Засаг түрэ 2 mar 2023 586

Түлөөлэлгын түбтэ

Ородой Холбоото Уласай Юрэнхылэгшын дэргэдэхи Буряад Уласай Бүрин эрхэтэ түлөөлэлгын албан гүрэнэй бүхы засаг зургаануудтай нягта холбоотойгоор хүдэлжэ, манай регионой шухала асуудалнуудые шиидхэдэг үүргэтэй. Мүн лэ Россиин Президентын ба гүрэнэй Правительствын зарлигуудай манай региондо бэелүүлэгдэхэ талаар хинан шалгадаг. Тэрээнhээ гадуур Россиин түб регионуудаар байрлаhан манай нютагайхидта дэмжэлтэ ба туhаламжа үзүүлдэг. Энэ шухала засаг түрын хүтэлбэриин албанай ажаябуулганууд тухай хүтэлбэрилэгшын орлогшо Юлия Григорьевна Дагданова интервью соогоо хөөрэбэ.

- Юлия Григорьевна, үн­гэрэгшэ 2022 ондо танай албанай ябуулhан эгээл шу­хала удхатай хэрэгүүд тухай хөөрэжэ үгыт.

- Yнгэрэгшэ жэлэй январь hарада Федерациин Зүблэ­лэй хэмжээндэ Буряад Ула­сай үдэрнүүд үнгэргэгдэжэ, сенаторнуудай хабаадалга­тайгаар шиидхэгдэхэ шуха­ла асуудалнууд зүбшэн хэл­сэгдэhэн юм. Зүблөөн дээрэ манай уласай ниигэмэй ба экономикын - агаарай ша­нар hайжаруулгын, гэр бай­рын ба хотын ажахын байдал hайжаруулгын, газ түлишөөр хангалгын болон бусад олон асуудалнуудаар шиидхэбэ­ринүүд абтаhан байна.

Бүрин эрхэтэ түлөөлэл­гын албан эдэ бүгэдэ бата­лалгануудай амжалтатайгаар бэелүүлэгдэхын тулада тусхай харюусалгатайгаар хүдэлдэг.

2022 ондо сэрэгэй тус­хай операци эхилжэ, бүгэдэ зондо бүхөөр хадуугдаа. Тэрэнэй эгээл түрүүшын үдэрhөө эхилжэ, манай алба­най түлөөлэгшэд үшөө нэгэ ехэ үүргэтэ хэрэгүүдые бэе дээрээ даажа абаа. Манай гүрэнэй Оборонын яаманай госпитальнуудта хэбтэhэн, шархатаhан сэрэгшэдые ха­рууhа анхарал дороо абажа, арга шадалаараа туhаламжа үзүүлнэбди. Жэлэй туршада 500 гаран сэрэгшэдтэ элдэб янзын дэмжэлтэ туhалам­жанууд үзүүлэгдэhэн байна. Хосорhон үнэмшэлгэ дан­сануудые hэльбэн шэнэлхэ, шэрэжэ зөөлгэхэ, хүндэ шархын хойшолонгые усад­хаха, сэрэгшэдэй урма зори­гые бадарааха, баярлуулха г.м. үйлэ хэрэгүүд үргэлжэ ябуулагдадаг.

Тусхай операциин га­зарhаа гутал хубсаhагүй ерэhэн ушарнууд оло да­хин болодог. Бидэ тэдэниие бүхы арга шадалаараа хубсаhаар ба хэрэгсэлнүүдээр хангахые оролдодогбди.

Буряад нютагуудай ба Москва хотын hайхан сэдь­хэлтэй зоной хүсөөр госпи­тальнуудта хэбтэhэн сэрэг­шэдтэ 700 мянгаад тухай түхэриг мүнгэн суглуулагда­жа, түрүүшээр эгээл шухала хэрэгсэлнүүд абтаhан байна.

Сэрэгшэдые түргэн хүл дээрэнь бодхоохын тулада 40 гаран янзын тусхай тоног түхеэрэлгэ абтаа: зайн галаар ябуулагдадаг кресло-катал­канууд, таягууд, тулуурнууд, оньhото аргын аппарадууд.

Тэрэнэй хажуугаар манай Бүрин эрхэтэ түлөөлэлгын албанда ондоо регионуудай – Үбэр Байгалай хизаарай, Тывагай, Хальмагай, Эрхүү можын сэрэгшэд туhалам­жа гуйжа хандадаг. Ехэнхи ушарнуудта данса үнэмшэлгэнүүдые hэльбэн шэнэлэл­гын талаар асуудалнууд га­радаг.

