Түрэhэн гараhан тоонто - Аха haйхан нютаг

        Ахын  аймаг - манай Буряад ороной эгээл холын нютагуудай нэгэн. Аймагнай үндэр хада уулануудаар хүреэлэгдэhэн, байгаалиин ашагта  малтамалаар баян, аршаан булагуудаар элбэг нютаг юм. Туруута ан гүрөөл, тураг шубуудшье элбэг.

         Эхэ нютаг, элдин тоонто - энхэргы дулаан эдэ үгэнүүд хэзээдэшье, алаг  зүрхэнэйм сохижо байhaн сагта мүнхэ ябахал.

       Минии нютаг - haйхан агаартай, солгёон аялгатай, сэсэг, набша ногоониинь зундаа найгажа, намилзажа байдаг.

       Зунай haйхан сагта, тунгалаг үглөөгүүр хойшоо харахада, алтан шара наранай эльгээhэн хурса түргэн элшэнуудынь, саhaта үндэр мундарганууд дээрэ туданхай,  тэрэ хүйтэн мүльhые сабшажа байhaндал ялардаг.

      Байса үндэр уулатай, байрын томо шулуутай. Жэмэс ургамал баянтай, жэгтэй гоё дайдал даа, минии Аха нютаг!  

      Хэсүү сагай хаhaдашье, урин дулаанай ульгамдашье, хабарай наранай илдамхан элшэдэл, хүхюухэн буряад басагандал, хүжэ ногоон Аха нютагни энеэбхилжэ байнал, харыт!

      Yгы, хадануудынь гэжэ! Хүжэ мүнгэн хадануудни, түрэл минии мундаргануудни, таниие хэн мартахаб даа? Хаанашье ошоходоо, минии дуран, минии зүрхэн, haнал бодолни таанартаал тэгүүлнэ, минии хаданууд!

     Хуур, лимбын аялга мэтэ шууяатайгаар Аха уулын хормойhoo хүйтэн аршаан бурьялна.

     Баян дэлгэр нютагыемни ганса байгаали шэмэглэдэг бэшэ, ажалай баатарнууд шэмэглэдэг. Ажал гээшэмнай жаргал, баяр, дуран ха юм даа. Манай нютагта соёл болбосоролой, ухаан бэлигэй хүдэлмэрилэгшэд олон. Манай хүдѳѳ ажахын механизаторнуудые, haaлишадые, хонишодые харагты - ямар ехэ хүсэн гээшэб, тэдэнэй хэжэ шадахагүй ажал - үгы! Арьялаа үндэр хадата Аха ууламни, баггүй гүнзэгы Аха мүрэмни, алдарта минии нютагайхид, haйн haйхан байдалай түлөө!..Эхэ оронойнгоо сэсэглэн haлбархын тула хүсэ шадалаа хайрлангүй ажалладаг таанартаа доро дохиноб, жаргалыетнай магтан дууланаб.

Иимэл даа, түрэhэн, гараhaн тоонто - Аха haйхан нютагни!

     Дуулыш дуугаа, хододоо дуулыш хонгёо haйхан дуугаа, үндэр хадата Аха нютагни!

Аха haйхан нютагни,

 Адуу малаар баян юм.

Хада уула майлань,

 Халюу булгаар баян юм.

Хадата баян Ахадам

 Хүбүүд, басагагадш хүдэлдэг.

Шэнэ үеын сагай замаар,

 Холые зорин ябадаг.

Аажам тала дайдатай

 Арюухан Аха нютагни.

Ая гангаар хангалhaн

 Абым түрэhэн тоонто.