Жуковай, Рокоссовскиин нэрэ зоной сэдьхэлдэ мүнхэ

Захаамин аймагай Сагаан-Мориной сэрэгшэ, Ажалай Улаан Тугай орденто Доржо Балданович ЖАЛСАНОВАЙ хөөрөөе ара талын ветеран, манай эдэбхитэй бэшэгшэ Санжайжап БАНЗАРАКЦАЕВ ухаандаа бүхөөр хадуужа абаһанаа томохон статья болгон бэшээ юм. Һонирхолтой баримта, үзэгдэлнүүд эндэ дурдаатай.

«Г.К.Жуков дэлхэйн суута дайшан Чингис хаанай түрэһэн газарта милитарис Японой сэрэгтэй бута сохилсожо, Чингис хаанай дайшалхы һүлдые бэедээ шэнгээбэ. Намда Жуковһаа ондоо һайн полководец олдохогүй гэжэ Сталинай бодоһон ушар бии юм»,- гэжэ Доржо Балданович хөөрэһэн, тиихэ зуураа үшөө иигэжэ нэмэһэн байна.

«Дайнай эхилхэтэй сасуу К.Рокос- совскиие түрмэһөө сүлөөлжэ, арми командалагшаар табиха гэһэн ду­радхалтайгаар Жуков Сталинда хандаһан байна. «Рокоссовский баһал дайша Чингис хаанай Эхэ оро­ноор ябажа, барон Унгерные бута сохиһон ха юм. Баһал Чингис хаанай һүлдэ бэедээ шэнгээһэн сэрэгэй ударидагша”, - гэжэ Сталин бодолго­то болоод, шиидхэбэри абаа һэн”.

Хэрбэеэ С.Банзаракцаевай статья соо Г.Жуков тухай ехэнхиинь дурдагдаһан һаа, Тапхарай дунда һургуулиин багша Надежда Айсуеватай хөөрэлдөөн соо К.Рокоссовскиин Буркавдивизион гэһэн суута эскадроной ажал ябуулгатай холбоотой баримтанууд үгтөө. К.Рокоссовскиин нэрые мүнхэлхэ талаар республикын ниитын эмхиие толгойлогшо Сымжит Чагдуржапович Бадмаевай хөөрөөндэ Н.Айсуева үндэһэлөө юм.

Улаан-Үдэдэ суута маршалда хүшөө табиха тухай хүдэлөөнэй эхилхэдэ, энэ үүсхэл бүримүһэн тапхарайхидай дэмжэжэ байһые түрүү багша мэдүүлжэ, “Бурятия” сониндо бэшээ һэн. Нёдондо энэ хүшөөгэй нээгдэхэдэ, һууринай зон ехээр баярлаһан юм.

Республикын Ветерануудай соведэй түрүүлэгшээр тэрэ үедэ хүдэлжэ байһан Р.Б.Гармаевай үүргэ ехэ бэлэй.

Тапхарай һургуулиин һураг- шадай зохёолнуудһаа хэһэгүүдые дурдая:

Илья Брызгин:

Константин Рокоссовский баатар хүн байгаа. Зурагыень хараад, ехэ һайхашаагааб. Дүүрэн шарайтай, томонууд нюдэтэй. Бидэнэй түлөө ами наһаяа үгөө.

Анастасия Буянтуева:

- Маршал Рокоссовский буряад зониие магтаа юм. Мориндо бэрхэ гэжэ. Эгээ бэрхэ морин сэрэгшэдни буряадууд гэдэг байгаа.

Виктория Бадмаева:

- Манай эндэ морин сэрэгэйхид һуралсал гарадаг байгаа. Эдэнэр дайнда мордоод, ехээр суурхаа. Буркавдивизионой сэрэгшэд. Би нютагаараа омогорхоноб.

Үбэр Үнгөөһөө гарбалтай үнинэй манай найза нүхэр Дулгар Дамдино­ва дайнда унаһан хүбүүгээ хүлеэһэн эхэ тухай уярма энэрилтэйгээр үгүүлэл соогоо бэшэбэ.

