​Александр Невскиин орденоор

Агын тойрогто 1970-аад онуудта Эсэгэ ороноо хамгаалгын дайнай ветерануудые хүндэлэн ёһололгын үедэ домогто иимэ ушар элирһэн юм.

1941 ондо нэгэ буряад эхэнэр ори ганса хүбүүгээ дайнда мордохуулба ха. Маани мэгзэм һайн мэдэхэгүй ушарһаа “Гончик сум!” гэжэ шангаханаар уншаад ябаарай гээд захиһан байгаа. Брестскэ хэрэм, Москва, Сталинград хотонуудые хамгаалгада, Курска дүхэриг шадар – булта байлдаануудта хабаадалсаад лэ ябажа байна. Полкын бүхы сэрэгшэдэй “Ура!” гэжэ хашхархадань, тэрэ буряад “Гончик сум!” гэжэ һүүхирдэг байба.

Хоёр жэл үнгэрһэн хойно сугтаа дайнда ороһон нүхэдынь хуу алуулһан, гансал тэрэ буряад амиды үлэһэн байгаа. Нэгэтэ хажуудань ябаһан ород сэрэгшэн асууба:

- Ши “Ура!” гэхын орондо нэгэ ондоо юумэ хашхарнаш. Буугай тобшоһоо хамгаалха тарни хэлэнэ ёһотойш. Намайгаа һургыш!

- Гончик сум гээд аһан ехэ найдалтайгаар һүүхирээд, байлдаанда ородог байгыш даа, - гээд, буряадынь зааба.

Ээлжээтэ тулалдаанда орожо ябатараа, тэрэ ородойнгоо хойноһоонь гүйжэ ябаад:

- Гончиков! Гончиков! Гончиков! – гэхыень дуулаба.

Буддын шажанай тарниие иимээршье үгүүлһэниинь туһатай байжа, буугай һомондо тэрэ ород дайруулаагүй һэн.

Дайнай түгэсэхэдэ, энэ полкдо маршал Рокоссовский ерэбэ ха. Дайшалхы замаа анхандаа эндэ эхилһэн байгаа бшуу.

Сэрэгшэд жэрылдэн зогсожо, полкын туг үргэгдэбэ. Рокоссовский асууба:

- Дайнай түрүүшын үдэрнүүдһээ энэ полкдо алба хэжэ байһан хүн бии гү? Найдал багахан, гэбэшье бии һаа, урагшаа гарагты!

Тиихэдэнь нэгэтэшье шархатаагүй, оборготоогүй тэрэ буряад урагшаа гараба. Рокоссовский уяржа, гарынь шангаар адхаад тэбэрибэ. Тиин өөрынгөө сээжэһээ Александр Невскиин орден абажа, буряад сэрэгшэнэй гимнастёркодо зүүлгэбэ. Энэ орденоор гансал офицернүүдэй шагнагдадагшье һаа, юрын сэрэгшэнэй дайнай тама соогуур амиды гарасалдаһанайнь түлөө шагнаа бшуу.