​Бэрхэшээлые - хамтадаа

Монголой буряадуудай түб холбооной гэшүүд Монголдохи Россиин эрдэм ба соёлой түбэй мэргэжэлтэдтэй

Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнай үедэ Улаан Армиин сэрэгшэдтэ Монголой арад зон асари ехэ туһаламжа үзүүлһэн тухайнь түүхын баримтанууд бии. Хаяа хадхан оршоһон манай гүрэнүүд бэрхэтэй сагта бэе бэеэ дүнгэлсэһөөр лэ энэ хүрэһэн байдаг. Тиигэжэ мүнөөшье дэлхэйн олониитын коронавирустай тэн тэрээн тэмсэжэ байхада, монголшууднай нигүүлэсхы сэдьхэлэйнгээ уряагаар хандиб үргэнэ. Монголдо һуурижаһан буряадуудшье арга шадал соогоо алта мүнгэ татажа, эдэ үдэрнүүдтэ Ага тойрогой арад зондо эльгээбэ.

- Адаглахадамнай, Буряад Улас, Эрхүү можо руу яһала туһаламжа хүргэгдэжэ байһан шэнги. Тиимэһээ Агада байдаг аха, дүүнэртээ хуби хүртөөхэ гэжэ хэлсээбди. Суглуулһан 1 сая 630 мянган түхэригөө Монголдохи Россиин эрдэм ба соёлой түбэй дарга Амгалан Базархандаевта дамжуулаабди, - гэжэ Монголой буряадуудай түб холбооной дид-юрэнхылэгшэ Мүнхын Амарсанаа хөөрэнэ. 

«Монголой буряадуудай түб холбоон» гэһэн олониитын эмхи 2018 ондо байгуулагдажа, дали дороо гүрэнэй бэшэ хэдэн байгуулгануудые нэгэдүүлээ һэн. Тиигэжэ «Буряад шудалалгын академи», «Ёохор хатар», «Буряад һур харбалгын холбоон», «Буряад соёл, спортын холбоон», мүн «Сэлэнгэ мүрэнэй буряад зон» гэһэн эмхинүүд бүридэлдэнь орожо, Монголой буряадуудай эб нэгэдэлые бэхижүүлхэ, Эхэ оронойнгоо хүгжэлтэ дэбжэлтэдэ хуби нэмэриеэ оруулха эрхим зорилго даган, ажалаа ябуулна. 

- Дадал сомондо «Алтаргана» нааданай анха түрүүшынхиеэ болоходо, Хэнтэй аймагай засаг дарга байһан Ц.Балдандоржо аха Холбооноймнай юрэнхылэгшэ юм. Мүнөө 70 гаран наһатай болоошье һаа, задарюун зандаа ябана. Тэрэ хүнэйнгөө хүтэлбэри доро Агада болохоор хараалагдаһан «Алтарганадаа» түхеэржэ эхилээд байһыемнай хойшолуулагдашаба ха юм даа. Гэбэшье бэлэдхэлээ замхаангүй, аалиндаа ябуулжал байна аабзабди, - гэжэ Амарсанаа хөөрэнэ. 

Хитадта коронавирусай элирүүлэгдэхэтэйл хамта Монгол Улас дары түргэн хилэеэ хаажа, һэргылэмжын хэмжээнүүдые абаһан тухайнь нэгэтэ бэшэ мэдээсээ һэмди. Тиигэжэ монголшууднай Сагаан һарадаашье уламжалалта ёһоороо улад зоноо золгожо ябаха аргагүй байгаа бэлэй. Гол ажал мэргэжэлээрээ дуушан, гансашье Монголдоо бэшэ, холо ойгуур мэдээжэ болоһон «Нюанс» бүлгэмэй гэшүүн Мүнхын Амарсанаа тэрэ үеэр Буряад Уласай Соёлой яаманай урилгаар Улаан-Үдөөр ябаа һэн. 

