​Михаил Гергенов: «Бэеэ бэхижүүлэе!»

Халдабарита үбшэнэй һүжэрхэ үедэ ямаршье хүн гэр бүлэеэ, эжы абаяа энэ хамшагһаа аршалха, тэдэнэйнгээ бэе махабадыень бэхижүүлхэ тухай өөрынгөө боро ухаандаа бодожо ябадаг ха юм. Наһажаал зондо гэрһээ гарангүй байхань баһал уйтай. Буряад Уласай Арадай Хуралай 66 һунгамалай эгээл эдэбхитэйнь болохо, ямаршье асуудалда өөрын онсо харюутай, һанаһанаа сэхэ руунь хэлэдэг депутат Михаил Гергеновтэй хөөрэлдэжэ, хайшан гэжэ энэ үбшэнтэй тэмсэдэгыень асуубабди.

- Михаил Денисович, үдэр бүри олон зонтой уулзажа, харилсажа ябахадаа, хайшан гээд энэ үбшэндэ нэрбэгдэнгүй ябанабта? Хамта хүдэлдэг зонойтнай дунда үбдэһэн зон олон ха юм.

- Эмшэдэй заабаринуудые гүйсэд дүүргээд ябадагби. Зоной дунда ябахадаа, ажалдаа гү, али дэлгүүршье ошоходоо, ама ба хамараа бүглэжэ, арга шадалаараа гараа һайнаар угаагаад ябаха гэжэ оролдоноб. Ганса өөрынгөө бэе хараад ябахагүй ха юмши, дүтынгөө зон тухай, ажалшадайнгаа, нүхэдэйнгөө гэр бүлэ тухай отол һанажа, аршалжа ябаха хэрэгтэй. Тиигэбэшье энэ сovid-19 үбшэнтэй тэмсэхын тула саг үргэлжэ гүйжэ, бэеэ һорижо байха хэрэгтэй гэжэ һананаб. Энэ үбшэн хэзээ үгы болохонь хэншье мэдэнэгүй. Тиигэхыень хүлеэжэ байнгүйгөөр, үдэр бүри бэеэ һорижо, сэбэр агаараар амилжа байха шухала. Хүн гүйхэдөөл, ехээр хүлэрнэ. Тиигэжэ бэедэнь сугларһан бүхы муухай үбшэ хабшан ходорон гарана ха юм. Тамиршадай эльгэ зүрхэн, уушхан һайнаар хүдэлжэ, энэ хамшаг ханяаданда халдаашье һаа, ехээр үбдэн зүдэрэнгүй үнгэрнэ.

- Өөрынгөө һорилго тухай хөөрэжэ үгыт. Һарын туршада хэды модоной зайда гүйнэбта?

- Би үдэр бүри 10-15 модоной зайда гүйхэ гэжэ оролдодогби. Минии нүхэдэйм дунда залуушье, наһатайшье зон олон ааб даа. Тэдэнэр баһал ажалтай, гэр бүлэтэй - сүлөөгүй зон. Тиигэбэшье өөрынгөө бэедэ сүлөө сагаа олоод лэ байдаг. Хүн бүхэн заяан хубиингаа харгы зам өөрөө шэлэдэг. Үбшэнһөө айжа, хамаг юумэндэ мууе бэдэржэ, һэжэглэжэ ябахада, хүшэр хүндэ ха юм даа. 1983 ондо Эрхүүгэй дээдэ һургуулиин оюутан ябахадам, зүрхэнэй үбшэн намда элирүүлһэн юм. Тиигэбэшье би һорилгоёо орхингүй гүйжэл байгааб. Тэрэнэй удаа эмшэд минии бэедэ элдэб эдэгэдэггүй үбшэ хабша элирүүлһэн. Харин ямар аргаар юм бэ мэдэнэгүйб - бэемни өөрөө эдэгэшоо һэн. Минии һанахада, үдэр бүри гүйжэ, һайн, сагаан бодолнуудтай ябахадам, энэ үбшэн намһаа һалаа хаш. Гүйжэ бэеэ һорихын тула олон юумэн хэрэггүй, хүлдөө углаха шархитайл һаа, ондоо юун хэрэгтэйб? Энэмнай гансал хүнэй һанаанһаа болоно. Нэгэ һарын туршада 150-250 модоной зай гүйжэ гаталнаб. Хүнэй бэеын арга боломжонууд хизааргүй ха юм.

- Манай уншагшадта ямар зүбшэл үгэхэ байнабта?

- Үдэр бүри улас доторнай хамшагта үбшэндэ нэрбэгдэһэн зоной тоо олошоржол байна. Тиимэһээ өөрынгөө бэеын тамир тухай гансал үбдэхэдөө һанаха бэшэ, харин үдэр бүри залхуурангүй һорилго хэжэ байха хэрэгтэй. Түрүүшээр тиимэ ехэ хубилалтанууд ойлгогдохошьегүй - эсэбэритэйшье шэнгеэр үзэгдэхэ юм. Шүдөө зуугаад, хоёр-гурбан жэлэй туршада һорилго хэбэлтнай, ганса танай бэе махабад һайжархаһаа гадна, хараа бодолтнайшье хубилха юм. Гол түлэб үдэр бүри нэгэ-хоёр сагай туршада сэбэр агаарта ябаха гү, али гүйхэ хэрэгтэй. Бэеынгээ дадажа эхилхэдэ, һорилгоёо бага-багаар ехэ болгоходо болохо юм.

Манай эмшэднай энэ жэлэй туршада амарха сүлөө забдагүй хүдэлжэ, энэ үбшэнтэй тэмсэжэ байна. Эмшэдэйнгээ хэжэ байһан ажал сэгнэжэ, бэеэ гамнажа ябагты. Дүтынгөө зоной элүүр энхые сахижа, сэбэр агаарта бэеэ һорижо байхыетнай уряалнаб!