«Буряад орон» ТОР-ой резидентын зэргэдэ хүртэхэ хүсэлтэй

Хүрэнгэ һомололгын шэнэ түсэлнүүдые бэелүүлхын тула “Буряад орон” гэһэн ТОР-ой хилэ үргэдхэлгэ, байгша болон ерэхэ он жэлнүүдтэ уласта газар дэбисхэр хүгжөөхэ талаар даабаринуудые дүүргэлтын дүнгүүд ба хүрэнгэ һомололгын асуудалнууд эндэ гол асуудалнуудай тоодо хаража үзэгдэһэн байгаа.

Манай эндэ хүгжэлтын хүреэлэнтэй хамта хүрэнгэ оруулагшадые бэдэрхэ талаар байнга ажал хэгдэжэ байна. Эндэ мэдүүлэгдэһэн бүхы түсэлнүүдые манай бизнес бэелүүлжэ шадаха, тиигэжэ улас нэмэлтэ олзо олохо, ажалай һууринуудтай болохо гэжэ гэжэ найданабди”, - гэжэ Буряад Уласай Толгойлогшо Алексей Цыденов хэлээ.

“Мүнөө дээрээ “Буряад орон” ТОР үргэдхэхэ тухай манай тогтоол бэлдэгдээд, Ородой Холбоото Уласай Засагай газарта хэлсэхэ ёһондо байна. Энэ болбол бизнес хүгжөөхэ зорилго табиһан олзын хэрэг эрхилэгшэдтэ шэнэ боломжонуудые: оршодо, болон газарта, болон зөөридэ налогой хүнгэлэлтэ, бюджедһөө гадуур жасануудта даадхалай түлбэри доошолуулха, бүтэн байгуулалта барилгада гүрэнэй дэмжэлгэ, зээлиин процентын ставка тэдхэлгэ ба захиргаанай хүнгэлэлтэнүүдые абахада туһа болохо”, - гэжэ “УК ТОР “Буряад орон” ООО-гой захирал Тимур Будаев дуулгаа. 

Тус Тогтоолой ёһоор, ТОР-ой хилэдэ Байгал шадар, Бэшүүр, Аха аймагуудта болон Улаан-Үдэ хотодо газарай юһэн участогууд хамта дээрээ 80,3 га талмай оруулагдаа.Тэрэ бэшэг баримтаар болбол 1,5 млрд түхэригэй нютаг можодо удха шанартай зургаан түсэлнүүдые – промышленность, ашагта малтамал олзоборилго, аяншалга болон элүүрые хамгаалга бэелүүлгэ ба 440 ажалай һуури бии болголго хараалагдана. Тус хүрэнгэ оруулалтын түсэлнүүд нютаг можын ниигэмэй-эдэй засагай хүгжэлтын түрүү ээлжээнэй шэглэлнүүдтэ зохино ба зохёон байгуулалтын ажалнууд үндэр шатада хүрэнхэй байна.

Тиигэжэ, “Алас Дурнын сайр түмэрэй компани” гэһэн ООО консервын үрэ бүтээл досоонь хэжэ бүтүүлхэ сайр банкануудай үйлэдбэри бии болгохо түсэбтэй. Тэрэ хүрэнгэ оруулагшын мэдээгээр, 155 сая түхэригэй түсэл Буряад Уласай томохон предприяти болохо “Бурятмяспром” ООО-до сайр таара үйлэдбэрилгэдэ шэглүүлэгдэнэ. Түсэбөөрөө ажалай 20 һуури бии болгогдохо юм.

“Горячинск” курорт хүгжөөлтөөр “Буряад ороной курортнууд” гэһэн компани ажал хэхэ түсэбтэй. Тэдэнэй түсэлөөр болбол эмнэлгэ-махабад заһалгын байра, оранжерей, SPA-түбтэй шабараар эмшэлгэ болон бассейн барилга мүн.

