САГААН ҺАЙХАН НАЙР САЯАН ХАДЫН ХОРМОЙДО

 Сурхарбаанай наадануудта ганса түнхэнөөрхин оролсоо бэшэ, Ахын аймагай, Монголой Хүбсэгэлэй ай­магай, Эрхүү можын Слюдянкын ай­магай тамиршад заншалта ёһоороо хабаадалсаа. Спортын 10 гаран зүй­лөөр хэзээ хэзээнэйхиһээ үлүү шан­га тэмсээн болоһон байна. Ушарынь гэхэдэ, ойн баярай һайндэртэ үнэтэ шангууд, бэлэг сэлэгүүд барюулагда­ха байгаа.

Түнхэнһөө уг гарбалтай олзын хэрэг эрхилэгшэд Бато Арданович Ангархаев, Николай Сергеевич Бу­заев, Жаргал Анатольевич Очиров болон Чингис Дугарович Улукшо­нов гэгшэд командна тоосоондоо түрүүлһэн сомондо - автомобиль өөһэдын үүсхэлээр бэлэглэһэн бай­на. Гол шан “Лада” авто-унаада Тол­тын сомоной түлөөлэгшэд хүртөө.

Мүн шангай һуури эзэлһэн ко­манданууд мүнгэн шангуудаар урма­шуулагдаа. Жэмһэгэй команда 200 мянган түхэриг абаа. 2-дохи һуурида гараһан Аршаанай команда 150 мян­ган түхэригөөр шагнагдаа. 3-дахи һуури эзэлһэн Хужарай тамиршадай команда 100 мянган түхэриг абаба.

Аха захатанаа хүндэлөө

Мүнөөдэрэй байдалаар Түнхэнэй аймагай дэбисхэр дээрэ Эсэгэ оро­ноо хамгаалгын Агууехэ дайнда ха­баадаһан хоёр ветеран ажаһууна. Петр Степанович Демин Владимир Артемьевич Имегенов хоёр Буряад Уластай, Түнхэнэй аймагтайгаа са­суунууд юм.

Буряад Уласай Арадай Хуралай хорооной түрүүлэгшэ Инна Ивахи­нова Владимир Артемьевичэй гэр бүлэдэ хүрэжэ амаршалһан байна. Буряадай Толгойлогшо Алексей Цы­деновэй нэрэһээ “Буряад Уласта-100” гэһэн медаль зүүлгээ.

Буряадай 100 жэлэй ойн баярта зорюулагдаһан медаль мүн лэ Петр Степанович Дёминдо барюулагдаа. Түнхэнэй аймагай болон Буряад Ула­сай хүндэтэ эрхэтэн июлиин 12-то 100 наһанайнгаа ойн баярые угтахань. Прохоровско тулалдаанай дурасхаа­лай 80 жэлдэ зорюулагдаһан медаль ветеранда зүүлгэгдээ.

- Иимэ найр нааданууд үргэлжэлжэл байг лэ. Манай найрамдал, нүхэ­сэл бата бэхи байха ёһотой. Тиигэбэл муу хүсэнтэй тэмсэжэ шадахабди, - гэжэ Пётр Дёмин баяртай байһанаа мэдүүлээ.

Хүдөө ажахыда, байгаали хамгаал- гада олон жэл хүдэлһэн Владимир Жамсаранович Сыренов “Түнхэнэй аймагай хүндэтэ эрхэтэн” гэһэн нэрэ зэргэдэ хүртөө. Түнхэнэй Үндэһэ­тэнэй хүреэлэн байгуулагшадай нэ­гэн хэдэн олон зохёолнуудые бэшээ, Ород гүрэнэй Уран зохёолшодой холбооной гэшүүн юм.

Дарья Дармаевна Армаева “Хүн­дэтэ эрхэтэн” гэһэн нэрэ зэргэдэ хүртэбэ. Багшын ажалай ветеран наһанай амаралтада гарабашье, ниитын ажалда дуратайгаар хабаадалса­на. Һаяын жэлнүүдтэ уг гарбал тухай ном гаргажа, бүхы олзолһон мүнгэеэ СВО-до дамжуулаа.

“Аршан” курортдо 40 гаран жэл хүдэлһэн Людмила Александров­на Полянская Түнхэнэй аймагта мэ­дээжэ хүнүүдэй нэгэн. “Хүндэтэ эрхэ­тэн” болоһониинь гайхалгүй.

Түүхэеэ харуулаа

Июниин 24-дэ үдэшын 19 сагта Сурхарбаанай нааданда сугларһан олон тоото айлшад Түнхэнэй аймагай 100 жэлэй түүхэтэй танилсаһан бай­на. Аймагай соёлой түбэй мэргэжэл­тэн Валентина Базаровагай найруу­лан бэлдэһэн зүжэглэмэл тоглолтодо бүхы түүхэ харуулагдаа гэхэдэ, алдуу болохогүй. Дээрэ нэрлэгдэһэн Пётр Степанович Демин энэ түүхэтэ сагта ажаһуужа, өөрөө нилээн ехэ хубита­яа оруулһанаа һанан, дурсан һуугаа һэн.

Удаань хүндэтэ айлшад тайзан дээрэ гаража, бүхы түнхэнөөрхиниие 100 жэлэй ойн баяраар амаршалаа.

