Баялигай лонхо – бүмбэ

Буддын шажанай найман тахи­лай эрдэнитэ баялигай лонхо бүмбэ Намсарайн, Гонгорой, замбалын гээд илгардаг. Бүмбэ - дээдын даллагын буян хэшэгэй, баян дэл­гэр байдалай, һалбаран хүгжэлтын, ута наһанай ба hанаhан, зориhон бүхы хүсэлнүүдэй бэелүүлэгдэхын hүлдэ тэмдэг. Эрдэнитэ бүмбэ сооһоо хэдышье олон зүйлнүүдые гаргажа абахада, тэрэ дундардаггүй, хооһордоггүй, хододоо дүүрэн бай­даг.

Бүмбэ хадаа эхэ зургаан зүйл хамаг амитанай түлөө оролдо­дог хүнүүдтэ туһатай. Нангин лон­хо үгырэл хохидолой зоболонһоо абаржа, эд зөөри, баялиг болон бу­янта хэрэгүүдые үйлэдэхын алишье талаар хүсэ шадал, эрдэм мэдэсэ, арга боломжонуудые үршөөдэг.

Баялигай лонхо бүмбын бүридэлдэ газар, уһан, гал, түмэр, мо­дон гэһэн табан махабадай зүйлнүүд, найман тахилай дүрсэнүүд, баялигай бурхадай дүрсэнүүд ба тарнинууд, табан янзын эмүүдэй, табан янзын таряанай, табан хангалай, табан эр­дэнитэ шулуунуудай зүйлнүүд, адис хүжэнүүд, олон зуунуудтай модо­дой холтоһонууд, нангин газарнуу­дай шорой гэхэ мэтын бусад сэнтэй хэрэгсэлнүүд ородог. Лонхын хоолой мо­дон таглаагаар бүглөөтэй, тэ­рэнь зүгын лаванаар ласадаад тамгалагдадаг гуримтай. Бэлэн болоһон бүмбэ заабол дасанда арамнайлагдадаг.

Бүмбые задалжа нээхэнь огто хорюултай. Тиигэбэл, тэрэниие адислаһан нангин бүтээлнүүдэй шэ­дитэ хүсэниинь дэгдэжэ һаладаг.

Дасан дугануудта, айлай байра гэрнүүд соо хадагалагдадаг бүмбэ оршон тойронхи байдалые арюудха­хын хажуугаар иимэ ехэ һайн нүлөө үзүүлдэг убадистай:

1. Уг гарбал, бүлэ һалбаржа, бүлын гэшүүдэй наһан утадхагда­даг, буян хэшэг дэлгэржэ, бүхы ажал хэрэгүүд урагшатай болодог;

2. Тариһан ургамалнууд, ай­лай сэсэрлигэй ба дүтын оршон той­ронхи зэрлиг байгаалиин ой модод һалбардаг, элбэг дэлбэгээр ургадаг;

3. Лама санаартан, бүлын гэшүүд булта эбтэй эетэй боложо, амгалан тэнюун байдал тогтодог;

4. Эд баялиг, мүнгэн зөөри, алта мүнгэн элбэгээр ородог;

5. Олзын хэрэг эрхилэлгын бо­лон бусад ажал хүдэлмэриин, албанай хэрэгүүдэй урагшатай боложо, алдар солото нэрэ хүндэ үршөөгдэдэг;

6. Бүмбэ гал, һалхин, газар ба агаар гэһэн дүрбэн махабадай хамаг аюулнуудые усадхажа, хүнүүдые ар­шалан хамгаалдаг хүсэтэй һахюуһан.

Бүмбын һүлдэтэ удха шана­рынь иимэ тайлбаритай: гадаада талаһаа элдэб эрдэнитэ баялигуу­даар, бурхадай дүрсэнүүдээр, тар­ни маанинуудаар дүүрэн лонхо гэ­эшэ, харин нарин мэдэрэлэй зэр­гэдэ – юртэмсын орьёлой үзэсхэлэнтэ гоё ордон ба тэрээн соо байрлаһан баялигай бурхад.

Бүмбын орой­до уяатай гүрэмэл намхалзуурынь лонхын урдахи тала гэжэ тоолог­до­дог. Тэрэ уямал нам­халзуураараа бүмбэ гэртэ ородог, үүдэ руу сэхэ хараад табигдаха ёһогүй. Нангин бүмбые хүхэ хадагаар орёогоод, түлхюурээр шэбхэдэгдэһэн шкаф, сейф соо нюужа байлгадаг.

Тиигээд бүмбэеэ нюу­хынгаа урда тээ 7-21 дахин баялигай бурханай (Намсарайн, Гонгорой, замба­лын) тарниие уншахань шухала. Жэшээнь, Гонгорой тарни: «УМ ГУРУ МАХА ГАЛА ХАРИНИСА СЭДИ ЗА».

Гонгор бурхан түмэртэ һуудалтай жэлдэ, али гэбэл, би­шэн, тахяа жэлнүүдтэ түрэһэн хүнүүдтэ илангаяа хүсэтэйгөөр туһалдаг.

Жэлэй нэгэ дахин – Сагаалга­наар бүмбэеэ гаргаад, адисаар утажа, тарнииень уншажа байхань шухала.