ЭТИГЭЛ ТҮРҮҮЛҺЭН ЭРХИМ ТАМИРШАН

Залуу тамиршан Дари Саханова дэлхэйн ехэ-ехэ һургуулинуудта һорилго гараад, теннисэй ододой тоодо заабол орохоор бэлдэлгэ хэнэ. Гэхэ зуура эжы абынгаа түрэһэн Буряад ороной түлөө һанаата болоно, түрэл хэлэеэ мартанагүй. Гадна үншэн хэнзэ үхибүүдтэ туһална. Эдэ бүгэдые уншагшадтаа мүнөөдэр хөөрэхэ түсэбтэйбди

Алхам бүхэниинь - удхатай

Дари хадаа үшөө зургаа наһа хүрөөдүй байгаад, теннисээр бэеэ һорижо эхилээ. Москвагай Раменкада “Олимпиец» гэһэн спортын һургуулида түрүүшынгээ алхамуудые хээ.

- Евгения Манюкова теннисэй азануудтай танилсуулаа. Маанадтай тэрэ хоёр жэл хүдэлөө. Удаань Олимпиин чемпион, уласхоорондын мүрысөөнүүдтэ шүүжэ гараһан Екатерина Макаровагай хүтэлбэри доро Дари үндэр зиндаада гаража шадаһан байна, - гэжэ Дари түрүүшынгээ алхамууд тухай дурсана.

Франци, США, Испани гүрэнүүдэй теннисээр һорилгын түбүүдтэ Дари бэлэдхэл гараһан байна. Мэргэжэлтэдэй хэлэһээр, дүй дүршэл ехэтэй тамиршан болохын түлөө олон газарта һорилго гарахада һайн. Юуб гэхэдэ, түб бүхэндэ өөрын онсо маягаар һургадаг заншал байдаг. Тиимэһээ теннисэй бүхы түрүү һургуулинуудай һайниие бэедээ шэнгээжэ шадаһан тамиршан заал һаа өөдөө гарадаг юм.

- Үшөө бага наһандамнай һорилго хэхыемнай Турци, Болгари эльгээдэг байгаа. Һүүлэй үедэ теннис дэлхэй дээрэ тон ехээр хүгжэнэ. Сагай эрилтэдэ харюусамаар нааданда үлэхын түлөө дэлхэй дүүрэн ябажа, һорилго гаранабди. Франциин Ницца хотоһоо холо бэшэ оршодог мэдээжэ һоригшо Мурат-оглу гэгшын академидэ һуралсал гарааб. 2019 ондо США-гай Флоридада суута тамиршан Крис Эвертын нэрэмжэтэ һургуулида бэлэдхэл хээб. Жэлэй түгэсхэлдэ Барселона ошожо, Лис Бругерай академидэ һураха тухай хэлсээ баталаабди, - гэжэ залуу тамиршан хөөрэнэ.

Зорикто Иванович Саханов басагандаа эгээл һайн һургуули шэлэжэ абаа. Юуб гэхэдэ, Бругерай академиһээ олон тоото мэдээжэ теннисистнүүд гаража, дэлхэй дээгүүр суурхаа.

- Һоригшо Альберто Лопесай ударидалга доро бэлэдхэл хээб. WTA ба ATP гэдэг бүхэдэлхэйн рейтингдэ тэрэнэй бэлдэһэн тамиршад оролсодог заншалтай. Һүүлэй жэшээ сооһоо Гарбинья Мугураса гэгшые нэрлэмээр, - гэжэ Дари мэдүүлнэ.

 

Һаад ушаржа, түсэбөө һэлгээ

Дэлхэй дээрэ һүжэрһэн коронавирус үбшэнһөө боложо, Дари Саханова Испаниһаа гэртээ бусажа үрдеэгүй. Тиимэһээ 28 наадагшад, тэрэ тоодо Буряадай тамиршан, хоёр һоригшо, хоол баридаг газарай хэдэн хүдэлмэрилэгшэд һорилгын газартаа хаагдан үлэшөө. Гэртээ һууха гурим мартын 14-һөө майн 13 болотор үргэлжэлөө.

- Муухай үбшэн бүхы түсэбыемнай хубилгаа. Энэ үедэ һорилгоёо орхёогүйбди. Гимназида һуралсални онлайн аргаар эмхидхэгдэжэ байгаа. Майн 13-һаа газаа гаража, нээмэл корт дээрэ бэлэдхэлээ шэнээр захалаабди. Мүрысөөнүүдэй болоошьегүй һаань, бидэ, үлөөшэд, бага- бага тулалдаануудые эмхидхэн наададаг байгаабди, - гэжэ тамиршан хөөрөөгөө үргэлжэлүүлнэ.

Олон гүрэнүүдээр ябажа, һорилго бэлэдхэлнүүдэй удаа тамиршад элдэб хушалтатай талмай дээрэ тэгшэ бэрхээр наадажа һурана. Дариин хэлэһээр, жэлэй хугасаада мүрысөөнүүд ногоон дээрэ, газарта, хард хушалта дээрэ эмхидхэгдэнэ. Тиимэһээ бүхы талмайнууд дээрэ наадахаар бэлэн байха хэрэгтэй. Юуб гэхэдэ, хушалта бүхэн өөрын маягтай. Зарим талмай дээрэ бүмбэгэ түргөөр собхорон ниидэдэг ха юм.

 

Али бүридэлдэ ороноб?

Спортдо дуратайшуул Дари Сахановае ямар рейтингдэ хараха аргатайбибди гэжэ абаһаар асуухал байха. Эдиршүүлэй дунда хэдэн наһанай бүлэгтэ рейтинг тоологдодог байна. Гүрэн доторой болон уласхоорондын гээд, тэрэ хубаарна.

- 15 наһа хүрөөдүй тамиршадай Ород гүрэнэй бүридэлдэ яһала дээгүүр һуури эзэлдэг байгааб. Харин һүүлшын хоёр жэлдэ хари гүрэнүүдтэ бэлэдхэл гаража, Росси дотор мүрысөөнүүдтэ хабаадаагүйб, - гэжэ Дари ойлгуулна.

Теннис наадагша бүхэн бүхэдэлхэйн хэмжээнэй рейтингдэ орохо дуратай аабза. Холын хараатай Зорикто Сахановай хэлэһээр, ITF World Junior Tour гэһэн уласхоорондын мүрысөөнүүдтэ үрэ дүнтэйгөөр хабаадаха зорилго мүнөө Дариин урда табигдана. Теэд дэлхэй дээрэ тогтоһон оршон байдалһаа боложо, бүхы мүрысөөнүүдэй болзор хойшолуулагдаа, ехэнхинь болюулагдаа.

- Мүнөө жэл корт дээрэ гараха бэзэб гэжэ ехэл найданаб. Яһала һайн бэлэдхэл хээб. 2021 он минии хуби заяанда гол шухала жэл болохонь. Мүрысөөнүүдтэ харуулһан дүнгүүдһээ ехэ теннистэ ерээдүйн харгымни дулдыдаха. Юуб гэхэдэ, эдиршүүлэй хаһа теннистэ 19 наһа хүрэтэр үргэлжэлдэг. Ехэшүүлэй дунда хэр бэлэн байнабиб, бэлэдхэлни хүрэхэ гү болон бусад шухала асуудалнуудые табижа, урдахи зорилгоёо хараалхаб. Минии гэр бүлэ, һоригшод намда ехэтэ этигэнэ, тон ехээр туһална. Тиимэһээ һанаһандаа хүрэхөөр бэлэн байһанаа мэдүүлнэб, - гэжэ Дари урдахи түсэбөөрөө хубаалдана.

Һаял Дари Барселоноһоо гэртээ бусаад байна. Эдэ үдэрнүүдтэ “Олимпиец» һургуулиин дэргэдэ һорилго гараха түсэбтэй. Нэн түрүүн тэрэ фитнесэй талаар бэлэдхэл хэхэ һанаатай.

- Бодоод үзэхэдэ, дайралдаһан оршон байдал маанадта туһа хүргөө. Юуб гэхэдэ, энэ үедэ би гансаараа хүдэлжэ һурааб. “Бэеэ шангаар барижа, хүсэ шадалтай болохо саг ерээ!” - гэжэ абынгаа хэлэдэг үгэнүүдые бүхыгөөрөө мэдэрээб, - гэжэ Дари тэмдэглэн хэлэнэ.

 

Гэр бүлын дэмжэлтэ

Дариин аба - Зорикто Иванович мэдээжэ хүн. Буряадай Уласай үндэр хадата Аха аймагһаа гарбалтай. Дээдэ гарай мэргэжэлтэн Ород гүрэн дотор эрхим топ-менеджернүүдэй тоодо ородог. Түрэл Буряадтаа спортын талаар промоутер гээд мэдээжэ. Зорикто Саханов Япон гүрэнэй сумо барилдаанай хүтэлбэрилэгшэдтэй нягта харилсаа холбоотой. Түрүүшын буряад сумо барилдааша Анатолий Михахановые Японтой танилсуулһан суутай. Энээнһээ гадна бусадшье спортын зүйлнүүдтэй һайн танил, өөрөөшье мүнөө болотор һорилго хэжэ байдаг.

Дариин эжы Сэсэг Баторовна Шарапова Улаан-Үдэ хотодо һургуулияа дүүргэһэн. Ленинград хотодо театральна академидэ мэргэжэл абаа. Театра олон жэл хүдэлөө, кинодошье буулгагдаһан намтартай. Харин мүнөө үхибүүдэйнгээ хойноһоо харана. Тамирша басаганайнгаа командын капитан болодог. Нааданайнь бүхы тоо бүридэл тооложо байдаг.

