Урданай сонинуудай удхаар: Агууехэ Илалтын 50 жэлэй ой

Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнай дүүрэһээр 80 жэлэй ойдо дашарамдуулан, 104-дэхи жэлээ хэблэгдэжэ байһан сонинойнгоо түүхын хуудаһануудые иран, урданай ажабайдал, оршон тойрон ямар байгааб гэжэ һонирхобобди.

Жуковай медаль 1996 ондо барюулагдаха

Энээн тушаа России Федерациин Президентын дэргэдэхи гурэнэй шагналнуудай талаар комиссиин түрүүлэгшэ Нина Сивова һаяхан үнгэргэгдэһэн пресс-конференци дээрэ мэдээсэбэ. Г. К. Жуковай 100 жэлэй ойтой дашарамдуулан, Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнай ветерануудта ерэхэ жэлэй декабрь һарада медаль барюулагдаха юм гээд тэрэ хэлэһэн байна…

Б. СОЛДАТЕНКО

Ветерануудта хүнгэлэлтэтэй сэнгээр

Республикымнай хотонуудта, хүдөө нютагуудта Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнай ветерануудта баярай оршон байдалда Илалтын 50 жэлэй ойн шагналнууд, дурасхаалта бэлэгүүд барюулагдана.

Улаан-Удэдэ дайнай 31 мянган ветеран хүнгэлэлтэтэй сэнгээр эдеэ хоолой шухала зүйлнүүдые, тусхайлбал, барайгар хүрпээ, саахар, тоһо, ургамалай тоһо худалдажа абаха болонхой.

Улаан-Удэ хотын захиргаан энэ хэрэгтэ ехэ оролдолго гаргаа. Мүн коммерческэ «Мотом», «Вэс» гэһэн байгууламжанууд, «Улаан-Үдын кондитерска фабрика» болон акционернэ бусад бүлгэмүүд туһаламжа үзүүлээ. Эдеэнэй зүйлнүүдые худалдажа абаха талонууд Октябрьска райондо - дайнай болон ажалай ветерануудай соведтэ, Железнодорожно райондо - акционернэ «Руслан» бүлгэмдэ, Советскэ райондо - хотын 29-дэхи «Ветеран» магазинда үгтэнэ.

М. ДАГБАЕВА.

Агуу Илалтын 50 жэлэй ойдо баярай суглаан

Буряадай гүрэнэй Ленинэй орденто оперо болон баледэй театр coo Агууехэ Илалтын 50 жэлэй ойн һайндэртэ зорюулагдаһан баярай суглаан болобо. Буряад Республикын Президент, Правительствын, Улаан-Үдэ хотын болон районуудай захиргаануудай, эмхи зургаануудай түлөөлэгшэд, дайнай, ажалай ветеранууд, манайда айлшаар ерэһэн Монгол ороной түлөөлэгшэд хабаадалсаа.

Буряад Республикын Президент Л. В.Потапов «Агууехэ Илалтын үдэр - манай республикын арад зоной һайндэр» гэһэн элидхэл хэжэ, сугларагшадай анхарал татаба.

Һайндэрэй суглаанда ерэһэн дайнай болон ажалай ветерануудта үнэтэ бэлэгүүд, грамотанууд барюулагдажа, баясуулһан, зүрхэ сэдьхэлыень хүлгөөһэн байна…

Хилын саана ойн баяр яагаад тэмдэглэгдэхэб?

Великобританида.

Maйн 6. — премьер-министр Джон Мейджор Гилдхоллдо (Лондон) уряалаар ерэһэн гүрэнүүдэй ба правительствануудай толгойлогшонорые угтаха.

Майн 8. — амаралтын үдэр. Гайд-парк соо ветерануудай уулзалга.

Францида.

Майн 8. — Елисейскэ поли дээрэ агаарай парад ба сэрэгшэдэй гаралга. Гитлеровецүүдтэ эсэргүүсэн тэмсэһэн гүрэнүүдэй ба правительствануудай эндэ уригдаһан толгойлогшонор байлсаха. Удаань Елисейскэ ордон соо баяр ёһололой уулзалга болохо.

