1532
Коронавирус үбшэнэй “һайгаар” һараһаа үлүү гэртээ һууһан ажаһуугшаднай Майн 1-эй һайндэрэй амаралта обёоронгүй гарашахань ха.
Совет үедэ байгуулагдаһан арад зоной һайндэр мүнөө сагта юрын лэ найрнуудай нэгэн болошонхой. Тиимэһээ тэрээниие хүн зомнай һанана гү? Майн 1-дэ болодог жагсаал бусааха арга олгогдохо гү гэжэ асуудал табяабди.
Баяр Балданов, буряад хэлэ хүгжөөлгын түбэй хүтэлбэрилэгшэ:
- «Энхэ тайбан, ажал, май» гэһэн уряа доро үнгэрдэг байһан һайндэртэ һургуулиин наһандаа бүхы зонтой хамта хабаадалсадаг байгааб. Хүн бүхэн найрай үдэр ехэ хүлгөөтэй, баяртайнууд байдаг һэн. Һургуулидамнай элдэб хэмжээ ябуулга эмхидхэгдэдэг бэлэй. Концерт-наадан нютагаймнай Соёлой байшанда бологшо һэн. Анхандаа Майн 1-эй найр нааданай удха шанар ехэ байгаа ааб даа. Эхэ эсэгэмни юрын малша зон байһан хадань, ажалшан арадай найр байгаа гэжэ һанагшаб. Харин мүнөө гүрэмнайшье ондоо, майн 1-шье миин лэ хабарай һайндэр, амаралтын үдэр болонхой. Майн эхин үдэрнүүдэй амаралтануудта бидэ гэр бүлөөрөө, үхибүүдтэеэ амардагбди. Тиихэдээ түрэлхидөөрөө, нүхэдөөрөө уулзадаг заншалтайбди.
Лия Балданова, Буряадай гүрэнэй оперо болон баледэй театрай прима, Буряад Уласай арадай артистка:
Майн 1-эй жагсаалда багадаа хабаадаһан байнаб. Олон зоной дунда төөрихэгүйн түлөө эжы абынгаа гарнуудые шангаар баряад ябаһанаа һананаб. Тэрэ найрта дуратай ябалсааб. Юуб гэхэдэ, урда үдэрынь сэсэрлигтэмнай найр тухай гоёор хөөрэжэ үгэһэн байгаа. Тиимэһээ үшөө үдэшэһөө бэеэ зэһэжэ, найртаа бэлдэжэ эхилээб. Агаарай элдэб үнгэтэ шар эжымни худалдажа абаа, минии энгэртэ багахан сагаан гулабхаа зүүлгээ. Тэрэ үедэ хүн зон бэе бэедээ һайн хандалгатай байгаа гээд, сагай үнгэрөөд байхада һанагдана. Булта нэгэ уряа доро бодожо, нэгэ һанаа-гаар жагсаалда ябадагынь энээ- ниие гэршэлнэ бшуу. Майн 1-эй һайндэр эб найрамдалай, һайн һаналай онсо тэмдэг байгаа гэхэдэ, алдуу болохогүй. Мүнөө үедэ сагшье хубилаа, арад зоншье ондоо зантай болошоо. Олонхи зон ганса өөрын тала хараад ябана. Хүнэй абари зан, шанар шэнжэ, ёһо журам тоогүй болонхой. Тиимэһээ Совет үедэ үнгэрдэг Майн 1-дэл адли найр нааданууд мүнөө сагта дутана.
Владимир Балданов, барилдаанай багша (Ленинградай можо):
- Майн 1 намда дабхар найр гээшэ. Энэ үдэр би түрэһэмби. Тиимэһээ дурсаха ушарнууд олон ааб даа. 1981 ондо минии Борис ахай түрүүшынхиеэ басагатай болоһыень эли һанадагби. Майн 1-дэ үнгэргэгдэдэг олоной хабаадалгатай жагсаал бусаажа одоошье шадахагүйбди гэжэ һананаб. Юуб гэхэдэ, саг ондоо болоо, залуушуул найрай удха шанарыень ойлгоногүй бшуу. Бүхы майн һайндэрнүүдые гэр бүлөөрөө үнгэргэдэгбди.
