Дары түргэн Даша

Мүнөөдэрэйнгээ “Абаргын соло” гэжэ ниитэ гаршаг доро Да­шатай танилсуулха түсэбтэйбди.

Заабол диилэхэ гээ һаа...

- Олон хүн универсальна тулал­даан ямар зүйл бэ гэжэ ойлгодоггүй. Энэмнай хэдэн шатаһаа бүридэһэн хүндэшэг тэмсээн болоно. Түрүүшын шатада бидэ армейскэ змейкэ соо- гуур гүйнэбди. Удаань хана дээгүүр абиржа гараад, гимнастическа брев­но дээгүүр гүйгөөд, рукоход дээрэ гараараа аһалдаад, тоннель соогуур һолжорнобди. Тиигэжэ пистоле- дээр буудаад, хутага шэдэхэ газарта хүрэнэбди. Пистоледээр тудаагүй һаа, хутагаяа модондо хадхуулаагүй болбол, гэдэргээ бусажа, тоннель соогуураа дахинаа һолжорон га­ранабди. Һүүлдэнь сеткэ дээгүүр үһээ хүрэтэр дээшээ гараад, ка­надаар доошоо буунабди. Дары түргөөр ринг хүрэхэдэшни, шамда нэгэ минута үгтэнэ. Энэ хугасаа соо амияа дараад, тулалдаанда бэлдэ­нэш, хэрэгтэй зүйлнүүдые үмдэнэш. Хоёрдохи шатада дүримгүйгөөр ту­лалдаан 4 раунд үргэлжэлнэ. Заабол диилэхэ гээ һаа, түрүүшын шатые нүгөө хүнһөө түргөөр гүйжэ гараха хэрэгтэй, - гэжэ Даша Жамбалов абаһаар лэ дүримүүдтэйгээ танил- суулжа эхилнэ.

Үбгэн абын үхибүүн

Ерээдүйн абарга бага наһаяа Яруунын аймагай Нарһата һууринда үнгэргөө. Бадмацырен Бальжини­маевич, Вера Лхасарановна хүгшэн эжы абындаа үндыжэ, Нарһатын 1-дэхи һургуулиин эхин классуудта һураа.

- Үбгэн абамни спортдо ехэ ду­ратай байгаа. Нарһатада үнгэрдэг мүрысөөнүүдые алдагшагүй һэн. Өөрөө шэрээгэй теннис, волейбол, дартс наадануудаар түрүү тамир­шадай нэгэн юм. Нэгэ дахин на­майгаа дахуулаад, барилдаанда абаашаа. Ехэ дурлажа хараа һэм. Тиигэжэ Мунко Дабаевич Базаров һоригшодо барилдахыемни оруулаа, - гэжэ Даша түрүүшынгээ алхамууд тухайгаа хөөрэнэ.

Улаан-Үдэдэ ажаһуудаг залуу Жаргал ба Серафима аба эжынь Даша хүбүүгээ бага хугасаада Барга­жанай аймагай Улан нютагта һургаа. Тэндэшье барилдаагаа орхёогүй. Геннадий Владимирович Бубеев Баир Бадмаевич Эрхитуев хоёрой ударидалга доро Даша саг зуурын бэлэдхэл гараһан байна.

Одоошье Буряадай ниислэлдэ ерээд, 4-дэхи дунда һургуулида һу- раһан. Эндэшье дуратай барилдаа­гаа хаяагүй. БГУ-гай “Спартак” гэһэн спортын байшанай дэргэдэ барил­даанай секцидэ Виктория Юрьевна Кожевниковада һорилго хээ.

- Эжымни багаһаа хойшо та­мирта ехэ дуратай, шуран, хурдан басаган байгаа. Хүнгэн атлетикээр яһала һайн дүнгүүдые харуулһан намтартай. Мультфильм гү, али һонирхолтой кино хараха гэхэдэш­ни, телевизорэй урда эжы һуубал, харуулхагүй. Дэлхэй дээрэхи мэ­дээжэ, суутай тамиршадые унажа, бодожо байгаад, түрүү һууринуудта гараһыень эжытэеэ хараһамни туһа болоо гү даа гэжэ һанагшаб, - гэжэ Даша мэдүүлнэ.