Америкын Холбоото Штадуудта.

Майн 8. — Вашингтон хотын Катастрофын музейдэ, Арлингтонско национальна кладбищида, Баруун Европодохи американ сэрэгэй баазануудта мүнхэ дурасхаалай ёһолол үнгэргэгдэхэ.

Майн 9. — Илалтын 50 жэлэй ойн хүндэлэлдэ Москва хотодо үнгэргэгдэхэ сэрэгэй парадта американ ветеранууд хабаадалсаха.

Онсо шэнжэтэй жагсаал һэн

Л. Цыдыпов, Илалтын парадта хабаадагша

Гвардиин зэргэтэй, Улаан Тугта 46-дахи Свирьскын нэрэтэй минометно полкдо алба хэжэ, дайнда ябаһан хүм. Абарга хүсэтэ зэбсэгүүдтэй — «катюшатай» манай полк сэрэгэй ехэ ехэ добтолгото тулалдаануудта хабаададаг үүргэтэй ябаһан юм. 1945 оной хабар манай полк Москва шадархи Зеленоградскда ерээд, землянканууд соо байратай, буу техникэеэ таһа нюугаад байхабди. Шэнэ техникэ нэмэжэ абаад, һүүлшын добтолгодо хабаадалсахаяа Германи ошохол байһан хабди. Теэд тэрэ үедэ сэрэгэй добтолго хэмгүй түргөөр хубилжа байһан үетэй һэн. Юрэдөөл, эндээ байһаар байтарнай Берлин эзэлэгдэбэ. Шэнэ захиралта хүлеэгээд лэ байхабди. Удангүй Илалтын жагсаалда хабаадаха захиралта буужа, бэлэдхэлэй забда залигүй саг эхилбэл даа.

PC «Катюша» түхэлэй hүp хүсэтэ зэбсэгэй инженер тушаалтай дайнда  ябаһан хүм, тэрэл ажалаа жэншэдгүй дүүргэдэг һэм. Теэд энэ жагсаалда бэлэдхэл юунһээшье яршагтай ажал байгаа. Дайсаниие һүрдүүлһэн зэбсэгээ һайнаар дүүргэһэн үүргэдэнь хүрэмөөр харуулха ёһотой байгаа. Тиигээд бухэли һарын туршада бэлэдхэл хэжэ байбабди. Орёо юумэнинь гэхэдэ, машинануудайнгаа жолоошодые шугам шэнгеэр машинаяа ябуулхаар hypraxa гаэшэ бэлэн хэрэг бэшэ байгаа һэн…

1945 оной июниин 24-дэ Илалтын парадта Улаан талмай дээгүүр гараа һэмди. Суута «Катюшануудаа» шэрэжэ гарахадаа, манай ороной буу зэбсэгэй, Илалтын һүлдэ һүрөөе дэлхэйдэ харуулаа һэн хабди гэжэ һанагшаб. Илалтата тэрэ хабар, сэрэгэй жагсаал, олониитын баяр баясхалан тухай тусгаар ярихаар юм аабза.

Агууехэ Илалтын 50 жэлэй ой тэмдэглэхэ оршон тиимэшье ажана тэнюун байгаагүй, Чечен уласта дайн боложо байгаа. Амгалан сагай үедэ уйдхар гашуудал асарһан шуһата байлдаанда Буряад ороноймнай хүбүүд баһал хабаадалсаа. Энэ дайн тухай уншагшын һанамжа

Энэ дайе болюулаа һаа

Һаяхан Чечен Республикаһаа ерэһэн нютагайнгаа хүбүүнтэй уулзабаб. Улаан-Үдэ хотодо гэнтэ хоюулаа уулзашахадаа, айхабтар ехээр баярлаһан, хүхиһэн гээшэмнай.