- Буряад Уласай ажаhууг­шадай талаhаа хэр зэргэ туhаламжа үзүүлэгдэнэб?

- Манай нютагай арад зо­ной дэмжэлтэ туhаламжа­гүйгөөр энэ хэрэгые эмхид­хэн ябуулхань яашье аргагүй гэжэ тэмдэглэхэнь шухала.

Yнгэрэгшэ зунай сагhаа эхилжэ, аймагуудhаа хоёр долоон хоногой вахтын ар- гаар эхэнэрнүүд ерэжэ туhал­даг болоhон. Мүнөөдэрэй байдалаар, хамтадаа 17 туhа- маршадай бүлгэмүүд ерэжэ, госпитальнуудта хэбтэhэн сэрэгшэдтэ дэмжэлтэ үзүү- лээ. Хэншье хооhон гартай ерэдэггүй, булта элдэб ян­зын амтатай эдеэ, зүгын бал, гахайн саала болон hахюуhа­нуудые бэлэг болгожо асар­даг. Сэрэгшэ бүхэн өөрын­гөө аймагай түлөөлэгшэдые хүлеэдэг.

Сэлэнгын, Бэшүүрэй, Му­хар-Шэбэрэй, Баунтын, Тар­багатайн, Захааминай, Бар­гажанай, Хяагтын, Ивалгын, Муяын, Ахын аймагуудhаа болон Буряад Уласай Эдэй засагай яаманай, Үйлэдбэ­риин ба худалдаа наймаа­най яаманай, ветеринариин албанай мэргэжэлтэд ерэжэ эрьеhэн байна.

Мүн лэ Москва хотодо ажаhуудаг манай нютагаархид шархатаhан сэрэг­шэдые шэрэжэ зөөхын, алишье талын асуудал­нуудые шиидхэдэг, эм- нэлгын аппарадуудые худал­дажа абахада туhалдаг ба үшөө тоогүй олон хэрэгүүд­тэ туhаламжа үзүүлдэг. Тиигээд энэрхы сэдьхэлэй бу­янта хэрэгүүдые олондо мэ­дүүлэнгүй үйлэдэхые орол­додог заншалтай юм.

Сэрэгшэдэй зоригоо хуха­рангүй ябахын, зүрхэ сэдьхэлдэнь урма баяр бадараахын тулада бидэ лама санаарта­ниие, артистнуудые ба дуу­шадые урижа абаашадагбди.

Тиимэ хүнүүдтэй уулзал­га бүхэн хүбүүдэй түргөөр эдэгэжэ, хүл дээрээ бодо­хо хэрэгтэнь аргагүй hайн нүлөө үзүүлдэг гэжэ эли. Уй гашуудалынь таража, үб­шэнгүүдынь бууража: «Бүхы Буряад оромнай маанадые дэмжэнэ!» - гэhэн бодолоор урмашан баярладаг.

- Танай албанай түлөөлэг­шэд сэрэгэй тусхай опера­циин газар руу мордоhон сэрэгшэдтэй холбоо бари­саатайгаар хүдэлдэг гү?

- Тиимэ, энэ талаар мүн лэ ехэ ажаябуулганууд бэелүүлэгдэдэг. Манай «Ама­ралтын таhалга» соо сэрэг­шэдые, тэдэнэй гэртэхиниие угтажа абаад, түлбэригүй миинтээр байлгадаг, эдеэлүүлдэг ба үдэшэдэг гу­римтай.

Тэрэнэй хажуугаар тусхай операциин газарта дайлал­дажа байhан сэрэгшэдтэ эль­гээгдэhэн посылкануудые ба элдэб ашаануудые түргэн саг соо абаашахын тулада хэмжээнүүд абтадаг. Бүрин эрхэтэ түлөөлэлгын албан соогуур долоон хоногой тур­шада хэды олон томошье, ба­гашье посылканууд гарадаг ушартай.

Манай Буряад Улас сэ­рэгшэдые дэмжэлтын талаар олондо жэшээ боло­дог. Нютагаймнай hайхан сэдьхэлтэй хүнүүд хамтаран нэгэдэжэ, бүхы арга шадалаараа сэрэгшэдтээ туhална. Тэдээн сооhоо эгээл эдэб­хитэй зониие нэрлэхэ дуран хүрэнэ – Хяагта нютагай Ок­сана Владимировна Гераси­менко (Пчелка), Улаан-Yдын Денис Леонов, сэрэгэй сур­балжалагша Александр Гар­маев, Москва хотын Свет­лана Норсоновна Будаева ба «Һэеы гэр» бүлгэм, «Сво­их не бросаем» гэhэн бүл­гэмэй Рада Цынденжаповна Дамбаринчинова ба Окса­на Нимбуевна болон бусад. Эдэ зоной саада тээманай эбтэй эетэй Буряад ороной ажаhуугшад!

