«Багдариндаа баяртайбди!»

Хоюулаа - «эмшэд»

Буряад арадаймнай түрүү хүнүүдэй нэгэн, Баун­тын аймагай нютагаархидай эблэлые олохон жэлдэ толгойлһон Батор Цырендашиевич хүдөө ажахын һалбарида бүхы наһаяа зорюулһан юм.

Шэтэ можын Дулдаргын аймагай Шандали ню­тагта тэрэ түрэһэн. Тэндээ дунда һургуули дүүргээд, Благовещенскын хүдөө ажахын дээдэ һургуулида малай эмшэнэй мэргэжэл шудалжа эхилээ. Жэл болоод, Улаан-Үдын Хүдөө ажахын дээдэ һургуу­лида һуралсалаа үргэлжэлүүлһэн байна. 1973 ондо диплом гартаа бариһан залуу ветеринар хүбүүн Һүдэнтын Ждановай нэрэмжэтэ хамтын ажахыда хүдэлхэеэ ороод, энэл жэлдээ айл бүлэ байгуулһан. Наһанайнь хани болоһон Вера Будаева тиихэдэ П.И. Чайковскиин нэрэмжэтэ хүгжэмэй училищиин оюутан ябаа. Хажуугаарнь «Байгал» театрта дуула­даг байгаа.

1975 ондо Буряадай АССР-эй Хүдөө ажахын яа­манай эльгээлтээр Монгол орондо ветеринариин лабораторидо Батор Цырендашиевич эрдэмэй ахамад хүдэлмэрилэгшөөр амжалтатай ажаллаһан. Харин Баунтын аймагта ветеринариин станциие толгойлхыень даалгаһан байна. Тиихэдэнь Вера Ринчиндоржиевна аймагай соёлой байшанда ме­тодист болоод, “Осикта” гэһэн ансамбльда дуулажа эхилһэн.

Олониитын хэрэгтэ хам оролсодог энэ бүлэ ай­магайнгаа бүхы хэмжээ ябуулгануудай гол эмхид­хэгшэд һааб даа. Батор Цырендашиевич бүхы найр наадануудые хүтэлхэ. Үндэһэн буряад ёһо занша­лаа һайн мэдэхэ хадань нютагай зон хандажа, зүб­шэл заабаринуудые эридэг һэн. Тиихэдэ ирагуу хоолойтой Вера ханинь буряад дуунуудаа гүйсэд­хэжэ, холын хойто зүгтэ нютагжаһан зоной хүрэһэн сэдьхэл дулаасуулан сэлмээдэг һаабза. «Хоюулаа ёһотой эмшэд ха юмта даа: хэрбэеэ нүхэртнай адуу мал эмшэлдэг байгаа һаа, та – хүнэй зосоохиие», - гэжэ тобшолол хэхэдэмни, Вера Ринчиндоржиев­на зүбшөөһэнэй тэмдэг харуулан миһэрээ бэлэй.

«Мухандайтанайб»

Вера Ринчиндоржиевнатай (Вера хээтэйтэй) Буряадай Оперо болон баледэй театрай дэргэдэ­хи Лариса Сахьянова Пётр Абашеев хоёрто зо­рюулһан хүшөөгэй дэргэдэ дэмы бэшэ уулзаа хаб­ди. Хоюулаа соёлой һалбариин хоёр хадаа хушуу­гаа холбожо харилсабабди.

“Басагадни намаяа – аман үгын ёһотой абдарта гэдэг. Тиимэ байнгүй яахабиб? Хүдөөгэйл басаган ха юмбиб. Түгнын талын Боом нютагайб. 93 наһатай эжыншни дүтын түрэлэйб. Цыпилма хээтэй бидэ хоёр мухандайтанай үри һадаһад гүбди даа. Муу хүбүүн гэжэ нэрэтэй муу зантай мүртөө тэнсэлгүй бэрхэ хүн байһан. Түгнын талын ёһотой нюдарган баян болоһоншье. Үри һадаһадынь бидэ ябанаб­ди. Урдахияа алдахагүй, хатуу голтой харуу зон гэл­сэгшэ бидэн тухай... Пётр Чайковскиин нэрэмжэтэ хүгжэмэй училищида домог суута Һасаран Линхо­воин Вера Лыгденова хоёрто заалгаһамби. Опе­рын дуушан Валентина Цыдыпова нүхэртэеэ хамта намтай һураһан”, - гээд, хөөрүү дорюун Вера хээтэй дуулгажа мэдэбэ.

Баунтын аймагта яажа түбхинэһэнөө, мүнөө- дэрэйнгөө бүхы байдалаа хөөрэһөөр байтарнь, Арюна басаганиинь нүхэртэеэ хамта дүтэлбэ. Баса­ганиинь эжыгээ дүмүүхэнээр тэбэреэд, хажуудам­най һууба.

50 жэлдэ сугтаа

«Баторни майн 27-до 80-тай болоно. Парали­зовалаа һэн. Харууһанай болонхой. Басагаднай ойн баярыень тэмдэглэхэ дуратайл даа», - гэжэ Вера хээтэй бодолгото болон дуугарба. Тиихэдэнь зээнэр тухайнь асуужа эхилбэб. “Бэлигмамнай дуулахашье, хатархашье. Намдаал адли П. Чай­ковскиин колледж дүүргээ һэн. Батамнай кадет­скэ һургуули түгэсхөөд, сэрэгшэн болоо. Баруун тээ һүжэрһэн дүлэн руу эльгээгдэнхэй. Настямнай Мариинкэдэ һурана. Сэсэгнай онсо һайн һурадаг. Эхир басагадаймнай нэгэниинь баһал эхирлээ һэмнай. Цыден Цырен хоёртойбди”, - гэжэ зээнэр тухайгаа хөөрэхэдөө хүхишэбэ.

Дулаахан гал гуламтатай гэр бүлэ бүхы дэлхэйе багтааха гэдэг. Аяар 50 жэл сугтаа ажана амгалан ажаһууһан Батор хурайха Вера хээтэй хоёр – ёһо­той зоной улад юм. Минии мэдэһээр, Багдаринда тэдэнэйхиһээ улад таһалдадаггүй – орожо гаражал байдаг. Хүниие хүндэлжэ шададаг хадань, тэдэниие тэндэхи зон ехэ хүндэлдэг. Гүрэн түрын үндэр хайра шагналнуудташье хүртэһэн. Батор Цырен­дашиевич «Буряад Уласай габьяата малай эмшэн» гэхэ мэтын олон нэрэ зэргэнүүдтэй. Вера Ринчин­доржиевна "Россиин соёлой хүндэтэ хүдэлмэ­рилэгшэ" юм.

Багдариндаа баяртай Чимитдоржиевтанда дэлхэйн хамаг һайниие хүсөөд, Батор хурайхые 80 наһанайнь ойн баяраар Түгнын талын бүхы түрэл­хидэй зүгһөө амаршалхыемни зүбшөөгыт. Үшөөл олон жэлдэ үри хүүгэдэйнгээ баяраар хубаалдан ябыт даа! Вера хээтэй ходо хажуудатнай ха юм.