«Дархан хэрэгээ дахинаа һэргээе!»

Ямар зорилготойгоор энэ хэм­жээ ябуулга эмхидхэһэн бай­набта гэжэ энэ түбэй захи­рал Баир Будаевһаа асуухадамнай, иигэжэ харюусаа: «Буряад зон дар­хан хэрэгээ дээшэнь үргэжэ, дахин һэргээхэ ёһотой. Би өөрөө модоор гү, али түмэрөөр бүтээгдэһэн эд бара­анда ехэ дуратайб. Хэдэн жэлэй саа- на Баргажан руу абдарнуудые хэ­дэг модон дархашуулые Монголһоо урижа, ажал эхилһэн байгааб. Аб­дар гээшэмнай ехэ удхатай гэр бүлын хэрэгсэл гээшэл даа. Тэрэ ажал эхилхын урда тээ модо тай­раха, хюрөөдэхэ, шэрдэхэ, няаха хэрэгсэлнүүдые абаһан байгаабди. Кузница бэлдээб. Теэд хэдэн жэл соо тэрэ кузницамнай ажаллаагүй, ажал­лаха хүн олдоогүй. Мүнөө одоошье түмэр улайлгажа, эндэ сугларһан түмэршэ дархашуул энэ тэрэ юумэ бүтээжэ байна. Теэд ганса кузница­яа ябуулха бэшэ, харин урданайнгаа, элинсэг хулинсагуудайнгаа ёһо зан­шал һэргээхэ, манай буряад хүбүүд холо ойгуур орон нютагаа суурхуулжа ябаһай даа гэжэ сэдьхэлдэм­ни һанагдажал байдаг. Мүнөө анха түрүүшынхиеэ дархашуулай пленэр эмхидхэгдэжэ, холо ойроһоо бэрхэ, мэдээжэ дархашуул ерээ. Жэшээлхэ­дэ, түмэршэ дархан Виктор Алексее­вич Сливка. Энэ хүн Росси дотор ехэ мэдээжэ юм. Олон ажалынь хүн зон мэдэхэ, таниха. Угаараа дархан гэжэ иимэ хүн тухай хэлэдэг», - гэжэ Баир Ринчинович хөөрэнэ бэлэй. Россиин дархашуулай эблэлэй гэшүүн, мэдээ- жэ түмэршэ дархан Виктор Алек­сеевичтэй утаһаар холбоо барижа хөөрэлдэһэн байнабди.

- Виктор Алексеевич, сайн байна. Буряад Улас ерэхэдээ, иимэ түхэлэй пленэрһээ өөртөө ямар шэнэ юумэ хараха, үзэхэ гэжэ һанаабта?

- Сайн байна, Эрдэни. На­майе уриһандань ехэ баяртайб. Үзэсхэлэнтэ һайхан байгаалитай газар байна. Ангарск хотоһоо зори­жо ерээб. Байгал далай тухай һайн мэдэхэб. Тиибэшье нүгөө эрьедэнь ерээд байхадаа, ехэ зохидшоогооб. Улаан-Үдэ хоёрдохиёо ерээб. Түрүүшынхиеэ ерэһэмни үни бо­лоо. Мүнөө ерэхэдээ, ябууд дундаа Эрдыниевтэнэй мастерской соо орооб, ехэ һайшаагааб. Мозаикаар үзэсхэлэнтэ һайхан юумэнүүдые хэ­дэг Юрий Мэрдыгеевтэ орожо уул­зааб. Мозаикаар ухаанда багташагүй һайхан юумэнүүдые бүтээнэ гээшэб! Тиимэ зон манай дунда ехэл үсөөн, шадабаринь холо дээгүүр байна. Баргажанай Адаг ерэхэдээ, баһал гайхааб. Хотоһоо холошье байгаад, олон зурагуудые дэлгээһэн галерей, зохид буудал, мастерской гэхэ мэтэ саб яб байса түхеэрэгдэнхэй.

- Иимэ түхэлэй хэмжээ ябуулга үнгэргэжэ байгаа газарта ямар мүр сараа үлээхэ аргатай байнат? Энээ­ниие хараһан хүн бүхэн би дархан болохом гээд хэлэхын аргагүй ха юм. Танай һанамжа ямар байнаб?

