Ниигэм 5 jul 2023 977

Дурасхаалай субарга - хамтын хүсөөр

Совет засаг тогтожо, арадай дайсадые хюдалган гүрэн доторнай хэды хатуугаар ябуулагдаа гээшэб даа. Ажалдаа бэрхэ, урагшаа һанаатай, бэлигтэй зоноо худал үнэнөөр хардажа, түрмын оёорто гү, али хүндэ хара ажалда, үгы гэбэл, ханада табюулдаг байһан. Тэрэ саг Баргажанай тала тойроод гараагүй. Баянголой баруун талада Онёо гэжэ нэрэтэй түргэн урасхалтай, шулуун оёортой гол урдадаг. Онёогой баруун бэедэ 10 гаран ламанар бэеэ нюужа һуудаг байгаа. Тэндэ олон заимканууд байрлаха, теэд булта эбтэйгээр тэдэ ламанараа эдеэ хоолоор хангажа ябаал даа.

© фото: Эрдэни Раднаевай дурадхаһан гэрэл зурагууд

 Эмхидхэлэй хорооной жолоо барижа...

Тэдэ ламанарай нэрэнүүд: Шойроб Шэрээтэр, Онго- лиин Санжииба, Батайн Ба­зар, Сагаан Толгой, Сэлэнгэ, Дана (Абкайн лама), Дамдин Жоодши, Балдоржо, Жамьян габжа, Сагаан Дари, Емоони Шэрэб.

Ламанарнай тэрэ хатуу сагые бэе дээрээ үзэһэн, амиды мэндэ үлэхын түлөө түрэлхидөө орхижо, эндэ тэндэ хоножо, хоргодожо ябаа ха юм даа.

Шэрээтэрэй абань - Шой­роб. Лама байһан. Шэрээтэр басагадтаа: “Абынгаа ном хүсөө­гүйб”, - гэжэ хэлэдэг һэн хаш.

Шэрээтэр Нандагма хоёр табан үхибүүдтэй байгаа. Теэд наһанайнь нүхэр Нан­дагма үбшэндэ дайрагдажа, үхибүүдэй бага байхада, наһа бараһан байгаа. Шэрээтэрэй үхибүүдээ үндылгэжэ бай­тарнь, Совет хуулиин хардал­ган эхилжэ, үхибүүдээ һамга­найнгаа ахада үгэһэн байгаа. Мүнөө үхибүүдһээнь ганса Дина Чойроповна үлэнхэй, 90 наһандаа тулажа ябана.

Амиды мэндэ байһан­даа, абадаа, хүгшэн абадаа зорюулжа, бууса дээрэнь субарга бодхоохо байгаа гэһэн бодолдо абтажа, түрэл гаралдаа хэлэжэ үгэһэ­ниинь, байгша оной июниин 30-да арамнай боложо, хүсэ­лынь одоошье бэелүүлэгдээ. Тиин "Илахын субарга”, ород дээрэ оршуулбал, “Ступа со­вершенной Победы” - иимэл нэрэтэй субарга олон нюта­гаархидай, түрэлхидэй, та­нилнуудай хүсөөр бүтэбэл даа. Нёдондо, зунай сагта, бүмбэ нюуха хэрэг хэгдэжэ, жэлэй туршада субарга ба­риха ажал ябуулагдаа. Шой­роб Шэрээтэрэй зээ хүбүүн Баир Ринчинович Будаев эмхидхэлэй хорооной жо­лоо барижа, бусад түрэлхи­дөө дахуулан, ажал ябуулаа. Барилгын хэрэг уран нари- наар бүтээхэ хэрэгтэй бай­гаа. Баргажанай дасанай лама санаартанай ударидал­га доро бүхы ёһо заршамуу­дыень сахижа, субарга Һар­хаабал гэжэ газарта бодоо. Юундэ энэ газартаб гэхэдэ, Шойроб Шэрээтэрэй бууса эндэ байгаа. Баянголой, Ха­рууһанай, Үржэлэй, Соёлой, Онёогой, юрэдөөл, бүхы Бар­гажан голойхид энэ хэрэгһээ хажуу тээ үлөөгүй, бул­та бага ехэшье һаа, хубитаяа оруулха гэжэ шармайгаа.

Субаргын нээлгын баяр заншалта ёһоороо Баргажа­най дасанай лама санаартанай маани мэгзэмэй ун­шалгаһаа эхилээ. Баригдаһан субаргада тэнгэриин бурхадуудаа урижа буулгаа, эдеэнэй, санзайн дээжээр хүндэлжэ, субаргын рамнайлха хэрэг дүүрээ.

Зон олоороо суглараа. Су­баргын рамнайн һүүлээр Ба­янгол нютагай зунай наадан Сурхарбаан эмхидхэгдээ. Эрын гурбан нааданай ха­жуугаар шагай наадан, һээр хухалалга, аргамжа таталга эмхидхэгдээ.

Нютагайнгаа түлөө нюргаа шоройдуулхагүйб!

Энэ үдэр хэдэн үйлэ хэрэ­гүүд үнгэрхэ хубитай байгаа хаш. Сүлөөтэ барилдаага­ар Россиин чемпионадта амжалтатайгаар барилда­жа ерэһэн Ирина Ологоно­ва ба Валерия Дондупова хоёрые нютагай зон хүнд­элэн угтаа. Бэлэг сэлэгүү­дые барюулаа, дулаахан ба­ярай үгэнүүдые хэлээ. “Ню­тагай зоной дэмжэлгэтэй байхадаа, барилдаанай хибэс дээрэ гаража, би өөрын­гөө түлөө барилдана бэшэб, харин нютагайнгаа зоной нэрэ хамгаалнаб гэжэ мэ­дээд барилдахада, сэдьхэл­дэ амар байдаг”, - гээд, Россиин спортын габьяата ма­стер Ирина Ологонова хэ­лэнэ. Тэмдэглэлтэйнь гэхэдэ, һур харбаха, мори урилдуул­ха зүйлнүүдээр Баянголдо үнинэй мүрысөөнүүд үн­гэрөөгүй байһанһаа, олоной анхарал татаа. Мори урил­даанда хүршэ Хурамхаанай аймагай гүйгөөшэ мо­рид уригдажа, шэмэг болоо.

Тамирай һайндэрэй ха­жуугаар дуу, хатарай баяр эмхидхэгдээ. Баянголой, Луг­шахаанай арадай аман зохёо­лой бүлгэмүүд, мүн Һүбэ ню­тагай ансамблиинхид ерэжэ, сэдьхэл хужарлуулма дуу­нуудаа бэлэглээ. Теэд энэ үдэрэй шэмэг гэхэдэ, Буряад Уласай арадай артистнууд, Буряадай Үндэһэтэнэй дуу, хатарай “Байгал” театрай гол дуушад Болод ба Сэ­сэгма Сандиповтан болоо. “Иимэ гоё найр наада бэл­дэһэндэнь баяртайбди, буян абахынгаа хажуугаар сэдьхэ­лээ хужарлуулаабди”, - гэжэ зон хэлэнэ бэлэй.

Автор: Эрдэни РАДНАЕВ

Фото: Эрдэни Раднаевай дурадхаһан гэрэл зурагууд