Оролдобол, орьёлдо гарахаш

Виктория Кожевникова хоёр жэлэй хугасаада Дашатай хүдэлөө. Бэлигтэй һоригшын хэлэһээр, Даша һорилгодо ехэ харюусалгатайгаар хандадаг байгаа, ямаршье юумэ ха­руулхадашни, ходо оролдосотойгоор хэдэг гэжэ тэмдэглэнэ.

Һүүлдэнь Паралимпиин наада­нуудай абарга болоһон Григорий Кожевниковтэй хүдэлһэн байна. Бурвод дээрэ гү, али Стеклоза­водто һорилгоёо үнгэргэхэдэнь, Даша алдангүй ябажа, бэлэдхэлээ үргэлжэлүүлжэл байгаа.

- Барилдаанай талаар нэгэшье амжалта туйлажа үзөөгүйб даа. Хэды тиигэбэшье үшөө ехээр һорилго хэхэ гэһэн зорилго урдаа табяад ябагша һэм. Мүн мүрысөөндэ ошо­бол, ото диилдэхэш, оройдоол нэгэ балл дуталдадаг байһыень һанаад ябанаб. Минии дүү хүбүүн Чингис заа зуу һорилго хээд, мүрысөөнүүдтэ илалта туйлаад ерэгшэ һэн. Буряад Уласай чемпион болоо, Буддын заншалта Сангхын мүрысөөнүүдтэ түрүүлһэн юм. “Чингис аза талаантай хүн, ши зүрхэтэй газар хахалагшаш, удангүй амжалта туйлахаш гэжэ нэ­гэтэ бэшэ минии һоригшод намда хэлэдэг һэн”, - гэжэ Даша Жамбалов хөөрөөгөө үргэлжэлүүлнэ.

Түрүүшын шагналһаа эхитэй

Буряадай багшанарай колледждо һуралсалаа үргэлжэлүүлхэеэ ороо. Нэгэ һорилгын үедэ физкультурын багша Леонид Михайлович Сиратов тэрээниие обёорһон байна.

- Манай “Олимп” спортын клу­бай дэргэдэхи тулалдаануудай сек­цидэ ерэ, олон юумэндэ шамайе һургахабди. Минии дутуу дундануу- дые хэлэжэ үгэхэһөө гадна, бүхы һайн талануудыемни магтан хэлээ. Үгэдэнь үнэншэжэ, армейскэ гар тулалдаагаар, универсальна тулал­даагаар бэеэ һорижо эхилээб, - гэжэ Даша үргэлжэлүүлнэ.

Олоной хараагүй юумэ хараһан багшань эрдэни шулуу мүлиһэн мэтэ Дашые һорижо эхилээ. Удангүй Даша Жамбалов түрүүшынгээ ме­даль абажа шадаа. Тэрэнь хүрэл бай­гаа һэн.

- Шан барюулгын үедэ тон ехээр сэдьхэлээ хүлгөөб, мүрысөөнэй тал­май дээрэ һанаа амар байгшаб. Тай­зан дээрэ ошоходомни, һоригшо ха­жуудамни ябаа, ямар бэ даа һайхан хүгжэм зэдэлжэ, элдэб үнгэтэ гал ню­дыемни һаргаажа байгаа. Энэ эгээл һайхан ушарые минии түрэлхид, эгэшэмни хараа һэн, - гээд, Даша һонирхуулна.

Һаял универсальна тулалдаантай танилсаһан хүбүүн хойно хойноһоо шалгаржа эхилээ. Залуушуулай дун­да Ородой чемпион болоһон байна. Удангүй өөрын наһанай бүлэгтэ дэлхэйн абаргын нэрэ зэргэдэ хүртөө. 2018 ондо ехэшүүлэй дунда Ородой суглуулагдамал командын бүридэлдэ оруулагдаад, дэлхэйн чемпионадта эльгээгдээ.

