Гэртээ һууха сагай үедэ Хоца Намсараевай нэрэмжэтэ Буряад драмын театр харагшадайнгаа анхарал алдахагүйн тулада алтан жасада ороһон зүжэгүүдээ ютубканал дээрээ оруулжа, олон зоной һонорто дурадхаа, гадна зүжэгшэдтэй уулзалганууд онлайн аргаар үнгэрһөөр.
Алтан жасаһаа - зүжэгүүд
Онлайн-зүжэгүүдые харагшад ехэ һонирхожо, баярлан хараа. Ямар зүжэгүүд гарааб гэжэ тодорхойлон тоолобол: Антон Чеховэй «Чайка» гэһэн пьесээр найруулһан «Хайлгана» зүжэг, уран найруулагша Цырендоржи Бальжанов, 2003 ондо табигдаһан зүжэг; Булат Гавриловай пьесээр «Чингисхан» гэһэн зүжэг 2001 ондо Цырендоржи Бальжанов найруулан табиһан; Робер Томагай «Восемь любящих женщин» гэһэн пьесээр «Найман нүгэлтэй һамгад» зүжэг, уран найруулагша Туяна Бадагаева; Цырен Шагжинай пьесээр «Будамшуу» гэһэн зүжэг, уран найруулагша Туяна Бадагаева, 1987 оной зүжэг; Намжил Нимбуевай пьесээр найруулагдаһан радиозүжэг «Цветёт черёмуха», уран найруулагша Баярма Жалцанова, манай театрай зүжэгшэд Солбон Субботин, Баярто Ендонов, Надежда Мунконова, Дарима Лубсанова гэгшэд уншаа; Карло Гольдониин пьесээр «Слуга двух господ» гэһэн зүжэг, уран найруулагша Людмила Цыденова, 1998 оной зүжэг; Батомунко Пурбуевай пьесээр табигдаһан «Эрьехэ наран» гэһэн зүжэгэй хоёр хуби харуулагдаа, уран найруулагша Туяна Бадагаева, 2002 оной зүжэг; Флорид Буляковай пьесээр табигдаһан «Выходили бабки замуж» гэһэн зүжэг, уран найруулагша Владимир Кондратьев, 1997 оной зүжэг; Юджин О’Нилэй «Любовь под вязами» гэһэн пьесээр «Тамын дуран» зүжэг, уран найруулагша Владимир Кондратьев; Даши-Рабдан Батожабайн «Төөригдэһэн хуби заяан» гэһэн зохёолоор 2000 ондо табигдаһан зүжэг, уран найруулагша Юрий Александров. Эдэ зүжэгүүд харуулагдаа гээшэ.
Үшөөшье олоор харуулха хүсэл байбашье, элдэб шалтагаанһаа боложо, харуулжа шадаагүймнай харамтай байна. Зарим зүжэгүүднай оцифровкодо ороходоо, шанар шэнжэеэ алдаһан байна гэжэ тэмдэглэлтэй.
Зүжэгүүдээ онлайн аргаар харуулхын хажуугаар, зүжэгшэдөөрөө онлайн-уулзалгануудые эмхидхэнэбди. Мүнөө бүхы зон сүлөөтэй, гарай утаһаар Интернет дэбисхэрэй бүхы һони харана, шагнана. Тиимэһээ бидэ Инстаграм хуудаһан дээрээ сэхэ дамжуулгануудые үнгэргэнэбди. Карантинай эхилһэн сагһаа хойшо үдэр бүхэн шахуу үдэрэй 15.00 сагта Инстаграм талмай дээрээ харагшадаа зүжэгшэнтэй уулзуулнабди. Тэрэ уулзалгын үедэ харагшад һонирхоһон асуудалнуудаа табина, дуратай зүжэгшэнтэеэ харилсана. Урда үдэрынь соносхол үгэнэбди. Тиимэһээ асуудалнууд үдэрэй турша соо ородог юм. Зүжэгшэн өөрынгөө намтар, зохёохы ажал тухай хөөрэнэ, харагшадай хүсэлөөр дуушье дуулана, шүлэгшье уншана. Ямар нютагтайбта, гэр бүлэ тухайгаа хөөрэгты, юу эдихэ, шанаха дуратайбта, карантинда һуухадаа, юу хэнэбта, дуратай номууд, кинонууд тухай олон асуудалнууд ородог. Харагшадтамнай зүжэгшын хубиин ажабайдал hонирхолтой байдаг гэжэ ойлгодогбди. Эгээл түрүүн уран найруулагша Сойжин Жамбаловатай эфир үнгэрөө һэн. Саашадаа Чимит Дондоков, Надежда Мунконова, Болот ба Жажан Динганорбоевтоной гэр бүлэ, Лариса Егорова, Биликто Дамбаев, Галина Галсанова, Цынге Ломбоев, Алдар Базаров, Дарима Сангажапова, Номин Цыренжапова, Олег Бабуев, Алексей Михайлов, Солбон Субботин, Зорикто Ринчинов ба Должин Тангатова хоёрой гэр бүлэ, Дарима Гылыкова, Ольга Ранжилова гээд зүжэгшэд сэхэ дамжуулгадамнай айлшаар буужа, һонин уулзалганууд болоо. Тэрэнэй хажуугаар манай театрай синхрон дамжуулгые даагша, диктор, пьесэнүүдэй оршуулагша Дабацу Юндунова ба музейн даагша Валентина Бабуева өөһэд өөһэдынгөө ажал тушаа баһа хөөрэжэ үгөө, асуудалнуудта харюусаа. Эдэ дамжуулганууд манай Инстаграм хуудаһан дээрэ нэгэ сүүдхын турша соо хадуугаатай байдаг. Сэхэ хаража шадаагүй зон һүүлдэнь запись хараха аргатай. Саашаа энэ ажал ябуулагдажал байха. Һаяын үдэрнүүдтэ Лосолма Протасова, Тунгалаг Дашиева, Михаил Елбонов, Туяна Бальжанова, Чингис Гуруев, Людмила Дугарова зүжэгшэдтэй сэхэ дамжуулганууд түсэблэгдэнхэй. Уран найруулагшын туһалагша Елена Дамбаеватай уулзалга баһа болохо гэжэ дуулганабди.