- «Гэрһээ бү гарагты», «бэе бэеһээ холо байгты», «аманай хаалта зүүгты» гэһэн эрилтэнүүдые жэншэдгүй сахижа байһанаа Улаан-Үдэ ошоод, гайхаа бэлэйбди. Маска зүүхэһээ байтагай - тэбэрилдээн, таалалдаан, зоргоороо золголсоон боложо байгаа һэн. Харин манай эндэ мүнөө болотор, журам шанга зандаа лэ.Тиимэһээл үбшэнтэнэй тоо ехээр дээшэлнэгүй ха юм. Гудамжаар ама хамараа бүглэнгүй ябаһан хүн нэгэшье үгы. Үдэр бүри 11 сагта телевизорээр коронавирусай байдал тухай мэдээсэл дамжуулагдана. Тэрээнһээ гадна Буряадта, Эрхүү можодо, Үбэр Байгалай хизаарта үбшэнтэнэй тоо хэды хүрэбэб гэжэ Интернедээр һонирхожол байнабди, - гээд, Мүнхын Амарсанаа хөөрэнэ. 

Нээрээшье, саг соонь зүйтэй шиидхэбэри абажа, тэрэнээ жэншэдгүй баримталһанайнгаа ашаар монголшууднай коронавирустай тэмсэхэ талаар дэлхэй дээрэ түрүүшүүлэй зэргэдэ нэрлэгдэнэ. Гэхэ зуура хүүгэдэй сэсэрлигүүд, дунда, дээдэ, ехэ һургуулинуудынь хаагдаһаар үнинэй. Мүнөө шууд амаралтадаа гараба. Зарим үйлэдбэринүүд, эмхи зургаанууд хүдэлхэеэ болиходонь, ажалшадынь салин хүлһэгүй һууха болоол юм аабза. 

Юрэнхыдөө, арад зоной эд бараа худалдажа абаха шадабари нилээд доошолоо. Теэд мүнгэ алтаар хоморшье һаа, монголшууднай хандиб үргэнэл даа. Манайшье уряагаар яһала олон зон хэдэн түхэригөө үлүү гаргажа эльгээгээ. Гэхэ зуура Ородто һурадаг монгол оюутадай Улаан-Үдөөр дамжаад, нютагаа бусахадань, Буряадай Засагай газарһаа дэмжэлгэ үзүүлэгдэбэ гэжэ дуулдаа һэн. Гадна Сергей Шойгу тусхай онгосоёо үгэжэ, 300 монголшуудые гэртэнь хүргэжэ үгөө. Эдэ мэтээр бэе бэедээ дэмжэлгэ үзүүлжэ байхада, хани барисаамнай улам бата болоно ха юм, - гэжэ хоёр гүрэнэй ажаһуугшадай халуун, дулаан харилсаа холбоон тухай Амарсанаа тэмдэглэнэ.

Монголдо эрхэ байдалай яһала тогтууритайшье һаань, һая нааша журамаа һуладхаад орхихогүй хэбэртэй. Тиигэжэ 7-дохи һарада болодог заншалта «Ехэ Наадаяашье» мүнөө жэл онлайн аргаар үнгэргэхэ тухай хэлсээн гарана.  

 Гэхэ зуура майн 20-до Монгол Уласай Засагай газарай ээлжээтэ зүблөөн дээрэ Ород гүрэндэ туһаламжа болгон, 1 сая американ долларой мяха эльгээхэ талаар шиидхэбэри баталагдаба. Энээн тухай хүршэ уласай гадаадын харилсаанай сайд Д.Цогтбаатар мэдээсээ. Манай улас хоёр хүршэтэеэ бүхы талын стратегиин харилсаагаа хүгжөөхэ гэһэн гадаада бодолгые баримталдаг. Тиимэһээ халдабарита үбшэнэй дэлгэрһэн энэ үедэ 1 сая американ долларой мяха болон мяханай зүйлнүүдые эльгээхэ шиидхэбэри Засагай газар гаргаба. «Зобохо сагташни нүхэрэй шанар танигдадаг» гэжэ хэлсэдэгэй ёһоор, энэ хүшэр үедэ бэе бэедээ түшэг боложо, дэмжэлгэ үзүүлһэнэйнгээ ашаар дэлхэй дүүрэн тараһан үбшэн тахалһаа һалахабди, - гэжэ Д.Цогтбаатар тэмдэглэбэ. Тиигэжэ Монголой Засагай газар һаяын үдэрнүүдтэ үнөөхи туһаламжаяа хүргэхэ талаар асуудал бүримүһэн шиидхэхэ ёһотой. Хитадта коронавирусай дэлгэрхэ үеэр Монголой Юрэнхылэгшэ Х.Баттулга 30 мянган толгой хони дамжуулаа һэн гээд һануулая. 

Гэрэл зураг mng.rs.gov.ru