Ниигэм 9 jun 2023 1273

Ёһо заншал: Обоо

Хяра, орой дээрэнь шулуу, модоор тусгаар түхеэрэлгэ хэһэн гү, али дээрэ дурсагдагша зүйлнүүдые обоолһон хадануудта зун бүри обоо тахилган болодог байһан. Тэдэ хада хабсагайнуудые эзэдтэй, тэдэнь айхабтар хүсэтэй, үргэл мүргэл хэхэдэ, нютагай зоной амгалан байдалые харалсадаг, сахидаг, зөөри хэшэг үргэдэг, бороо хура оруулдаг гэжэ этигэдэг байгаа юм.

© фото: Сарюна Эрдынеевагай гэрэл зураг

Тиимэ һэн тула июниин тэнһээ хойшо июлиин тэн болотор обоо дээрээ гара­жа, үргэл мүр­гэл хэдэг гу­римтай байгаа. Урда саг­та бөөе зала­жа тахюулдаг байһан аад, хожомынь ламаар тахюул­даг болоһон юм. Нютагай зон, бүришье холын зон, илан­гаяа залуушуул обоодо гарадаг һэн. Ехэ-ехэ обоонуудта хэдэн зуун хүн суглардаг бэлэй. Үнэндөө тэдэнэр бурхан­да һүзэгтэйдөө шүтэхэ мүргэхэеэшье бэшэ, харин һайн­дэрлэхэ, сэнгэхын тула суглараашадшье байдаг һааб даа. Обоодо гаражашье ябахадаа, дээрэнь гараадшье байха­даа, үнэн зүрхэнһөө һүзэглэжэ, буян бурхан тухай һанаха хүн тон үсөөн ха гэжэ харахаар байдаг һэн. Харин обоогой найр наада, мориной урилдаае, бүхэ барилдаае харахаяа ерэгшэд олонхинь байжа болодог һаабза.

Обоогой оройдо 2-3 час тухай ламанарай үргэл мүргэ­лэй уншалгын дүүрэхэдэ, зон доошоо буужа, найрай боло­хо газар тээшэ ошодог һэн. Обоо тахилганда ерэһэн зон найрай газар шадар һуудаг айлнуудаар таража ундалаад, үдын халуунай бууража байхада, найрай болохо газарта суглардаг бэлэй. Ехэнхидээ нэгэ айлай газаа, зүлгэ ногоотой, тэгшэ газар дээрэ зон дүхэриг заһажа һуугша һэн. Ламанар, үбгэд дүхэригэй дунда һуудаг байгаа. Тэдээн­дэ сай аягалжа, сагаан эдеэтэй табаг табяад, тэрэнэйнгээ һүүлээр мяхатай табаг табигша бэлэй. Обоо шадар һуудаг зарим зон хони гаргажа, обоодо төөлэй, мяха табидаг һэн. Тэрэ мяхаяа обооһоо асаржа, найрай газарта тушааха­дань, тэрээнһээ табагта хэжэ табидаг байгаа юм. Зоной олон һаань, залуушуулда балай юумэн хүртэдэгшьегүй һэн.

Лодон ЛИНХОВОИНОЙ “Агын буряадуудай урданай ёһо заншалнууд” гэһэн номһоо

Фото: Сарюна Эрдынеевагай гэрэл зураг