- Тэрэ жэл үшөөшье залуушуу­лай дунда тэмсэхэ эрхэтэй байгааб. Теэд хуби заяанай ашаар ехэшүүлэй дунда тулалдаха аргаяа алдахагүй гэжэ һанааб. Диилдэшоо һаамни, на­майе хэншье муухайгаар харахагүй, хараахагүй байгаа. Мүрысөөндэ ерэһэн олон нэрэ солотой тамир­шад намайе танихагүй, минии ту­лалдаа хаража үзөөгүй, мэдэдэггүй байшоо. Бишье баһа хэнииешье танихагүй хүн ерээд, хоёр уулзалга­да абаһаар лэ илааб. «Хахад финалда дэлхэйн абаргатай уулзахашни, ехэ шанга хүн», - гэжэ байгаад, намда һоригшод хэлээ. Эгээл тэрэ үедэ хүл гарни һалганажа, һанаагаа зо­божо эхилээб. “Үхэрөө алданагүй хаб”, - гээд, зүбөөр бэеэ зэһээд гараһандамни гү даа, бэлэн бай­гаа. Харан гэхэдэмни, тэрэ дэлхэйн чемпион юушье хэжэ шадахагүй байшоо. Тиигээд өөрөө добтолгодо орожо, финалда гарааб. Тэндэ Кыр­гызстанай барилдааша тамиршан­тай уулзашооб. Эндэшье диилэжэ, түрүүшынхиеэ чемпион болооб, - гэжэ Даша урматайгаар хөөрэнэ.

Мүнөө жэлдэ Даша Жамбалов хоёрдохиёо дэлхэйн абарга болобо. Тус мүрысөөнэй үедэ тэрэ гурбан уулзалга үнгэргөө. Финалда Узбе- кистанай түлөөлэгшые шүүжэ гараа.

- Эдэ жэлнүүдтэ яһала дүй дүршэлтэй болооб. Тиимэһээ һанаа амар байгааб. Хэды тиигэбэшье тар­хидамни элдэб юумэн орожо, иимэ һанаа бодолнуудые намнажа, бэ­лэдхэлээ хээб. Жэшээлбэл, шүүгшэд буруу сэгнэлтэ табихань гү, бэеэ гэмтээнэ гүб гэхэ мэтэ бодолнууд түрөө. Эдэнээ дараад, талмай дээрэ гарахадамни, хуу мартагдаа, - гэжэ тамиршан мэдүүлнэ.

Олон зүйлөөр бэеэ һориһоор

Универсальна тулалдаанай хажуугаар дэлхэйн абарга бусад тулалдаануудаар бэеэ һорино. Уни­версальна тулалдаандаа тэрэ улас­хоорондын классай спортын мастер юм. Мүн дайшалхы самбогоор, пан­кратионоор спортын мастерай нэрэ зэргэтэй. Комплексно тулалдаанда спортын мастерта кандидат болоод ябана. Эдэ олон спортын зүйлөөр бэеэ һорихоһоо гадна, Даша Жам­балов “Олимп” гэһэн түрэл болоһон спортынгоо клубта һоригшоор хүдэлнэ. Хажуугаарнь Доржи Бан­заровай нэрэмжэтэ Буряадай гү- рэнэй ехэ һургуулида һуралсалаа үргэлжэлүүлнэ.

- Долоон хоногто зургаа дахин һорилго хэнэбди. Намтай хэдэн бэрхэ багшанар хүдэлнэ. Эдэ хэд бэ гэхэдэ, Леонид Михайлович, Сергей Николаевич, Мишель, Бальжир Вла­димирович гэгшэд болоно. Мүн ми­нии гэр бүлэ бүхыгөөрөө намайгаа дэмжэжэ байдаг. Наһанаймни нүхэр Света, Ясмина басагамни хүсэ шадал үгэдэг юм. Бусадшье түрэлхиднай минии амжалтануудые туйлахадам­ни туһална, - гэжэ дэлхэйн абарга тэмдэглэнэ һэн.