтэ сагай үедэ

ХХ зуунай 70-80-яад онуудта бүхы зон нэгэ адли һуудал байдалтай байгаа. Хүдөө нютагта хамтын ажалда хүдэлөөд лэ ябагдаа. Зураглалаймнай геройнууд мүн лэ хамтын ажалда хам оролсожо ажаллаа. Бадма Будажапович бүри залууһаа эхилжэ, барилгашанаар хүдэлхэдөө, нютагайнгаа олохон гэр байрануудые бодхоолсоһон байха. Харин тэрэнэй хани нүхэр Натэлла Батоцыреновна Далахай нютагайнгаа совхоздо эмнэлгын газарта ажаллаһан намтартай. Захааминай аймагай болон Далахайн хамтын ажахын хүтэлбэриин зүгһөө Баярай бэшэгүүдтэ нэгэтэ бэшэ хүртэһэн юм.

-Аба эжы хоёрнай хара багаһаамнай хойшо ажал хэжэ һургаа. Хүдөөгэй үхибүүдэй хэдэг ажал булта хэжэ үндыгөөбди. Зунай һайхан сагта үбһэ хуряалганда ябалсажа сэнгэдэг һэмди. Түлеэ залһаяа абалсахаш, үхэр малаа харалсахаш. Багашуулаа абалсажа, эжыдээ хамһалсахабди. Хабартаа шугы модон соогуур абатаяа ябажа, аса тармуурай эшэнүүдые бэлдэдэг һэмди. Хүршэ айлнууд, танил таланууднай абадамнай ерэжэ, модоор элдэб хэрэгсэлнүүдые дархалуулдаг бэлэй. Эхэ эсэгымнай заажа үгэһэн юумэнүүд нэгэшье мартагдадаггүй. Мүнөө бидэ өөһэдөө үхибүүдтээ  һургаалаа дамжуулнабди, – гэжэ олон хүүгэдэй тээли басаганиинь Санжидма хэлэнэ.

Эрдэм ном олгуулаа

Эхин һургуулиһаа эхилжэ, Доржиевтанай үхибүүд элдэб янзын нэмэлтэ һуралсалда оролсохо, тамирайшье талаар бэеэ һоридог һэн. Тэдэнэйнь гэршэ -  аба эжынь гэртэ наринаар хадагалагдажа байдаг тоогүй олон Баярай бэшэгүүд, шагналнууд.

- Бидэнэй хүмүүжүүлгэдэ,  мүн һуралсалдамнай аба эжы хоёрнай онсо анхарал хандуулдаг һэн. 9 хүүгэдэй 6-иинь дээдэ ба дунда мэргэжэлтэйнүүд болонхойбди. Бултадаа энэ наһанайнгаа харгы оложо, ажалтай байнабди. Хэды сүлөөгүй байбашье, аба эжымнай  маанадтаа ходо дулааханаар хандажа байгаа. Амаралтын үдэрнүүдые һамбаашалан, гэр бүлөөрөө уһа голой эрьеэр, хада хүбшөөр ябажа сэнгэдэг байгаабди. Ажаллахадаашье, амархадаашье бултадаа ябадаг бэлэйбди, - гэжэ Санжидма басаганиинь хэлээд, үшөө иигэжэ нэмэнэ: - Абамнай дарханай ажал бүтээхэһээ гадна, уран һайханда дуратай хүн. Хара-сагаан гэрэл зурагуудые өөрөө буулгаад, тэрэнээ бүхэли һүниндөө улаан гэрэл доро гаргаха. Үдэртөө буулгуулһан гэрэл зурагууднай хараһаар байтаршни бии боложо байхадань, ехэл һонин һэн.

Аша үрииень харюулан

Юһэн эрдэниин тоотой үри хүүгэдһээнь уг унгииень залгуулха 15 аша зээнэр, 1 гуша үндыжэ байна. Буряадайнгаа,  мүн Ород Уласайнгаа ондоо можо нютагуудаар таража һууһан аша зээнэрэйнь һургуулинуудһаа һайн һуралсалай, олониитын ажалда хабаадалсаһанай түлөө Баярай бэшэгүүд ерэжэл байдаг. Бадма Будажапович болон Натэлла Батоцыреновна Доржиевтан аша зээнэрэйнгээ амжалтануудаар омогорхожо, нэрыемнай нэрлүүлхэ найдамтай үри бэенэр үндыжэл байна гэжэ баярладаг.

-Зунай һайхан сагта бултадаа сугларжа, аба эжыдээ ошохо гэжэ тон ехээр оролдодог гээшэбди. Үхибүүн наһандаа хүл нюсэгөөр гүйжэ наадаһан түрэл һайхан нютагһаа үлүү юумэн байха аал? Түрэһэн Далахай нютагаа эрьен, аба эжыдээ эрхэлхэһээ гоё юумэн байхагүй даа. Үргэһэн аба эжыгээ өөрынгөө сэхэ һайхан ябадалаар, хэһэн хэрэг ажалаараа һанааень тэгшэлэн, аша үрииень харюулхые оролдодогбди, - гэжэ Санжидма басаганиинь сэдьхэлээ хүдэлгэн хэлэнэ һэн.

Үнэр баян айлайхи улам үнэржэжэ,  түрэл һайхан нютагтаа үбгэ эсэгэнэрйнгээ нэрэ нэрлүүлжэ ажаһуухатнай болтогой!