«Буряадай барасые» дурсаа

Баян амжалтануудтай

Сергей Замбалов Буряад орондо түрүү барилдаашадай нэгэн байһан юм. Тэрэ барилдаанай хибэс дээрэ  барас шэнги хүнгэнөөр добтолдог, барижа абабал, табидаггүй тамиршан һэн. Гүрэн дотор, бүхы дэлхэй дээрэ “Буряадай барас” гэжэ алдаршаһан түүхэтэй.

Сергей Жалсанович бага наһанһаа хойшо барилдаанда дурлажа, наһанһаа ошотороо хибэсэй эзэндэ “алба хээ” гэхэдэ, алдуу болохогүй.

Оройдоол 20 наһатайдаа Сергей Замбалов РСФСР-эй чемпионадта мүнгэн медальда хүртэһэн юм. Хоёр жэл болоод, ехэшүүлэй дунда СССР-эй чемпионадта шалгараа. Хүрэл медальда хүртэжэ, СССР-эй суглуулагдамал суутай командын бүридэлдэ оруулагдаа һэн. Тиигэжэ  дэлхэйн Кубогта хүртэхын түлөө мүрысөөндэ шангай 3-дахи һуури эзэлжэ, Буряад ороноо уласхоорондын хэмжээндэ суурхуулһан байна.

1990 ондо СССР-эй чемпионат Улаан-Үдэ хотодо үнгэргэгдөө һэн. Сергей Замбалов түгэсхэлэй шатын уулзалгада Баку хотын Аслан Агаевые шүүжэ, өөрын шэгнүүртэ чемпионой нэрэ зэргэдэ хүртэһэн байна. Энэ  мүрысөөндэ  дэлхэйн абарга Борис Будаев шангай 2-дохи һуури эзэлээ, Александр Бардаханов 3-дахи һуурида гараа бэлэй.

1993 ондо Сергей Замбалов дэлхэйн чемпионадта хабаадаа. Канадада болоһон энэ мүрысөөндэ тэрэ хүрэл медаляар шагнагдаа һэн. 52 килограммай шэгнүүртэ Болгари гүрэнэй Валентин Йорданов дэлхэйн чемпион болоо гэжэ тодороо. Сергей Замбаловһаа гадна Леви Хабелов шанда хүртэжэ, түрүү һуурида гараа һэн.

Сергей Жалсановичай амжалта олон жэлэй хугасаада Буряад ороной тамиршад дабтаагүй байгаа. 2007 ондо шангай 3-дахи һуури Базар Базаргуруев эзэлээ. 2021, 2022 онуудай дэлхэйн чемпионадуудта Евгений Жербаев ба Арсалан Будожапов гэгшэд мүн лэ хүрэл медаль абажа, буряад барилдаанай һүлдыень өөдэнь үргөө.

Олон жэлэй хугасаада Сергей Жалсанович барилдаанай хүгжэхын түлөө оролдолго гарган хүдэлөө. 2020 ондо хүндэ үбшэндэ нэрбэгдэжэ, наһа бараа һэн.

 

Нютагаархинай дэмжэлгэ

- Амиды мэндэ ябахадаа, Сергей Жалсанович түрэл Ахынгаа аймагта бүхы зүрхэ сэдьхэлээрээ туһа нэмэри үзүүлдэг байһаниинь гайхалгүй. Тоонто нютагтаа эдиршүүлэй дунда мүрысөө эмхидхэжэ эхилээ. Бүхы Буряадаймнай, Эрхүү можын, Үбэр Байгалай хизаарай эдиршүүл ерэдэг болоо. Ахын аймагай тамиршадые, һоригшодые ехэ дэмжэдэг байгаа, - гэжэ Ахын аймагай засаг дарга Матвей Валентинович Мадасов хөөрэнэ.

