1164
Балгар эгэшын түрэһэн баатар хүбүүд табуулаа
(Үргэлжэлэл)
Эндэ, Зүблэлтэ гүрэндэ, хүн болоһон Лэгдэнэй Дамдинжабай дүүнэр тухай дурдамаар байна. Согтын Согшогбын ехэ хүбүүн Будажаб эрхим эрын зиндаада хүрэһэн хүн. Эдир залуу наһандаа Эхэ ороноо эзэрхэг дайсадһаа хамгаалха үндэр үүргэ дүүргээ. Түрүүн Ленинград хото, Выборг шадар дайлалдажа ябатараа шархатаад, эмшэлүүлжэ эдэгэһэнэй удаа маршал И.С.Коневой ударидалга доро I Украинска фронтын бүридэлдэ Чехословаки, Польшо гүрэнүүдые дайсадһаа сүлөөлэлсөө. Эсэгын дайнай һүүлээр Львов хотын сэрэгэй училищи дүүргээд, 1956 он болотор Зүблэлтын сэрэгтэ алба хээ. Һүүлээрнь Хэрын, Акшаагай аймагуудта сэрэгэй комиссар ябаа, полковник нэрэ зэргэтэй болотороо ургаа. Эсэгын дайнай 1-дэхи шатын орденоор, «Эрэлхэг зоригой түлөө» болон бусад олон медальнуудаар шагнагданхай.
Хоёрдохи хүбүүн – Жимба-Доржоёо түрэлэй һэльбээтэй Догойн Баруун Жэбхээһэнэй Бодиин Балданайда угыень залгаха үри болгожо үгэһэн гээшэ. Тэрэнь баһал угаа уһанда хаянгүй, хүнэй зэргэ хүн болоһон. «Мэдэгдээгүй дайн» гэхэ гү, али Хойто ба Урда Солонгосой хоорондохи тэмсээндэ Жимба-Доржо Балданов хабаадалсаһандаа, Ага нютагтаа тон хоморой хүнүүдэй тоодо оролсодог. Манай нютагһаа оройдоол 13 сэрэгшэ олондо ехээр тунхаглагдаагүй энэ дайнда хабаадалсаһан юм. Мүнөө болоходо, 90 наһаяа алхаһан Жимба-Доржо Балданович «дайнда хабаадалсагша» гэжэ нэрлүүлхэ дүүрэн эрхэтэй сэрэгшэн гээшэ. Сэрэгһээ бусаад, удааншье болонгүй, хүдөөгэй худалдаа наймаанай албанда наһанайнгаа амаралтада гаратараа ажаллаа. Жимба-Доржо Балданович 1960 ондо потребкооперациин бүхэсоюзна зүблөөндэ хабаадалсаһан юм, «Зүблэлтын худалдаа наймаанай эрхим» гэһэн нэрэ зэргэтэй.
Гурбадахи хүбүүн – Цыренжабынь эдир залууһаа өөдэргэ, хүн зонтой үгэеэ ойлголсожо ядадаггүй, олониие ударидаха улигтай байһан. Шэтэдэ хүдөө ажахын техникум түгэсхөөд, мэргэжэлээрээ хүдэлжэ ябатараа, комсомолой Агын аймагай залуушуулай хорооной, тойрогой залуушуулай хорооной нэгэдүгээр нарин бэшэгэй даргаар ажаллаһан. Хабаровск хотодо Намай дээдэ һургуули түгэсхэһэн. Сахюуртын «Мир», Урда-Агын Чапаевай нэрэмжэтэ колхозуудай түрүүлэгшээр хүдэлөө. Мүн тойрогой хүдөө ажахын хүтэлбэри (управлени) толгойлоо. 1975 ондо окргүйсэдкомой түрүүлэгшын үндэр тушаалда дэбжүүлэгдээ. СССР-эй Дээдэ Зүблэлэй 9-дэхи, 10-дахи зарлалай депутадаар һунгагдаһан. Ажалай Улаан Тугай орденоор, олон медальнуудаар шагнагдаһан, «Агын Буряадай автономито тойрогой хүндэтэ эрхэтэн» гэһэн нэрэ зэргэдэ хүртэһэн хүн юм.
Дүрбэдэхи хүбүүн – Цыден, аханараа дахан, абын нэрэ унагаангүй ябаһан зандаа. Буряадай хүдөө ажахын дээдэ һургуули түгэсхөөд, 1967 онһоо Агын «Сельхозтехникэ» нэгэдэлэй, нүүдэл механизированна колоннын ахамад инженерээр ажаллаа. Агын тойрогой байгаали хамгаалха Гүрэнэй хорооной түрүүлэгшын тушаалһаа тэдхэмжэдэ гараһан. Хүршэ хоёр гүрэнэй хүгжэлтэдэ ехэ хубитаяа оруулалсаһан табан хүбүүдэй, илангаяа Дамдинжаб ахатанай намтар иимэрхүү байна. «Гансаһаа газар дүүрэхэ» гэдэгтэл, Юмсэнэй Лэгдэнтэнэй, Согтын Согшогбын үри һадаһад 650-яад болонхой, дэлхэйн бүмбэрсэгэй алишье буланда хүбдүүд омогой туг дээрэ үргэн ябанад. Эсэстэнь эдэ хүбүүдые алтан дэлхэйдэ нара харуулһан Балгар эгэшын үндэр габьяада һүгэдэн мүргэе!
Батажаргал Гармажаповай дурадхаһан гэрэл зураг
Батожаргал ГАРМАЖАПОВ, Ага тосхон
Эхииеь эндэ уншагты:
