Хаанашье эрилтэтэй мэргэжэл

Удангүй һургуулиин шабинарнай түрэл эрдэмэйнгээ гуламтаһаа ниидэн гаража, саашадаа шэлэһэн мэргэжэлээрээ һуралсалаа үргэлжэлүүлхэ сагынь дүтэлжэ байна. Олонхи хүүгэд хара багаһаа наһанайнгаа харгы элирүүлжэ, тэрэл шэглэлээр эрмэлзэн дабхидаг. Харин зарим нэгэн һүүлэй һүүлдэ болотор хэдэн мэргэжэлэй дундаһаа али замыень шэлэхэб гэжэ зободог. Энэ дэлхэй дээрэ наһанай олон харгы замууд, тоогүй ажалай мэргэжэлнүүд. Хүгжэнги сагай оршондо бидэ өөрынгөө ажабайдалда авто-унаа хэрэглэнгүйгөөр яашье байжа шадахагүйбди. Эгээл эдэ унаануудые жолоодохо, заһаха мэргэжэлтэдые бэлдэдэг һуралсалай эмхи тухай хөөрэхэ хүсэлэнтэйбди.

Хаанаһаа эхитэйб

Дайнай һүүлээрхи хүшэр хүндэ сагта арадай ажахы бодхоохо аһан ехэ ажал хэгдээ гэжэ бидэ мэдэжэ байнабди. Тэрэл үедэ барилгын һалбарида тоогүй олон мэргэжэлтэд хэрэгтэй болоо. Тиимэһээ залуу мэргэжэлтэдые бэлдэхэ зорилготойгоор 1947 ондо Буряад-Монголой ойн ажахын училищи байгуулагдаа һэн. Он жэлэй ошоһоор, тус училищи хүгжэ-хүгжэһөөр, мүнөө болоходо, Буряад Уласай авто-унаагай техникум болоод байна.

- Мүнөөдэрэй байдалаар манай эрдэмэй гуламтада бүхыдөө 414 оюутан һурана, 34 бэрхэ багша ажаллана. Манай таһагууд Ивалгада, Онохойдо мүн лэ амжалтатай хүдэлжэ байдаг. 50 эгээл шухала мэргэжэлтэдые бэлдэдэг түрүү һуралсалай эмхинүүдэй тоодо ородог гээшэбди. Бэрхэ мэргэжэлтэдые бэлдэхэдээ, хэрэгтэй тон шухала һүүлэй оньһон хэрэгсэлнүүдээр хангагданхайбди, - гэжэ Буряад Уласай авто-унаагай мэргэжэлтэдые бэлдэдэг техникумэй захирал Буянта Цыреторов хэлэнэ.

Оршон үе

Тус һургуулиин дэргэдэ Worldskills урилдаа үнгэргэдэг талмай байгуулагданхай. Түмэр хүлэгтэ хабаатай мэргэжэлтэдые бэлдэдэг һуралсалай бүхы эмхинүүдэй оюутад эндэ сугларжа, «Хүнгэн автомашина заһабарилха, мүн ашаглаха» гэһэн шэглэлээр эрхимүүдээ элирүүлдэг.

- Бидэ эндээ ямаршье авто-унаа жолоодохо эрхэдэ һурганабди. Мүн тиихэдэ мухаридаг бүхы авто-хүлэгүүдые заһабарилха мэргэжэлтэдые бэлдэдэгбди. Хажуугаарнь «гагнууршан», «тогоошон», «ПК хэрэглэгшэ» гэһэн мэргэжэлээр һурганабди. Ажалай мэргэжэл хүндэтэй болгохын түлөө оролдожо, бидэнэй багша бүхэн ажалладаг, - гээд, Буянта Шойндонович хөөрэнэ.

Дээдэ һургуули улаан дипломтойгоор дүүргэһэн хэды олон хүбүүд, басагад өөрынгөө мэргэжэлээр ажалланагүйб. Юрист, экономист мэргэжэлтэй хүнүүд томо дэлгүүрнүүдтэ наймаашанаар хүдэлдэгынь үнинэй нюуса бэшэ. Дээдэ һургуулида һуража гараһан аад, дахинаа, жэшээнь, гагнууршанай мэргэжэл абаад, амжалтатай ажаллажа байһан ушарнууд захаһаа абаад дайралдадаг. Тиимэһээ ажабайдалайнгаа үргэн харгын залуур дээрэ һайнаар бодожо үзөөд, ерээдүйн мэргэжэлээ шудалхада һайн байдаг.

-Би 9-дэхи ангиин һүүлээр иишээ орожо һураха гэжэ бодооб. Багаһаа түмэр агтын жолоо бариха, тэрэниие шэнжэлжэ үзэхэ дуратай байгааб. Эгээл тиимэһээ авто-унаа заһабарилдаг мэргэжэлтэнэй һургуулида үзэхэ гэжэ шиидэһэн байнаб, - гээд, хоёрдохи курсын оюутан Жаргал Жалсанов хэлэнэ.

Ажабайдалай үргэн харгы

Бэрхэ шадамар мэргэжэлтэд ямаршье һалбарида хэзээдэшье сэнтэй байдаг. Өөрынгөө хоёр гараар дархалха, урлаха, заһабарилха шадабари амаргүй сэнтэй даа. Дэлхэйн ямаршье хубида ошоод, тэрэ гүрэнэй хэлэ мэдэхэшьегүй һаа, тэндэ жолоодохо авто-унаа олдохо. Жэшээнь, гагнууршанай һайн шадабаритай байбал, Хитадшье ошоод, али Америкэшье гараад, садатараа түмэр гагнажа байгыш. Тэндэ үнөөхил манай эндэхидэл адли гагнууршанай аппарат байхал.

Сагай ошохо тума түмэр хүлэгэй олон боложол байһыень бидэ энэ Улаан-Үдынгөө харгынуудта үдэрһөө үдэртэ ушардаг бүглэбэри (пробка) хараад ойлгонобди. Эдэ олон болоһон автомашинанууд мүнхэ бэшэ - түмэр эмдэржэл байха, тэрээниие заһабарилха ажалшад хэзээдэшье хэрэгтэй байха. Урданайхидал адли хоёр гараа, мүн шарайнгаашье хүхэ хара болотор автомашина заһабарилнаб гэжэ носолдохо хүн үгы боложол байна. Хүлэгэйнгөө сахаригшье һэлгэхэдээ, тусхай газарта ошожо һэлгүүлнэ.

- Урид абатаяа “Жигули” машинаяа заһажа, амаралтынгаа бүхэли үдэр барагша бэлэйбди. Мүнөө тиихэдэ тоһо, уһаяа хуу СТО ошожо андалдуулнабди. Саг гээшэ алтандал үнэтэй гээшэнь зүб. Тиигэбэшье хээрэ газаа автомашинынгаа һалабал, заһабарилха шадалтай байхада һайн ааб даа, - гээд, минии хүршэ Золто машинаяа өөрөө заһадаг гүш гэһэн асуудалда иигэжэ харюусана.