Хүүгэн наһаяа уяран дурсаха, хүдөөгэй элдин байдалые ухаандаа һэргээхэ гээ һаа, үрэ түгэс бүтэлнүүдээрээ мэдээжэ Цыдып Цырендоржиевай «Үлзы һайхан Үлзытэмнай» гэһэн туужаһаа хэһэг уншахаяа оролдооройт.

«Буряад үнэн» сониной 100 жэлэй ойдо Фёдор Сорокиной Байгалай аяншалганууд бүрин гүйсэдөөр толилогдобо. Үнэндөө, дэлхэйн зэндэмэни Байгал далай тухай этнографиин шэглэлтэй шэнжэлгэ- зураглалнууд буряад хэлэн дээрэ тон үсөөн толилогдодог, үгы шахуу, тиимэһээ Фёдор Фёдоровичой очерково энэ бүтээл эрдэни зэндэмэни мэтэ үнэтэй юм.

Эрхүү можын Оһын аймагһаа гарбалтай бэлигтэн, Ород Уласай дээдэ эрдэм болбосоролой хүндэтэ хүдэлмэрилэгшэ, Ород Уласай Уран зохёолшодой холбооной гэшүүн, хэлэ бэшэгэй эрдэмэй дид- доктор, ирагуу найрагша, прозаик, оршуулагша Мэри Матвеевна Хамгушкеевагай түрэһөөр 75 наһанай ой гүйсэбэ. Олон номуудай автор байхаһаа гадна уран зохёол шэнжэлхэ ажал ехэ эдэбхитэйгээр ябуулдаг, статья, монографинуудынь тоолошогүй олон юм.

Дэлгэр һайхан сэдьхэлтэй, олон һалбарита бэлигээрээ улад зоноо гайхуулжа байдаг Мэри Матвеев­нагаа түрэһэн үдэрөөрнь амар­шалжа, элүүр энхые, амгалан тайба­ниие, уянгата һайхан бүтээлнүүдые мүндэлүүлжэ байхыень хүсэел даа.

Буряадай бэлигтэ уран зохёолшо, «Буряад үнэн» сониндо үрэ ехэтэйгээр ажаллаһан Александр Жалсанович Жамбалдоржиевай «Буряад талын, буряад үгын эзэн» гэһэн найруулга уран зохёолшын түрэһөөр 85 жэлэй ойдо зорюулагдаа. Уран зохёол шэнжэлэгшэ, хэлэ бэшэгэй эрдэмэй дид-доктор Туяна Самбяловагай «Уянгата субад найруулга» гэһэн статья Булат Жанчиповай зохёохы зам тухай, Солбон Шоймполовой түүхэтэ – уран һайханай «Хуннууд. Үнэһэн тоборог болоһон хото» гэһэн зохёолһоо хэһэг толилогдобо.

Сэнгын Эрдэнын «Занабазар» гэһэн захата бүтээлые прозаик, Буряадай гүрэнэй шангай лауреат Доржо Сультимов оршуулха зорилго табяад, энээнээ урагшатай бэелүүлжэ байһандань урматай.

Сэтгүүлыемнай вёрстко хэ­дэг Александр Гармаевай гарые амаршалан адхаха дуран хүрэнэ, Агуу Илалтын 75 жэлэй ойдо удха түгэлдэр фотоколлаж зохёон бүридхөө бшуу. Бранденбургын үүдэнэй хажууда буряад сэрэгшэд, мэргэн буудагшад, харин тэг дун­дань һүрөөтэйгөөр соройһон морин дээрэ дабшалан һуугаад, ерээдүй руу хаймадан тэгүүлһэн суута мар­шал... Омог түрүүлмэ, һүр ехэтэй энэ хүшөө ниислэл хотодомнай ёһотой һуурияа олохоороол олоо.

Буряад оронтой, Монгол гүрэн түрэтэй гайхамшаг хуби заяагаа холбоһон сэрэгэй агуу ударидагша! Танай мүхэшэгүй бэлиг буряад зо­ной сэдьхэлдэ хэтын хэтэдэ!