Буряадай фанерын завод “Ойхон” өөрын үйлэдбэриин хаядаһаар модон плита болон панельнүүдэй үйлэдбэри зохёон байгуулха зорилго табижа, 51 сая түхэригэй хүрэнгэ оруулха ба ажалай 50 һуури байгуулха бэлэн. Мүнөө дээрээ энэ завод болбол Буряад Уласта фанера хэдэг ори гансахан үйлэдбэрилэгшэ мүн. 2023 ондо энэ бодото хүрэнгэ оруулагша шэнэ объект ашаглалда оруулха һанаатай, харин үйлэдбэри автоматжуулгань, компаниин хүтэлбэрилэгшэдэй хэлэһээр, ажалай һууринуудые үлөөлгэтэйгээр хэгдэхэ юм.

Тиихэдэ ТОР-ой резидентын зэргэ абалгада “Буряадай клиникын госпиталь” гэһэн ООО мэдүүлгэ оруулһан байна. Тэдэнэй түсэлэй хүреэндэ нютаг можодо ори ганса байдаг туһаламжын репродуктивна технологинуудай таһагые ехэ болгохо ба Улаан-Үдэдэ хабдарта үбшэнэй таһаг нээлтэ болоно. Хүрэнгэ оруулгын хэмжээн 600 сая түхэригтэ хүрэхэ ба 120 ажалай һуури бии болголго болоно.

 «Байкалпромгаз» ООО Алас Дурнада промышленна газуудые ба мүнөө коронавирусай үбшэнэй нүхэсэлдэ шухала байһан эмнэлгын кислород гаргаха томохон үйлдэбэри байгуулхаар түсэблэнэ. Хүрэнгэ оруулалтын хэмжээн 750 сая түхэригтэ хүрэхэ ба ажалай 100 һуури нээгдэхэ.

Тиихэдэ суглаанда оролсогшод “Буряад орон” ТОР-то орохо шэнэ гэшүүдые хаража үзөө.

Жэшээлхэдэ, «Фортуна Трейд» компани Улаан-Үдэ хотодо бассейнтэй, уһан горконуудтай, саунатай ба спа-үйлшэлгэнүүдтэй аквапарк барилгада 340 сая түхэриг оруулхаар һанаатай байна. Эндэ 70 хотынхин ажалай һуури олохо аргатай болохо. Ерэгшэдэй тоо багсаалхада жэл бүри 100 мянганһаа доошо бэшэ байха.  

«ЛПК Восток» компани жэлдэ 84 куб. метр хүсэн шадалтай модо болбосоруулгын үйлэдбэри байгуулан үсөөн дабхартай гэрнүүдые барилгын модон материал гаргалга эхилхэ бэлэн. Хүсэн шадалтай хүрэнгэ оруулагша өөрын 50 сая түхэриг оруулаа, тэрэ мүнгөөрөө база, гараж, склад, зарим техникэ, ба проект зохёохо ажалнууд эхилээтэй байна.  Түсэл бэелүүлһэнэй дүнгөөр 174 сая түхэриг нэмэлтэ оруулагдажа, ажалай 130 һуури байгуулагдаха болоно.

ТОР-то орохо һанаатай үшөө нэгэн - «Свинокомплекс «Восточно-Сибирский» АО – резидентын зэргэ болбол предприятиин хүсэн шадалые нэгэ хахад дахин нэмэхэ, тиигэжэ 120 ажалай һуури нэмэгдэхэ гэнэ. Мүнөө дээрээ тус предприятида 340 хүн хүдэлдэг. Хүдэлжэ байһан гахайн ажахы датска үүлтэрэй 78 мянган толгой гахай тэжээхэ тосоотой. Предприятиин үйлэдбэриин хүсэн шадал – жэл бүри амидыгаар 9 мянган тонно мяхан.

