Хүдөө ажахы 31 aug 2022 561

Үбһэнэй халуун хаһа

Хүдөө нютагуудта  мүнөө халуун хаһа. Малша арад үбһэеэ сабшажа сүлөөгүй ажалланад. Буряадаймнай зарим нютагуудта үбһэн дүүрэнтэжэ байна, харин нүгөөдэ тээнь һаял эхилжэ байна. Һаяхана нютагаа хүрэжэ ошоходомни, түрэл гаралнууд, танил таланууд, үетэн нүхэдни уулзажа хөөрэлдэхэ сүлөө забгүйнууд ажаллажа байба. Энэ жэлдэ хурамхаанайхид яажа малайнгаа тэжээл бэлдэжэ байһыень хажуу тээһээ хараһанаа, нютагаархидтаяа хөөрэлдэһэнөө бэшэхэ хүсэлэнтэйб.

© фото: Булат Бадмаевай дурадхаһан гэрэл зураг

Хура бороотой, үертэй

Зунай эхинһээ Баргажан голдо бороо багатай, ган гасууртай байгаа. Һүүлээрнь бороон орожо,  гол мүрэнүүд эрьеһээ гаража,  ташалан нюруунуудаараа таража урдаа, сабшалангууд уһанда ороо. Баргажан ехэ мүрэнэй амаргүй ехээр үерлэхэдэнь,  олохон нютагуудай ажаһуугшадай сабшалангууд уһанда абтаа. Юрэдөө, һүүлэй хэдэн жэлэй туршада иимэ байдал тогтоно гэжэ сэхэ хэлэмээр.

Хүүргэ урдаа  

Зунай дунда һарын һүүл багаар Хурамхаанай аймагай Майск һууринда Баргажан мүрэн дээгүүрхи хүүргэ ехэ уһанһаа боложо урдаа һэн  гэжэ һануулая. Тэрэ хүүргээр Арзгун, Майск нютагуудай ажаһуугшад өөһэдынгөө сабшалангуудта хүрэжэ ошодог бэлэй. Гааргын зоной ехэнхи сабшалан Баргажан мүрэнэй хойто талада оршодог юм.  Мүнөө энэ ушарһаа боложо, тэдэ нютагай зон эндэ тэндэ һайн ногоотой газарнуудые бэдэржэ, үхэр малдаа үбһэ нөөсэлнэ.

-Нёдондо жэл ехэ уһатай байгаашье һаань, Баргажанайнгаа нүгөө тала руу Майск нютагайнгаа хүүргээр гараа бэлэйбди. Тиихэдэ хэрэгтэй үбһэеэ ядамаргүй 10-аад үдэрэй туршада сабшажа ерээ һэмди. Харин мүнөө 5-6 бухал эндэ тэндэ сабшаад шэрэнэбди. Бороо ороһонойхи хүдөө талаарнай ногоон һайн ургаа. Иигэн тиигэн гарасалдаха бэзэбди, - гэжэ үмсэдөө мал харагша Владислав Цыренов хэлэнэ.

Үмсынгөө ажал харана

Мүнөө үедэ урданайхидал адли томо-томо хамтын үйлэдбэриин ажахынууд гэжэ үгы ааб даа. Хурамхаанай Гаарга нютагта хүн зон гансал өөрынгөө гэр бүлын лэ эрилтэ хангаха үхэр мал барина.

-Бидэ өөһэдын хүсөөр хүүргэ барижа шадахагүйбди. Аймагаймнай болон Буряад Уласай ноёд һайд түргэн сагай туршада энэ асуудалыемнай шиидхэхэ аалам? Жэл бүхэндэ ойн соорхой, үргэн Хүнтэйн нахир газарнуудые сабшажа ябахаар бэшэ даа. Бурхан хаража, энэ жэл орой намар болоһой даа, - гэжэ Василий ахатан һанамжаараа хубаалдана.

Шэрүүн уларилтай

Монгол туургата арад хэр угһаа нүүдэлшэ арад гээшэбди. Тиихэдээ ногоо һайтай газар шэлэжэ, малаа бэлшээдэг байгаа ха юм даа. Мүнөөшье Монгол орондомнай жэлэй дүрбэн сагта малаа адуулһаар. Харин Баргажан, Хурамхаан нютагуудта малаа ганса  бэлшээреэр тэжээхэгүйнь мэдээжэ. Буряадаймнай урда аймагуудаар зарим малшад урданайхяараа ажалаа зохёодогыень өөрынгөө хоёр нюдөөр хараһан байнаб. Саһа багатай газарта жэлэй дүрбэн сагта мал бэлшэнэ ха юм.

Автор: Булат БАДМАЕВ

Фото: Булат Бадмаевай дурадхаһан гэрэл зураг