Үсөөн болоһон энэ эреэн маряан томо миисгэй Буряадай дэбисхэр дээрэ Саяан хадын оройгоор ажамидардаг. 2016 онһоо хойшо саһата эрбэдые Түнхэнэй хүреэлэн шэнжэлжэ, тооложо байдаг болоо.
- “Ирбис” гэһэн бүлгэм байгуулаабди. Эндэмнай 7 хүн хүдэлнэ гээшэ. Шэнжэлгын ажал ябуулхадаа, тусхай зураг буулгаха камерануудые табинабди. Тэндэ буулгагдаһан эрбэдые тоолонобди, шэнжэлнэбди. Таргалаа гү, тураа гү гэхэһээ абаад, урма зоригынь муу, һайн гү гэжэ хараадаа абанабди. Һүүлэй байдалаар 19 фотоловушка табигданхай. Хирэ-хирэ болоод лэ, 2-3 толгой эрбэд харагдана. Эдэн лэ манай дэбисхэр дээрэ ажамидарна гэжэ хэлэхээр. Мүн нүүжэ ябаһан хэдэн толгой буулгагдаа. Харгы мүрыень мүшхэн хаража, хайшаа ошоһыень шэнжэлээбди. Эрбэдһээ гадна бусад амитадые шэнжэлнэбди. Элдэб шубуу шумуул, үнэгэн, ойн гахай, хандагай, гүрөөһэн болон бусад амитад дайралдана, - гэжэ Түнхэнэй Үндэһэтэнэй хүреэлэнэй захирал Баир Байминов хөөрэнэ.
Хэды тиигэбэшье хүндэтэ айлшанай тэмдэглэһээр, эрбэдые һайнаар хамгаалхын тула үшөөшье олон зураг буулгадаг хэрэгсэлнүүд хэрэгтэй гээшэ.
- Иимэ үргэн дэбисхэр дээрэ табигдаһан фотоловушканууд үсөөн байна гээд абаһаар хэлэхэ байнаб. Тиимэһээ тон бага тала үзэгдэнэ. 5 толгойһоо холо олон эрбэд эндэтнай ажамидарна гээд һананаб. Манайшье Сайлюгемскэ хүреэлэндэ түрүүшээр үсөөн эрбэд ябана гэжэ һанажа байгаабди. Һүүлэй үедэ фотоловушкануудай тоое эрид нэмээбди, мүнөө 150 зураг буулгалгын хэрэгсэлэй ашаар аяар 24 эрбэдые хараабди. Иигээд бэе бэедээ туһалаад, эрбэдээ хамгаалбалнай, аша үрэтэй байха, - гэжэ Денис Гуляев хүтэлбэрилэгшэдтэй уулзахадаа хэлээ.
“Ирбис” бүлгэмтэй хамта Денис Гуляев өөрөө хада өөдэ гаралсажа, зураг буулгалгын 4 хэрэгсэл шалгалсаа. Мүн Түнхэнэй Үндэһэтэнэй хүреэлэнэй ажабайдалтай танилсаха зуураа аршаан булагуудтай газарнуудаар ябаа, амаралтын байшануудта хүрөө.
Һүүлэй байдалаар эрбэдэй тоо Ород гүрэн дотор оройдоол 63-65 гээд тоологдоно. Эгээл томо бэетээнүүдынь Алтайн Уласай хизаар дэбисхэр дээрэ ажамидарна гээшэ. Ганса Ород гүрэнэй бэшэ, мүн бүхэдэлхэйн Улаан номдо оруулагдаһан амитан ха юм.