Одо заяатай одхон хүбүүн

«Нагасын тэнгэри үндэр юм даа» гэһэн урданай буряад үгэ гүнзэгы удхатай.

Урданай сагта манай Шэбэртэ нютагай эгээл үндэһэн ажаһуугшад Бэлшэр гэжэ уужам сэлеэн газар дайда хотогороороо   хобоогой сэбэрхэн  уһа урдахуулжа, хабар бүри налуухан гүбээнүүдээ шэнэ ногоо сэсэгээр бүрхөөлгэжэ, олон тоото адуу малаа тэжээхэ баян бэлшээритэйхэн газар эзэлхэдэжэ  ажаһуугаа гэһэн домог мартагдахааршье сагтаа дүтэлнэ… Анханай  түүхэ нарин нягтаар мэдэдэг, ехэ  һэргэг ухаатай, уян зүрхэ сэдьхэлтэй, урин налгай зантай, дууша, үльгэршэ хүгшөөдэй юм  һэн Булыт Раднаевай Дарису нагаса эжынь. Надя басаган ба Тумыр хүрьгэнэйнгөө зөөлэн хандалга, хараса доро үндэр наһанда хүрэһэн юм. Энэ хүрьгэн хүбүүнэй гэр бүлэдэ 1984 оной декабриин 5-да Булыт хүбүүн эрхэ бэрхэ одхониинь боложо түрэһэн. Дээрээ Еши гэжэ хурса ухаатай, зөөлэн абари зантай ахатай, энэрхы Лариса эгэшэтэй дүүхэй болодог.

Шэбэртынгээ эхин һургуули Нина Гармаевна Эрдынеевада  һуража дүүргээд, Улаан-Үдын хореографическа училищиин һурагша боложо, нютагаймнай нэрэтэй дуушан Григорий Михеевич Багадаевай ба Лариса Иннокентьевна  ханинайнь тэдхэмжэтэй, харууһатай, туһа түшэгтэй байха наһанай аза талаантай байшоо.  

Буряадтаа мэдээжэ болоһон Булыт хүбүүнэй эжы аба болохо Надежда Гатыповна Тумыр Ешеевич хоёрнай ехэ хүдэлмэришэ, урагшаа һанаатай, али болохын хамтын ажалда бүхы наһаараа эдэбхитэй оролсон ябаһан зон. Тумыр Ешиевичаймнай эсэгэнь 1957 оной Буряадай соёлой декадада хабаадаһан юм. Угаа уһанда хаяхагүйл байна даа. Булыт Тумурович Улаан-Үдын хореографическа училищи 2002 ондо түгэсхөөд, түрэл театртаа артист боложо ороо. Жэлһээ жэлдэ олон спектакльнуудта хабаадажа ябаһан, хэдэн жэл соо талаан бэлигээ мүлижэ, «Красавица Ангара», «Вальпургиева ночь», «Ромео и Джульетта», «Баядерка», «Фауст», «Бахчисарайский фонтан», «Тысячи и одна ночь»  гэхэ мэтэ спектакльнуудта гол дүрэнь боложо шадаһан юм.

Байгаалиһаа үгтэһэн, аба эжыһээ дамжуулагдаһан бэлигтэй хатаршан шанга алхамуудтай, хүнгэнөөр  һүрэжэ, тиихэдэ зөөлэхэнөөр шала дээрэ буужа шададаг, эрьелдэхэ техникэдээ, партнёртой хамта хатархадаа, ехэ нарин хандалгатай, ехэ ухаамсар, ёһотой образуудые тайзан дээрэ үндэр  хэмжээндэ гаргаһан юм. Эхэ эсэгэдээл адли олониитын хэрэгтэ урагшатайшье - олон жэлдэ театрайнгаа профсоюз ударидажа ябаа. Гэр бүлэдөө хүдэр эсэгэ, хайрата нүхэр юм. Хөөрхэн Туяа басагандаа өөһэдынгөө шадабари, хатарай бэлиг дамжуулжа шадаһан Раднаевтанай гэр бүлэдэ ерээдүйдэ амжалтатай харгы үреэебди, түрэл театраа ерэжэ,  спектакльнуудыень хаража, баясажа байябди гэжэ уншагшадтаа

хандаха байнаб,   Буряадай элитэ ирагуу найрагша Дондок Улзытуевта зорюулһан музей-буусаяа уринаб.

Хүндэтэ Григорий Михеевич Багадаев ба  Лариса Иннокентьевна Протасовагай, тиихэдэ Булыт Тумурович Раднаев ба Вероника Владимировна Мироновагай халуун инаг дура, хайра гэршэлэн, дурсан  һанан, сэдьхэн нэрлэн, Дондок Улзытуевай «Шинии мүшэн минии мүшэнтэй тохёогоо» гэһэн шүлэг зорюулнаб:    

«Шинии мүшэн минии мүшэнтэй тохёогоо-

Шэбшэжэл ябааб гансал шамаяа зосоогоо,

Шинии мүшэн минии мүшэнтэй тохёогоо-

Шэдитэ дуранай ошо бадаран носоогоо.

 

Шинии мүшэн минии мүшэнтэй тохёогоо-

Шэбэнэн дуулгажа, сэдьхэлдэмни дохёо үгөө,

Шинии мүшэн минии мүшэнтэй тохёогоо-

Шэнэлэн жаргаха наһыемнай зохёогоо».

        

Светлана Улзытуева-Банзаракцаева,

Дондок Улзытуевай музей-бууса эмхидхэн хүтэлэгшэ