Сэлэнгэ Балданова, «Селенга ТВ» теле-субагай редактор:
- Юундэ Майн 1-иие һайндэр болгоо гээшэб гэжэ түрэлхидтөө хонходооб. Минии хүгшэн эжы найрай нэрые элеэр һанаад байна. Ажалшадай нэгэдэлэй уласхоорондын үдэр гэжэ хэлэнэ. Һаял һэргэжэ байһан модонуудай сэсэгүүдые, элдэб үнгэтэ шаригуудые, плакадуудые баряад, жагсаалда ябаһанаа хүгшэн эжымни үсэгэлдэртэл адли, һайн һанана. Минии эжын һанамжаар, манай түрэл һууринда томо демонстраци 1985-1986 онуудта боложо, элдэб мүрысөөнүүд энэ үдэр болоо бэлэй. Харин маанадта, залуу халаанда, энэ хабарай һайндэр лэ болоно. Үбэлэй һүүлдэ үни удаан хүлеэгдэһэн амаралтын үдэрнүүд гээшэ. Байгаалида гаража сэнгэхэ түрүүшын дулаан үдэрнүүд юм. Майн амаралтын үедэ огородтоо хүдэлжэ, хорёо хашаагаа сэбэрлэжэ үнгэргэнэбди. Һайнаар хүдэлһэнэй удаа захааминайнгаа мяхаар хэһэн шорлог амасахада, зохид байдаг даа.
Дарима Балданова:
- 1-дэхи интернат-һургуулида һурахадаа, Майн 1-эй жагсаалда ехэ дуратайгаар ябадаг һэмди. Үглөөнһөө һайханаар хубсалжа, шар ба плакат баряад, талмай ошодог байгаабди. Жагсаалда ябаһанаа телевизорээр хаража, өөрыгөө ехэтэ бэдэрхэш. Мүн газетын хуудаһандашье зурагшни гараад байха. Таниһан хүнүүдээ, үетэн нүхэдөө хараад лэ баярлахаш. Һайндэрэй үедэ элдэб янзын амтатай эдеэ хоол наймаалхадань, дуратайгаар абажа эдихэш. Минии наһанай нүхэр Алдар фанерээр гү, али ямар бэ даа модоор гулабхаа дархалдаг байһанаа хөөрэхэдэнь, хоюулаа һанан, үхибүүдтээ хөөрэжэ, һаяхана энеэлдээ һэмди. Энэ найрые бусаабал, һайн байгаа гээд һанагдана. Юуб гэхэдэ, мүнөө үедэ үдэр бүри найр наадан болоно гэжэ шэнэ литэдэ харанабди. Мүн юрын хүдэлмэрилэгшэдтэ, хара ажалшадта тэдэ зорюулагданагүй.
Цырен Балданов, пенсионер (69 наһатай):
- Совет үеһөө хойшо энэ һайндэртэ дурагүйб. Жагсаалда ганса һургуулиин үхибүүн байхадаа ябагша һэм. Нэгэ дахин Майн 1-дэ ерээгүйдэмни, намайе коммунист болгохо аад, болгоогүй. Сагай хубилхада, хүнүүдшье хубилаа. Мүнөө ганса найрлаад, хатараад ябаха дуратайшуул олошороо. Эгээл иимэ хүнүүд майн эхиндэ амаралтын үдэрнүүдые олон болгоһон байна. Шэнэ жэлэй үедэ 10 гаран үдэр амаржа садаагүй юм гү гэжэ асуухаар.
Бадма ЯКШЕЕВ бэлдэбэ