- Түнхэнэй аймагнай бүхы һалба­ринуудаар хүгжэлтын замда гаран­хай. Эндэ һургуулинууд, сэсэрлигүүд, эмнэлгын газарнууд бодхоогдожо, ашаглалда тушаагдана. Харгынууд, хүүргэнүүд заһабарилагдана. Тон ехээр аяншалга хүгжэжэ байһаниинь гайхалгүй. Юуб гэхэдэ, ондоо тээ үзэгдөө харагдаагүй һайхан байгаа­ли хүн бүхэниие иишэнь татана. Эм домто аршаан булагуудта хүртэхэеэ холо ойроһоо айлшад ерэнэ, - гэжэ Буряад Уласай Засагай газарай Түрүүлэгшын орлогшо Иван Альхеев амаршалгын үгэнүүд соогоо тэмдэг- лэнэ.

Түнхэнэй аймагай засаг дарга Чингис Маншеев, аймагай Һунга­малнуудай зүблэлэй түрүүлэгшэ На­дежда Далаева гэгшэд сугларагша­дые амаршалхадаа, нигүүлэсхы сэдь­хэлтэй ажаһуугшадта баярые хүргөө.

- Мүнөөдэр стадион дээрэ оро­ходотнай, таанадые нютаг нугануу­даймнай ТОС-ууд угтажа байгаа. Эдэмнай өөһэдынгөө хэһэн ажалтай ганса танилсуулаа бэшэ, мүн тэдэнэй бэлдэһэн эдеэ хоолдонь хүн бүхэн хүртөө. Дархалһан гарай бэлэгүү­дынь һонирхуулжа, худалдаа най­маанда гараа. Бүгэдөөрөө эдэмнай нютаг нугануудайнгаа шарай шэн­жэ һайжаруулна, байгаалияа бог шоройһоо сэбэрлэнэ. Хүндэ сагай ерэхэдэ, СВО-гой эхилхэдэ, бүгэдэ ниилэжэ, сэрэгшэдтэ туһаламжа эль­гээжэ эхилээ. Мүн олзын хэрэг эр­хилэгшэднай миин хараад байгаагүй, мүн лэ туһаламжа үзүүлээ. Мүнөөдэр дүрбэн бизнесмен хүбүүднай ай­магаа 100 жэлээрнь амаршалжа, та­мирай талаар түрүү һуури эзэлһэн командада автомобиль бэлэг таби­ба. Иимэ бэрхэ, ажал хүдэлмэриһөө сухарихагүй, нигүүлэсхы һайхан сэ­дьхэлтэй, сагаан һанаатай хүнүүдээр Түнхэн нютагнай баян даа, - гэжэ Чингис Маншеев омогорхон хэлэнэ.

«Шэнэ долгин» зэдэлээ

Иимэ нэрэтэй эстрадна дуунай урилдаан баяр ёһололые шэмэглэһэн байна. Энэ үдэр дуунууд ород, буряад, монгол хэлэнүүд дээрэ зэдэ­лээ. Эрхимүүд наһанай дүрбэн бүлэг­тэ хубаараа.

7-12 наһанай эдиршүүлэй дун­да Толто һууринай Юмжана Иста­ева ганса харагшадые баярлуулаа бэшэ, мүн шүүгшэдтэ һайшаагдажа, түрүүшын шан абаа.

Үбэр Байгалай хизаарай айлшан Дари Гомбожапова, Хужар һууринай Сарана Бадмаева болон Хэрэнэй Александр Пархаев гэгшэд өөр өөрын наһанай бүлэгтэ шалгараа.

“Содружество сердец” гэжэ нэр­лэгдэһэн тоглолтодо Ахын аймагай, Монголой айлшад хабаадажа, олон хүнүүдые суглуулаа.

Шамбай тамиршадай тэмсээн

Үндэһэн буряад наадануудһаа гадна Түнхэнэй Сурхарбаанай бүри­дэлдэ хүнгэн атлетикэ, волейбол, футбол, аргамжа таталга оролсо­но. Һүүлэй жэлнүүдтэ дартс үнгэр­гэгдэнэ.

Хэзээб даа Буряадай Спортын бо­лон залуушуулай хэрэгүүдэй яама­най нэгэ даргын хэлэһээр: “Түнхэндэ нааданууд футболгүй болодоггүй”. Мүнөө жэлэй нааданууд аяар дүрбэн үдэрэй хугасаада үргэлжэлөө. Толтын суглуулагдамал команда түрүүлжэ гараа. Волейболой талмай дээрэ Ар­шаанай эхэнэрнүүд, Ахын аймагай эрэшүүл 1-дэхи һууринуудые эзэлээ.

Барилдаанай мүрысөөн эгээл олон харагшадые суглуулдаг зан­шалтай. Абсолютна чемпионой нэрэ зэргэдэ хүртэхын түлөө Чингис Ин­кеев Агын аймагһаа уг гарбалтай Сансаран Жамсарановтай уулзажа, айлшанайнгаа нюргые шоройдуул­ба.

Һур харбалгаар Саян Хальбаев аб­солютна чемпион боложо тодороо.

Һээр шаалганай эхин Түнхэндэ та­бигдаһан юм. Тиимэһээ тус зүйлөөр тулалдаанууд барилдаантай адли олон харагшадые суглуулдаг зан­шалтай болонхой. Хойтогол һуури­най Стас Имеев бултанһаа олон һээр хухалжа, абсолютна чемпион болобо гээшэ.

Эгээл шанга, шамбай бэетэй та­миршадта шагнал барюулгаар найр наадан түгэсэбэ