Худалдаанай эрьесэ дээшэлүүлхын тулада

Хуралдаанай үедэ

Хуралдаанда  сугларһан зон дундаа дүтөөр харилсахаһаа гадна, видео-холбоогой аргаар шухала элидхэлнүүдые шагнаха аргада хүртэһэн байха юм. Оросой Холбоото Уласай Хүдөө ажахын яаманай Уласхоорондын харилсаанай ба хүдөө ажахын үйлэдбэрилһэн зүйлнүүдые гадаада руу худалдалгые хүгжөөхэ талаар департаментын захирал Максим Валерьевич Маркович энэ арга хэрэглэжэ хабаадаа.

- Оросой Холбоото Уласай Хүдөө ажахын яаманай зүгһөө  сессидэ хабаадагшадые амаршалнаб. Һүүлэй үедэ орос-монгол харилсаанууд эршэтэйгээр хүгжэнэ гэжэ хэлэхэ байнаб. Мүнөөдэр эндэ хоёр гүрэнэйшье, хубииншье  компанинуудай, аралжаа наймаанай промышленна эмхинүүдэй ба байгуулалтануудай түлөөлэгшэд хабаадана. Хэмжээ ябуулга эдэ олон асуудалнуудые шиидхэлгэдэ болон аша үрэтэй хөөрэлдөөнүүдтэ, тэрэ тоодо хүдөө ажахыда  нүлөөлхэ байһаниинь дамжаггүй. Мүнөөдэрэй   хэлсээнүүдые онлайн- ба оффлайн-гуримуудаар үнгэргэжэ,  олондо хабаатай асуудалнуудые зүбшэн хэлсэхэбди гэжэ найданаб. Росси Монгол хоёр коронавирусай дэлгэрһэн байдалдашье һаатангүй, хүдөө ажахын талаар  амжалта түгэс харилсана, - гэжэ  Департаментын захирал Максим Маркович тэмдэглээ.

 

 

Гүрэнүүдэй нягта харилсаан

Һүүлшын 3 жэлэй хугасаада хоёр гүрэнэй хоорондо хүдөө ажахын эд бараанай худалдаа наймаанай эрьесэ  үрэ дүнтэйгөө харуулна. Худалдаа наймаанай эрьесэ 2020 онойхитой сасуулхада,  25 хубяар дээшэлжэ, США-гай доллароор  330 саяда хүрөө. Орос Улас Монголой дэлгүүртэ орооһо таряанай, амтан шэхэрэй, талха хилээмэнэй болон мяханай зүйлнүүдые худалдана. Тиихэдэ мүнөө үедэ  Монголой Орос гүрэн руу худалдаа наймаанай зүйлнүүдые багаар оруулжа байһаниинь шаналмаар. Тиигэбэшье һүүлэй жэлнүүдтэ баһал эдэбхижэнэ гэжэ хэлэхэ хэрэгтэй. Монгол орон Орос гүрэн руу архиин зүйлнүүдые, үүлтэртэ малнуудай бүдүүн хоол, эдеэ хоолой нэмэлтэнүүдые, мүн лэ консервированнэ мяханай зүйлнүүдые эльгээнэ.

Хүршэ ороной байдал

Табан хушуу малаа тэгшэ һайнаар үдхэжэ ябаһан монгол арад мүнөө үедэ газар эдлүүрилжэ, таряа ургуулхадаа, бэрхэнүүд болонхой. Хүдөө ажахын талаар амжалтанууд, ерээдүйн хараа бодолнууд болон түсэбүүд тухай Монголой түлөөлэгшэд  тодорхойгоор хөөрэбэ.

- Монгол Росси хоёр хүдөө ажахыгаар үни холын нягта харилсаатай. Мүнөөдэр тэмдэглэхэ зүйл гэхэдэ,  Зүблэлтэ засагай туһаар хүдөө ажахын мэргэжэлтэд Монголой  газар эдлүүрилхэ, таряа тариха  талаар ажал хүгжөөгөө бэлэй.  Тиигэжэ бидэ хүдөө ажахын һалбарида хамтын олон түлэбүүдые бэелүүлээбди.   Мүнөөдэрэй байдалаар Монголой тала дайдын 1 хуби газар эдлүүрилэгдэнэ. Мүн баһа мал ажахы үшөө ехээр хүгжөөхэ арга шадал бии. 2021 оной түгэсэхэ тээшэ тоологдоһон баримтануудаар Монголдо 67,5 сая толгой мал тоологдоно, үшөө энэ хабартаа 25 сая толгой түл абаабди. Тиимэһээ энэ намартаа малаймнай тоо толгой 90 саяһаа үлүүдэхэ гэжэ хэлэхэдэ болоно. Мүнөөдэр бидэнэй  хэлсэхэ асуудалнууд олон. Бидэ арһа, булгайр болон бэшэшье зүйлнүүдые үйлэдбэрилхэбди. Монгол орон  имагтал транзитна болохо дүүрэн аргатай: Россиһаа гараһан ашаа тээбэри Азиин оронууд руу  Монголой дайдаар ябуулжа  байхада тааруу. Минии һанахада, энэ ехэ ерээдүйтэй шэглэл болоно. Тон түрүүн бага болон дунда олзын хэрэг эрхилэгшэ компанинуудай дунда харилсаа хүгжөөхэ хэрэгтэй, - гэжэ Монголой Эдеэ хоолой, хүдөө ажахын ба хүнгэн промышленностиин яаманай нарин бэшэгэй дарга Тумур-Уяа Жамбалцэрэн элидхэл соогоо дуулгаба.