- Заатагүй мүр үлээхэ. Миин хооһоор дүүрэхэгүй гэжэ һананаб. Мүнөө бидэнтэй хамта нютагай залуушуул хабаадана, тэдэнэй нюдэнүүдынь галтай байна, ехэл һонирхоно, һурана, хөөрэлдэнэ. Түмэртэй ажаллахадаа, шадамарнууд байна. Залуушуул дүй дүршэлтэй мэргэжэлтэдэй хажууда ябаһаар лэ, дээдэ гарай мэргэжэлтэд боло­дог гээшэ ааб даа. Бидэшье эндэ ерэһэнэйхи мүр сараагаа үлээгээд ошохобди. Мүнөө кузница соо түмэр улайлгажа байнабди, юу хэхэмнайб гэжэ хэлэхэгүйб - өөһэдөө иишээ ерээд хаража сэгнэлтэ үгэнэ бэзэт.

- Заатагүй ерэхэбди. Баир Рин­чиновичэй кузница хэр хангагдан­хай байнаб? Баргажан ерэжэ, хо­ёр-гурба һара соо эндэ байрлажа, ажал хэхээр байна гү?

- Би Баяр Ринчиновичтэ юун ду­танаб, үшөө юун хэгдэхэ ёһотойб гэжэ сэхыень хэлэжэ үгөөб. Байра­нууд байна, дархашуул ерээд, һанаа амар ажал хэхээр, харин өөрын ин­струмент - хэрэгсэлнүүдээ асарха бо­лоно. Баир Ринчинович өөрөө дар­хан хүн бэшэ хадаа нюусануудыень ойлгоошьегүй байжа болоо. Теэдшье гоё газарта байрлана даа.

- Дархан нэрэ хүндэ дээрэһээ үршөөгдэдэг гү, али угаар дамжан ерэдэг гү, али энээндэ һуража бо­ломоор гү?

- Ном соо теори байгаа юм ааб даа, теэд дархан гээшэш дээрэһээ үгтэдэг, угааршье дам­жан ерэдэг. Минии хүгшэн абам­ни, абамни – дархашуул. Би дар­хан байнаб, минии хоёр хүбүүдни дархашуул, басагамни уран зу­раашан, һамгамни уранаар зура­на, бэри басагадни баһал зураа- шад (энеэнэ). Би дарханай хэрэгтэ хожомдоод ерээб гэжэ һанагшаб. Элдэбын ажалтай хуби заяагаа холбохо гэжэ туршааб, теэд үгы - болоогүй. Энэ нэгэ нюусатай, һанааем татаад лэ байгша һэн. Мүнөөш болотор тэрэ нюусыень та­аха гэжэ шармайдагби, болоногүй. Ехэ хүбүүн Антомни архитектортэ һураад, дархан болошоо. Мүнөө Санкт-Петербургда дархална. Би мүнөө хүбүүнһээ һуража байнаб. Одхон хүбүүн Павелни эмшэн боло­хо байгаад, баһал дарханай харгы гэнтэ шэлээ. Гайхалтай.

- Дархашуулай хэһэн ажал хэр зондо һайшаагдажа, наймаанда га­радаг бэ, хоолойгоо тэжээхээр гү?

- Би ганса энээгээрээ хэдэн хоо­лой тэжээнэб. Үхибүүднишье гэмгүй тэжээнэ. Энэмнай ехэ хэрэгтэй юумэн гээшэ. Элинсэг хулинсагуудайнгаа хэжэ байһан хэрэгые бидэ марта­ха аргагүйбди. Һайшаалтайнь гэ­хэдэ, мүнөө хүн мартагдажа байгаа ажалаар, эд бараагаар һонирхожо эхилээ, үшөө тэрэнэй түлөө мүнгэ түлэнэ. Тиимэ зоной байбал, үлдэжэ хосорхогүйбди. Баргажанай аймаг ерээд байхадаа, ехэ баяртайб. Баир Ринчиновичэй иимэ хэмжээ ябуулга үнгэргэхэ тухай үүсхэл гаргаһандань баһал баяртайб. Хэрэгтэй юумэ эхи­лээ, саашадаа үргэлжэлтэй байха бэзэ гээд найдаад байхабди.

- Виктор Алексеевич, ехэ һонирхолтойгоор хөөрэлдэбэ гээ- шэбди. Ажалдатнай амжалта, түмэртнай ходол халуун зандаа байг лэ! Баяртай.