«Буряад театртаяа сугтаа дурсанаб...»
Агууехэ Илалтын 75 жэлэй ойдо зорюулһан «Я помню вместе# с Буряад театр...», «Буряад театртаяа сугтаа дурсанаб...» гэһэн түсэл ябуулагдажа байнхай. Манай театрай зүжэгшэд, ажалшад дайнда хабаадаһан үбгэн абанар, таабайнууд, элинсэг абанар тухайгаа, дайнай ара талада ажалай габьяа харуулһан эжынэр, элинсэг эжынэр тухайгаа дурсалгахөөрөөнүүдээ видео дээрэ буулгаад эльгээнэ. Театрайнгаа бүхы хуудаһан, аккаунтнууд дээрэ толилнобди. Уншагшадаа, харагшадаа энэ түсэлдөө хабаадахыень уринабди. Ород, буряад хэлэн дээрэ хөөрөөд, «Я помню вместе# с Буряад театр», «Буряад театртаяа сугтаа дурсанаб» гэжэ хэштег табяад, манай хаягаар эльгээхэдэ болоно.
Жороо үгэнүүдые дабтая!
Тэрэнэй хажуугаар гэртээ һууха үедөө ульгамаар, тордиһогүйгөөр, түргэн хэлэхэ шадабарияа алдахагүйн тула манай театрай зүжэгшэд жороо үгэнүүдэй челлендж ябууланхай. Ород, буряад, солонгос, англи хэлэн дээрэ хэлэгдэһэн жороо үгэнүүдэй буулгабаринууд ороно, интернетхуудаһан дээгүүр burdram_03 гэһэн хэштегтэй ябана. Манай харагшаднай баһал эдэбхитэй хабаадалсанад. Таанадшье хабаадагты, хүүгэдээ, аша зээнэрээ хабаадуулагты!
Багашуул – барандаа оролсыт!
Манай театрай зүжэгшэд #шагнышмалыш гэһэн проектдэ хам оронхой хабааданад. Буряад онтохонуудые, үхибүүдтэ зорюулагдаһан багахан найруулгануудые, шүлэгүүдые уран һайханаар гэр гэртээ видео дээрэ уншаад эльгээнэ. Тэдэнь ээлжээгээр АТВ телеканалаар гаража эхилэнхэй.
Театраймнай захирал, административна албангууд: бухгалтери, ажалай кадрнуудай таһаг, инженернүүд ажалдаа гараад, эршэтэй хүдэлжэ байна. Театраймнай байшан дулаагаар, уһа, гэрэлээр хангагдахаяа болишоо бэшэ ха юм даа. Энэ-тэрэ коммунальна түлбэринүүд саг соогоо хэгдэжэ, ажалшадай мүнгэ салин хаагдажа, тоологдожо, налогово, пенсионно эмхи зургаануудтай ажалаа ябуулжал, олон асуудалнууд шиигдхэгдэжэл байнхай. 65 наһанһаа дээшэ ажалшадаа гэнтэ больнична бюллетень дээрэ гаргагты гэжэ зарлигай ерэхэдэ, ажалай кадрнуудай таһаг онлайн тэрэ ажалшадаараа холболдожо, бултандань зүбөөр, нарин нягтаар тэрэ дансануудые бэшэлгэдэнь туһалаа. Олон түсэблэгдэһэн зүжэгүүднай хоригдожо, хэды мүнгэ алдаа гээшэбибди гэжэ анализ хэгдэнэ, тэрэ гарза тоологдоно, гүрэнэй тэдхэмжэдэ хүртэхэ ажал ябуулагдана. Халдабарита үбшэнһөө зайсаха антисептик абтагдана. Яагаад түлбэринүүдээ бага болгохо тухай бодонод, хаана гэрэл багаар хэрэглэхэ, дулаагаа эртүүр болигохо тухай, бог хаядаг албанай ажал мүнөө дээрээ болюулаатай байна. Эдэ бүгэдэ ажал хадаа хэды харюусалгатайшье һаа, хүнэй нюдэндэ харагдадаггүй, ара талын ажал ха юм даа. Теэд энэ ажалшаднай хамсыгаа шаман, ажалаа хэһээр.
Энэ карантинай үедэ гэртээ һуугаад, ажалаа хэжэ, харагшадтаяа холбоогоо алдахагүйн тула онлайн аргаар ямар ажал ябуулхаб, яагаад хүдэлхэб гэжэ олон асуудалнуудта манай театр харюу бэдэрэн, шэнэ онол аргануудые шудалан, ажалаа үргэлжэлүүлһээр. Иимэ дүршэл түрүүшынхиеэ үзэжэ, хэрэглэжэ, ондоо түхэлөөр хүдэлжэ байнабди.
Намжилма ЦЫДЕНОВА