Аха дүү арадуудай хоорондо

Мүнөөдэрэй талада Буряад Уласай үйлэдбэринүүд  мяханай консервнүүдые, колбасна ба деликатеснэ,  шэхэрэй болон талханай зүйлнүүдые,  дээдэ зэргын гахайн мяха болон гэдэһэ дотор, тахяагай үндэгэ, зүгын бал, байгаалиин сай, шасарганын тоһо, загаһа гэхэ мэтые   үргэнөөр худалдахаар бэлэн.

- Бидэ үнгэрһэн жэлдэ шухала удхатай үйлэ хэрэг тэмдэглээбди - Росси Монгол хоёр гүрэнэй хоорондоо харилсаа тогтооһоной 100 жэлэй ой. Монгол орон Буряад Уласай  тон удха шанартай гадаадын хани байһан, байнашье. Табан жэлэй хугасаада экспортын хэмжээн 1,6 дахин ургаа. Энэ жэлдэ республикын үүлтэртэ мал үдхэдэг ажахынууд Монгол руу  1 мянга гаран толгой хальмаг үүлтэрэй залуу мал болон сагаан толгойто  казах үүлтэрэй 500 толгой эбэртэ бодо мал худалдахаар бэлэн. Гүйгөөшэ болон хүндэ ашаа шэрэдэг адуу, таряанай, үбһэ ногооной үрэһэ хүрэнгэ  мүн лэ худалдахаар, - гэжэ Буряад Уласай Засагай газарай Түрүүлэгшын орлогшо, хүдөө ажахын ба эдеэ хоолой сайд  Галсан Евгеньевич Дареев хэлэһэн байна.

Буряадаймнай жэмэстэ модонуудые ургуулагшад Монголой «Миллиард модод» гэһэн үндэһэтэнэй экологическа хүдэлөөнтэй  хамта сэсэрлигүүдые байгуулгын түлэбүүдые бэелүүлхээр бэлэн. Энэ һалбарида ажалладаг эмхинүүд сэсэгүүдые дурадхахаһаа гадна, ургуулха, ажаллаха талаар Монголой  мэргэжэлтэдые һургахаар бэлэн байһанаа мэдүүлнэ. Буряадай гүрэнэй хүдөө ажахын ехэ һургуулиин түлөөлэгшэд  бүхы һалбаринуудаар мэргэжэлтэдые һургахые дурадхана.  Мүнөө эндэ  Монголой 33 оюутан һурана. 

Тиихэдэ Буряад Уласай  “Бурятмяспром” үйлэдбэри  Монголһоо адуунай ба үхэрэй яһагүй сула мяха абажа, болбосоруулха зүбшөөлгын үнэмшэлгэтэй.

-Буряад орон Монголһоо өөрэгүй заншалта мал ажалтай. Тиимэһээ ямаршье холисогүй бодото эдеэ хоолой зүйлнүүдые тон элбэгээр болбосоруулха үйлэдбэриеэ үргэдхэхэ аргатайбди. Бидэ бүхы гол шэглэлнүүдээр  харилсахаар бэлэмди. Маанадай дэлгэрэнгы хөөрэлдөөн  бэелүүлэгдэхэ гэжэ найданабди, - гэжэ хүдөө ажахын сайд Галсан Дареев нэмэнэ.

Хоёр үдэрэй туршада үнгэргэгдэһэн тус хуралдаанай үрэ дүн ерээдүйн хэдыхэн сагай туршада харагдаха бэзэ. Алишье талада тон хэрэгтэй хэмжээ ябуулга боложо үнгэрөө.

Сэнгэ Ринчинов

Булат Бадмаев