Оюна Норбоева, Екатерина Иванчикова, Ешина Баторова, Юлия Дагданова, Юлия Бураева - эдэнэр сэрэгшэдтэй хүдэлнэ

- Буряадай түлөөлэл­гэтэ албан Украинын сү- лөөлэгдэhэн газарнуудта ямар үүргэтэ хүдэлмэринүү­дые ябуулнаб?

- Россиин Юрэнхылэгшэ В. Путинай даабаряар Бу­ряад Улас Донецкын Ара­дай Уласай Старобешевскэ аймагые харгалзалга дороо абажа, туhаламжа үзүүл­дэг. Тэрэ ушараар Буряадай Бүрин эрхэтэ түлөөлэлгын хүтэлбэрилэгшэ Игорь Ива­нович Зураев тусхай ажалай бүлгэм байгуулжа, тэндэхи хүдэлмэринүүдэй зүг шэг то­дорхойлhон байна.

- Танай мэргэжэлтэд бу­ряад хэлэ бэшэгэй, соёлой ба ёhо заншалай хүгжэлтэдэ анхаралаа хандуулдаг гү?

- Буряад арадайнгаа үн­дэhэн заншалнуудые hэр­гээхэ хэрэгтэ бидэ онсо ан­харалаа хандуулжа хүдэлдэг гуримтайбди. Манай Түлөөлэлгын албанай байшан соо амаралтын үдэрнүүдтэ илан­гаяа олон зон суглардаг. «Но­мин» гэжэ үхибүүдэй угсаа­танай соёлой клубай гэшүүд сугларжа, Аюна Алексеевна Борхоновагай хүтэлбэри доро буряад хэлэнэй, соёлой ба ёhо заншалнуудай хэшээлнүүдтэ ябадаг. Бу­ряад дуунуудаа дууладаг, хатар наадануудые гүйсэд­хэдэг заншалтай. Москвада ажаhуудаг нютагаархиднай иимэ хэмжээнүүдтэ ехэ ду­ратайгаар хабаададаг гэжэ тэмдэглэхэнь шухала.

Yнгэрэгшэ 2022 оной де- кабрь hарада бидэнэй хамтын хүсөөр Москвагай Үндэhэтэнэй гэртэ буряад арадай соёлой үдэрнүүд баяр ёhололой оршондо үн­гэргэгдөө.

2022 ондо Москва хото­до оюутадай нютагаархи­дай нүхэсэл байгуулагдаhан. Тэрэ бүлгэмдэ түб хотын 14 университедэй оюутад хамтаран нэгэдэжэ, буряад хэлэнэй ба түүхын клубуудые нээhэн байна. Залуу үетэнэй ехэнхи хубинь дээдэ hургуу­линуудаа түгэсхэhэнэй удаа түрэл Буряад орондоо буса­ха түсэбтэй.

Yшөө манай түлөөлэлгын түбэй мэргэжэлтэд Москва­гай hургуулинуудай фести­валиин хэмжээндэ тусхай экскурсинуудые үнгэргэдэг, буряад арадай соёл түүхээр эрдэм мэдэсээрээ хубаалда­даг.

Жэл бүхэндэ бидэ «Алас Дурнын регионуудай үдэр­нүүд» гэhэн түлэбтэ хабаа­дажа, Буряад ороноо суур­хуулха гэжэ оролдодогбди. Тэрэнэй хэмжээндэ 2022 ондо Москвагай метрополи­тенэй эгээл олон зоной яба­даг «Арбадай – Покровой» гэhэн замаар табигдадаг «Алас Дурнын экспрессэй» бүридэлдэ Буряадай вагон олоной hонирхол татаhан юм.

Энэ интервью соо манай Бүрин эрхэтэ түлөөлэлгын түбэй ажаябуулгануудай ба­гахан хуби тушаа хэлэгдэбэ. Мүнөөнэй ехэ орёо хүндэ сагта тон үсөөн тоотой манай коллектив бүхы арга шада­лаараа оролдожо, Эхэ оро­нойнгоо түб хотодо энэрхы сэдьхэлэй дулаахан элшэ гэрэлтэй, олондо туhатай, үлзы заяатай олтирогхониие байгуулжа шадаhан.

Автор: Баярма БАТОРОВА