Дурасхаалай мүрысөөндэ ямар наһанай барилдаашадые суглуулхаб гэжэ Барилдаанай федерацида, Буряад Уласай Спортын болон залуушуулай хэрэгүүдэй талаар яаманда хөөрэлдөөн эмхидхэгдэхэдээ, Ахын аймагай түлөөлэгшэд 16 наһа хүрэтэр үхибүүдые барилдуулха гэһэн дурадхал оруулаа һэн. Энэнь тон зүб байшоо. Юуб гэхэдэ, Сергей Замбалов түрэл нютагтаа ургажа ябаа залуу халааниие ходо суглуулжа байгаа. Мүн энэ наһанай бүлэгтэ тон үсөөн мүрысөөнүүд үнгэргэгдэнэ ха юм.

Бүхэроссиин мүрысөөндэ Ахын аймагай түлөөлэгшэд олоор хабаадаа. Өөрлиг һууринһаа зорюута ерэһэн “Уулын сууряан” гэһэн ансамбль нээлгын баяр ёһололдо хабаадажа шэмэглээ. Шан барюулгын үедэ ансамблиин басагад һоёд угсаатанай хубсаһа үмдэжэ хабаадаа.

Уридшалан хэлээ һаа, Ахын аймагай түлөөлэгшэ Жаргал Шарастепанов мүрысөөндэ шалгараа. 41 килограммай шэгнүүртэ тэрэ шангай 3-дахи һуури эзэлһэн байна. Ахын аймагай засаг дарга Матвей Мадасов, Ахын аймагай Һунгамалнуудай зүблэлэй хүтэлбэрилэгшэ Владимир Аюшеев гэгшэд эдир тамиршанда тусхай шан барюулаа.

Буряад Уласай Арадай Хуралай хорооной хүтэлбэрилэгшэ, Ород гүрэнэй спортын мастер, Ахын аймагһаа уг гарбалтай Александр Бардунаев өөрын шангуудые баһа барюулһан байна.

 

Мүрысөөнэй дүнгүүд

Сергей Замбаловай мүнхэ дурасхаалай бүхэроссиин мүрысөөндэ 421 тамиршан 12 шэгнүүртэ барилдаһан байна. Буряадай Барилдаанай федерациин нүхэд,  Үбэр Байгалай горнорудна эмхи ехэхэн мүнгэн шангуудые бэлдээ.

Эрхүү можын түлөөлэгшэд тус мүрысөөндэ эгээл олон алтан медаль абажа шадаа. Тэдэнэй табан барилдаашан чемпионой нэрэ зэргэдэ хүртөө. Хибэсэй эзэд дүрбэн түрүү һуури эзэлээ. Хоёр алтан медальда Саха (Яхад) Уласай барилдааша хүбүүд хүртөө. Хакас Уласай нэгэ түлөөлэгшэ 1-дэхи һуурида гараа.

Эгээл хүнгэн 35 килограммай шэгнүүртэ Буряадай Руслан Шарапов алтан медальда хүртөө. “Зугаалай” гэһэн спортын клубай гэшүүн түгэсхэлэй шатын эхиндэ Үбэр Байгалай хизаарай Аюр Минжурдоржиндо диилдэжэ байгаа. Удаань бэеэ шангаар барижа, шүүжэ шадаа.

Бүхы ехэ амжалтануудаа Сергей Замбалов 52 килограммай шэгнүүртэ туйлаһан намтартай. Энэ шэгнүүртэ эгээл олон хабаадагшад суглараа. Аяар 73 хүн түрүү һуури эзэлхын түлөө барилдаа. Барилдаанай мэргэжэлтэдэй хэлэһээр, иимэ олон тамиршадай нэгэ шэгнүүртэ хабаадаһаниинь гайхамаар байгаа.

52 килограммай шэгнүүртэ Буряадай хоёр тамиршад Эрдэни Цыденжапов, Тумэн Ешонов гэгшэд финалда гаража шадаа. Эндэ Эрдэни аза талаантай байжа, чемпион боложо тодороо.

Үшөө хоёр алтан медальда Буряадай тамиршад Руслан Бадмаев, Бато Туртуев гэгшэд хүртөө. Финалда тэдэ нютагайнгаа үетэн нүхэдые илажа гараа.

Эдиршүүлэй дунда эмхидхэгдэһэн энэ мүрысөөн заншалта болохо гээд, эмхидхэгшэд мэдүүлээ. Шадаа һаа, уласхоорондын хэмжээнэйшье болгожо магад.