Засаг түрэ 29 jul 2020 449

 Хүдөө ажахыгаараа хүсэтэй  

Сэлэнгын аймаг илангаяа һүүлэй жэлнүүдтэ олондо жэшээ болонхой – жэлэй дүнгүүдээр ото түрүү зэргэдэ ябана. Зоной байдал һайжаруулха талаар нютагай ноёд һайд нэгэ «нюдарган» болоод хүдэлнэ.

 Тэдэниие ударидаһан аймагай засаг дарга Станислав ГАРМАЕВТАЙ хөөрэлдөө эмхидхэбэбди. Тиихэдээ гол түлэб аймагай экономикодо хабаатай асуудалнуудые табяабди. Бүхы һалбаринууд тэрээн дээрэл тулгална ха юм.

  - Станислав Дашиевич, сайн байна! Түрүүшын асуудал - Сэлэнгын аймагай экономико бүридүүлдэг байгуулгануудые нэрлыт?

- Сайнууд! Бүгэдэндэ мэдээжэ Гусиноозёрскын ГРЭС, нүүрhэ малтадаг уурхайнууд, хүдөө ажахын байгуулганууд, бага олзын хэрэгүүд.

- Нютагай ажахынууд дээрэ тогтохо хүсэл байна. Тараһан тахал үбшэн хүгжэлтэдэнь нүлөөлөө гү?

- Хоёр лэ фермернүүд хохидоо гэхэ байнаб. Анатолий Базаржапович Цыбденовэй ажахы, мүн «Агролидер» гэжэ байгуулга аймагай һуралсалай эмхинүүдые болон Түбэй эмнэлгын газарые үхэрэй мяхаар, хартаабхаар хангадаг байгаа. Хорото үбшэнһөө боложо, хэлсээгээ таһалха баатай болоо.

- Аймагай ажаһуугшадай хэды хубинь хүдөө һууринуудта түбхинэнхэйб?

- Зуунай 43 хубинь хүдөөдэ ажамидарна.

- Тиихэдээ яагаад хоолойгоо тэжээнэб?

- Мал үсхэбэрилнэ. Буддын шажанай заншалта Сангхамнай “Ниигэмэй хонин һүрэг” тараажа, хүдөөгөөрхиниие малтай болгоо. Хамба ламадаа ехэ баярые хүргэхэ байнаб. 2014 онһоо эхилээд, 21 һүрэг байгуулагдаа. Бүхыдөө 7 710 толгой хонид тоологдоно.

Гадна нютагай Захиргаан хажууһаа хараад һуунагүй. “100 хонин” гэжэ түсэл бэелүүлнэ. Тиихэдээ зуун эхэ хонидые өөртөө орхихо гэбэл, 3 жэлэй туршада түлыень зондо дамжуулха хэлсээтэй юм. Эгээл тэрээн шэнгеэр “5 үнеэн” гэжэ түсэл нэбтэрүүлхэмнай. Тиихэдээ баһал тугалнуудыень тарааһанай удаа үнеэгээ өөрын мэдэлэй болгохо арга үгтэхэ юм.

Малайнгаа үүлтэр һайжаруулхын тулада Буряад Уласай Гүрэнэй үүлтэрэй албантай хамта хэмэл аргаар үрэжүүлгэ хэжэ байнабди.

- Хүдөөгөөрхин гансашье мал үсхэбэрилнэ бэшэ, газарай эдеэшье ургуулна бэзэ?

- Тиигэнгүй яахаб? Газарай эдеэ ехэ элбэгээр ургуулжа эхилээбди. Олзын хэрэг эрхилэгшэ Валентина Васильевна Данзанова питомник байгуулаад, аймаг дотор саад ургуулха хэрэг ехэ хүгжэлтэ абаад байна. Тиимэhээ уһалууриин ажал һэргээгдэжэ байна. 50 гектар газарые Владимир Сергеевич Будаев уһалжа эхилһэн аад, байгша ондо үшөө 50 гектар нэмэлтэ газарта мелиораци хэжэ байна. Анатолий Базаржапович Цыбденов 20 гектар газарта уһа дамжуулаад байна.

- Нютагай онсо танюуһанай эдеэтэй бэзэт?

- Байха. Сэлэнгын шасаргана мэдэхэгүй хүн Буряадта байха аал? Совет үедэ харгымнай захаар шарлан харагдадаг шасарганаяа дахинаа ехээр ургуулжа эхилээбди. Георгий Протасов Людмила Новокрещенных хоёр энэ хэрэг ехэ эршэтэйгээр ябуулжа байна. Байгша ондо тусхай кооператив байгуулагдажа, шасаргана ургуулдаг талмайгаа бүри үргэдхэхэ түсэбтэйбди.

Ноёхоной бэрхэ тамиршан, фермер Зоригто Цырендондоповой айраг мүн лэ аймагай бренд болонхой. Үшөө тиихэдэ Харганаагай хартаабха олондо эрилтэтэй. Фермерскэ ажахын эзэд Анатолий Базаржапович Цыбденов Владимир Сергеевич Будаев гэгшэд нютагтаа хартаабха ехээр тарижа худалдана.

Һүүлэй сагта «ГАГ» гэжэ эмблемэ доро үгэрсэ ехэ суутай боложо байна. Гусиноозерскын үгэрсэ бүхы Буряадаар таража эхилээ.

- Онсо тэмдэглэмээр фермерые хэлыт.

- 2006 онһоо ажахы байгуулаад, ехэ амжалтатайгаар ажалаа ябуулжа байһан Петр Анатольевич Акуловые тэмдэглэхэ байнаб. Үнгэрһэн жэлэй дүнгүүдээр тэрэ “Хүдөө ажахын эрхим хүдэлмэрилэгшэ” гэжэ үндэр нэрэ зэргэдэ дэбжүүлэгдээд, “Табан хушуун малай” (статуэткэнүүд) нэгэндэнь хүртөө һэн.

- Аймагай хүгжэлтэдэ нүлөөлхэ үшөө олон түсэбүүдые хараална ёһотойт. Зарим тэдытэйнь хубаалдыт.

- ГРЭС-эй энергоблогуудые шэнэлхэ хэрэгтэй болоод байна... Үгэрсэ таридаг томо комплекс бодхоохобди. Тиигээд Агропарк байгуулхабди. Зүүн Сибириин горнорудно компаниин дэргэдэ биотопливо хэдэг болохобди. Галуута нуур тосхондо модо ашаглалгын цех эмхидхэхэбди. Ацула һууринда шасаргана буйлуулдаг цех байгуулагдаха. Харганаада һү үйлэдбэрилгын цех тодхогдохо. Арбузово һууринда шэнэ оньһон түхеэрэлгэнүүдтэй һүнэй фермэ бодохо. Галуута нуурай болон Сурхайта нуурай эрье дээрэ аяншадта тааруу оршон зохёогдохо юм. Аймагай нютаг һууринуудта арһа элдүүрилгын, мүн эмтэй домтой ногоо ургуулгын проектнүүд бэелүүлэгдэхэ юм. Түсэбүүд олон даа.

- Бултадаа бүтэг лэ. Амжалта хүсэнэб!

Автор: Сарюуна ЭРДЫНЕЕВА хөөрэлдэбэ.​

Фото: Анна Огороднигой гэрэл зурагууд