- Шимни амиды мэндэ бусажа ерэһэншни һайн, - гэжэ байгаад бинь баярлабаб. Һургуулида сугтаа һураһан хүбүүнһээ aсууха юумэн баһал олон байгаа. Нүхэрни нэрэ обогыемни бү бэшээрэй гэжэ захяа һэн. Тиимэһээ энэ хөэроөн cooгoo юрэл Саша гэжэ нэрлэһүүб.

- Саша, Чечня руу ябуулагдаха болоходоо, арсаа һэн гүш? Нэн түрүүн тиишэ ошохо тухайгаа мэдэхэдээ, ямар бодол һанаандашнин түрөө һэм? - гэжэ асуубаб.

- Үнэн дээрээ хэлэбэл, Чечня ябаха болоһондоо, түрүүшээр һанаагаа ехээр зобоошьегүйб. Яахаб теэд, абаашаа һаань, ошохол бооо гүб гэжэ һанаа һэм. Намтай суг алба хэжэ байһан нүхэд хүбүүдни баһал тиимэ бодолтой байгаа. Эндэһээ январиин 19-дэ гараад, һөөргөө апрелиин 19-э нютагтаа бусажа ерээбди. Түрүүн маанадые Моздок абаашаа. Тэндээ недели тухай байжа, багахан бэлэдхэл гараабди. Һүүлдэнь манай тагнуулшадай бүлэгые Ханкала гэжэ газарта абаашаа һэн. Урдань тэндэ Дудаевай аэропорт байһан юм, Ханкала дээрэ суг ябаһан хүбүүдээ гээгээшьебди. Нүхэдөө алдахада, сэдьхэлдэ ехэл хүндэ байгаа һэн, - гэжэ Саша удаан бодолтото болон һууба…

- Түрүүшынгээ даабарида гарахадаа, айгаа гүш?

- Дайн гээшые үнэн дээрээ үзэһэн, хараһан бэшэбди. Түрүүшын һүни тагнуулда ошоходоо, һанаа сэдьхэлдэ жэгтэй, муу байгаа һэн. Хэн мэдэбэ, мүнөө һүни алуулшоо һэн гүш, али үглөөдэр гү, бурхандаа ходол мүргэжэ ябагша һэмди. Тэндэһээ бусахадаа, булта xүбүүднай бурхан шажандаа һүзэгтэй болоод ерээ. Һомонуудай эшхэрээн соо газар руу булагдашаха дурамни хүрэдэг һэн, - гэжэ Саша хөөрэнэ. Энэ хүнтэй һургуулида һуража байхадаа, Сашамнай дайнда ябажа ерэхэ юм гэжэ хэн һанаба гээшэб. Тэрэ бэеэрээ үндэр, сэбэр шарайтай юм. Мүнөо Чечняһаа ерэад байхадаа, яһала хүдэржэһэн, хараа бодолоороошье ямар бэ даа, нэгэ ондоохон болоод ерээ…

Түгэсхэлдөө, минии һанамжа иимэ. Би Афган дайнда һанаха байгаа ганса ахаяа алдааб. Тиихэдээ гэр бүлэдэмнай ямар ехэ гуниг гашуудал болоо агша һэм. Мүнөө Чечняда боложо байһан дайе үнэн зүрхэнһөө буруушаанаб. Хожомоо арад зоной, гүрэн түрын зүгһөө Афганнстанда үнгэрһэн дайнтай адли Чечнядахи дайн ехэ шүүмжэлэлдэ орохонь лабтай.

Г-Х. ГУНЖИТОВА

P.S. Эдэ бүхы һонинуудаар һонирхобол, «Буряад Үнэнэй» сайтда орожо, архив гэһэн тобшо даража, 104-дохи жэлээ хэблэгдэжэ байһан сониной бүхы түүхэтэ баялиг хужарлан, анхаран уншаха аргатайт.

Урданай сонинуудай удхаар: Агууехэ Илалтын 10 жэлэй ойдо

Урданай сонинуудай удхаар: Агууехэ Илалтын 20 жэлэй ойдо

Урданай сонинуудай удхаар: Агууехэ Илалтын 30 жэлэй ойдо

Урданай сонинуудай удхаар: Агууехэ Илалтын 40 жэлэй ойдо