“Коронавирусай халдабариин хүрэнгэ оруулалтада муугаар нүлөөлжэ байһаншьн һаа, нютаг можодо шэнэ түсэлнүүдые бэелүүлгэдэ хүрэнгэ оруулагшадһаа мэдүүлгэнүүд оролго таһалданагүй. Резидентнүүдтэ али болохо туһа хүргэхэдэ бидэ ашаг һонирхолтой байнабди. Энэ болбол түсэлнүүдые бэелүүлгэдэ эхилхэ һанаатай   бодото хүрэнгэ оруулагшадта хабаатай. Бидэ эдэбхитэйгээр ажал ябуулнабди, бэшэг баримтануудай багса бүрилдүүлхэдэ олзын хэрэг эрхилэгшэдтэ туһалнабди ба “Буряад орон” ТОР-ой ажал түсэблэхэ ехэ зорилгонуудые урдаа табинабди, - гэжэ “Буряад орон” ТОР-ой УК-гай захирал Тимур Будаев хэлээ.

 2020 ба 2021 онуудта “Буряад орон” ТОР-то хүрэнгэ оруулга хабаадуулха түсэб тухай Хүрэнгэ оруулалтын ба экспорт дэмжэхэ талаар агентствын түлөөлэгшэ Заур Галаев хөөрэжэ үгөө.

“ТОР-ой хилэ үргэдхэлгэ юу хэлэнэб гэхэдэ, Буряад Уласай бизнесэй талаһаа хүнгэлэлтэнүүдые үгэхэ журамай хэрэгтэй байһаниие гэршэлнэ. 1,5 млрд түхэригэй хэмжээтэй ба 440 ажалай һуури бии болгохо түсэбтэй зургаан компанинууд резидентын зэргэ абаха аргатай байна. Бидэ өөһэдын талаһаа ТОР-ой резидентнүүдтэ али болохо туһаламжа үзүүлнэбди ба тэдээн бүхэнтэй тон нягта харилсанабди.

Мүнөөдэр хоёр компанинууд резидентын зэргэтэй – “ТЛТ Наушка” ба «Ноябрьскпродсервис», тэдэнэр Монгол уластай хилэ дээрэ тээбэри-логистикын терминал байгуулха ба жэлдэ 30 000 тонно хүсэн шадалтай шубуу үдхэхэ согсолбори бариха талаар түсэлнүүдтэй. Хүрэнгэ оруулалтын юрэнхы хэмжээн 5,5 млрд түхэриг, тус предприятинуудай хүдэлжэ эхилхэдэ, 870 тэндэхи нютагай хүн ажалтай болохо”, - гэжэ “Алас Дурнын хүгжэлтын корпораци” АО-гой юрэнхы захирал Дмитрий Тетенькин хэлээ.

Мүнөө байһан резидентнүүдэй - «Ноябрьскпродсервис» компаниин ба «ТЛТ-Наушки» компанинуудай түлөөлэгшэд – түсэл бэелүүлгэ хэр ябуулагдажа байһан тухайгаа хөөрэжэ үгөө.

“Буряад орон” ТОР-ой Ажаллагшадай зүблэлэй хүреэндэ хүрэнгэ оруулалтын хоёр түсэлнүүд танилсуулагдаһан байгаа, үүсхэгшэдынь болбол үлүү хатуу материалнуудые – хэмэл алмазуудые, тэрэнэй үндэһэн дээрэ тоног түхеэрэмжэ ба зэмсэг үйлэдбэрилхэ «Фрезарт» гэһэн москвагай компани ба дата-түб барилгын түсэлтэй Братск хотоһоо «Битривер РУС» ООО болоно. Бодото хүрэнгэ оруулагшад ТОР-ой хүнгэлтэнүүдые хэрэглэжэ хүрэнгэ оруулалтын түсэлнүүдые бэелүүлхэ зорилгоор “Буряад орон” ТОР-ой резидентын зэргэ абаха хүсэлтэй байһанаа мэдүүлээ.