2627
Дурлаарай, инагни, нютагтам,
Талын эхиндэ тосхондом…
Рахмет Шоймарданов
Дахин, дахин, дахин… Дахин нютагаа бусанаб. Дахин гэнтэ зүрхэмни халта түргэхэнѳѳр сохино. Аймагай харгы дээрэ Борьёо талын эхиндэ «Инзагата – 12 километр» гэһэн харгын тэмдэгэй һүлээр баруун тээшээ эрьенэб. Харгын хэдышье муухайень ойлгонгүй, үргэн түрэл талаяа хаража, «сэдьхэлни хайлана гээшэ гү?» гэжэ гайханаб.
Нютагайм үргэн үйлсэнүүд, хуушарһан гэрнүүд, аба эжын, минии түрэһэн гэр бага наһандам намайе бусаана.
Таба-зургаатайхан үхибүүн байхадамни, нютагни ехэ томо шэнги һанагдадаг һэн даа. Эгээн һүүлшын Ленинэй үйлсэ хүрѳѳ бэл, һолонго дээрэ хүүргэ дээрэ шэнги гаража болохо гэжэ бодоод, бидэ нэгэтэ тэрэ холо ошоо һэмди.
Муноо харахадам, нютагни, минии хайрата хүгшэрһэн эмгэйдэ адли бэеэрээ жаахан болоһон шэнги.
Гэрэйнгээ газаа буугаад, аба эжытэеэ уулзажа, эжынгээ халуун хоол барижа, нютагайнгаа һонинуудые дуулажа, ехээр энеэнэб, гайханаб, гунигарханаб…
Һүүлээрнь ѳѳрынгѳѳ зохёоһон заншалаар газаашаа гаража, дала хорёогоо тойроноб: хэды тугал энэ жэл түрѳѳб, хэды тахяа хүршын нохойн аманда ороногүй үлѳѳд байнаб, Шарик нохоймной хэр томо болооб, таниха гээшэ гу намайе?
Υглѳѳгүүр эртэхэн бодожо, нютагайнгаа баруунтайхи субарга руу заатагуй ошоноб. Тэндэһээ Инзагатамни альган дээрэ шэнги харагдадаг. Υүрэй толондо нютагни ямар шэдитэ гоёб даа!
Энэ hайхан газарта би хүн боложо түрѳѳб, түрүүшын алхамаа хэжэ, хүлдэ орооб. Энэ үйлсэнүдтэ инзаган наһандаа нүхэдтэй боложо, үглѳѳнһѳѳ орой болотор наадан, хүхин томо болооб. Энэл нютаг түрүүшын дуранай энхэрэлые намда бэлэглээ, энэл гайхалтай нютаг холын хотодо һураха сагтам зүүдэндэм харагдадаг һэн даа…
Бүрин-Хаан Баабайдаа халуунаар зальбаржа, сэржэмээ үргэнэб…
Хоер басагадаа дахуулан Наран булаг руу ошонобди. Хизааргүй тала үнгэтэ хибэсэ мэтэ. Хододоо саһатай газарта байдаг зоной хэлэн соо сагаан үнгэ таби гаран үгэнүүдээр тэмдэглэгдэдэг, тэрээн шэнги зунай тала хэдэн янзын ногоон үнгѳѳр шэрдээтэй гээшэб!
Булагай мүльһэн уһан шэнэ хүсэл угэдэг, үбшэн зоболонһоо абардаг гэжэ этигэн, альгаараа адхан аршаан хүртэнэб.
Хүн бүхэн түрэл нютагаараа омогорхожо, нютагаа дэлхэй дээрэ эгээл һайхан газар гэжэ бододог. Бишье тиимэл хүнби. Манай эндэхи аршаан эгээл сэбэр, огторгой эгээл олон мүшэтэй, наран эгээл дулаан шэнги байдаг лэ даа. Манай мэдээжэ поэт Матвей Чойбоновой үгѳѳр юрын шоройшье нютагтаа дуратай зүрхэн соо алта мэтэ сэгнэгдэдэг.
Гэртээ ерээд байхадаа, «ямар ехэ жаргалтай хүн гээшэб даа» гэжэ үзэгдѳѳгүй хурсаар ойлгоноб.
Нютагай татаса гээшые һайн танихаб. Олон жэл соо түрэһэн газараа мартажа, ерээгуй һаа, аза талаанаа хүн алдадаг гэжэ би бодоноб. Нютагтаа айлшалжа, угайнгаа обоо тахижа, тоонтодоо хии мориёо хиидхүлжэ, хүн хуби заяанайнгаа одо мүшэниие дахин хаража эхилхэ, тэрэниие дахажа, жаргалтай зүб харгыда гараха гэжэ һанахаар.
Хото руу бусаха саг ерэбэ. Машинын сонхон соо гэрнүүд зураганана. Инзагатаяа хахасахадаа, эгээл дуратай поэт Рахмет Шоймардановай шүлэгүүдые дахин дахин досоогоо дабтанаб: «Дурлаарай, инагни нютагтам, Талын эхиндэ тосхондом…»
Сайхан Содномова
Фото: yandex.ru