- Түрүүшымни алхамһаа абамни намда туһалжа байдаг. Холо һорилго гарахадамнишье, үдэшэ бүри хонходолсожо, түсэбөө сугтаа табидагбди. Ехэ ажалтай. Тиимэһээ һорилгын хэмжээ ябуулгануудта болон мүрысөөнүүдтэ ганса эжытэеэ ябадагби. Хэды тиигэбэшье, абамни минии бэлэдхэл гараһан академинүүдэй хүтэлбэрилэгшэдтэй, һоригшодтой уулзаха саг олоо. Тэдээнтэй минии һорилго тухай дэлгэрэнгыгээр зугаалдаһан байна. Мүн Флоридада маанадтай суг дүү хүбүүн Иван байлсаа. Дангина эгэшэмни баһал хонходожо, һонин һорьмойгоорни һонирходог заншалтай. Эгэшынгээ дуу абаад лэ, ехэ баярлагшаб, - гэжэ Дари түрэлхид тухайгаа хөөрэнэ.

Иван Лопсонович болон Александра Шарлаевна хүгшэн эжы аба хоёроо Дари дулаанаар дурсана:

- Таабаймни ходо минии һорилгоор, бэлэдхэлээр һонирходог һэн. Нютаг нугадаа нам тухайгаа омогорхол дүүрэнээр хуу зугаалһан байгша бэлэй. Иван Лопсонович спортын элдэб зүйлнүүдээр бэеэ һоригшо һэн. Номгон далайн сэрэгэй флодой, Буряадай болон Аха аймагай суглуулагдамал командануудай түлөө волейбол наададаг байгаа, - гэжэ Дари дуулгана.

Буряад хэлэеэ мартанагүй

Дари мүнөө 17-той. Хэдэн жэлээр хари гүрэнүүдээр бэлэдхэл гаража байхадаа, яагаад һургуули абанаб гэжэ һонирхохоор.

- Мүнөөшье болотор Москвагай юрын һургуулида үзэһэн зандааб. Багшанартай тусхай программа зохёонхойбди. Хажуугаарнь Барселона хотодо оршодог Америкын  AESA International гэһэн гимназида 10-дахи класс дүүргээб. Һүүлэй үедэ би онлайн аргаар һуралсалаа ябуулааб, - гэжэ һуралсалайнгаа ябаса тухай мэдүүлнэ.

Үдэртөө хоёр дахин һорилго хээд, үдэшэндөө һургуулидаа һурадаг, гэрэйнгээ даабари хэдэг заншалтай. Нэгэ бага амарха сагай гарахада, номуудые уншадаг, англи болон испан хэлэ шудална. ҺрҺРФҺҺуралсалай жэлэй программа зунайнгаа амаралтада үзэжэ эхилдэг.

- Эжы абамни гэртээ буряадаараа зугаалдадаг. Дангина эгэшэмни буряадаар дуугардаг, заримдаа монгол хэлэндэ дүтэ хэлэжэ байдаг (энеэбхилнэ). Манайда Буряадһаа олон айлшад ерэдэг. Тиимэһээ буряадаар һайнаар ойлгодогби. Гэртэмнай Дондок Улзытуевай, Баир Дугаровай, Ардан Ангархаевай, Алексей Тенчойн номууд бии. Сүлөө сагтаа тэрэ номуудые ирадагби. Аюша лама (Алексей Тенчой) манайда айлшаар ерэдэг, танилбди, - гэжэ Дари һонирхолтойгоор үргэлжэлүүлнэ.

Залуу режиссер Ая-Ганга Улзытуеватай хамта Дари бага хэмжээнэй фильм буулгажа байһанаа хэлэхэдэнь, хэзээдээ үрдинэб гэжэ һанахаар. “Здесь никого нет?” гэһэн бүтээлэйнь ехэнхи хуби Баргажан аймагай Борогол һууринда буулгагдаа. Намар болотор түгэсхэхэ һанаатай байһанаа мэдүүлнэ.

 

«Ододой» хажууда

Теннисээр һонирходог спортдо дуратайшуул Дари Сахановагай Анна Иванович, Наоми Осака гэгшэдтэй буулгаһан зурагуудые хараһан байха. Яагаад теннисэй томо «одод» залуу тамиршаниие хараад, зурагта оролсооб гэлсэнэ. Нүгөө заримашуул бусад «ододтой» юундэ ороногүйб, хүлеэнэбди гэжэ хэлэнэд.

- Теннисэй кортын хажуугуур һайн оршон байдал тогтонхой. «Одод» бэе бэедээ һайнаар хандадаг. Тэдэ залуу халаанда ехэ дуратайнууд. Һорилго хэхэдэшни, заримдаа хэрэгтэй зүбшэлшье үгөөд гарашадаг. Үшөө бага байхадаа, Москва хотодо үнгэргэгдэһэн “Легенды тенниса в Москве” гэһэн хэмжээндэ хабаадаһан байнаб. Тиихэдэ Горан Иванишевич ба Мартина Хингис гэгшэдтэй харилсааб. Нааданай үедэ суута Бьерн Борг намда бүмбэгэнүүдые үгэжэ байгаа. 2019 ондо Флоридада нэгэ багахан мүрысөөндэ Крис Эверттай хамта наадаабди. Эндэл Наоми Осакын һорилго хэжэ байхыень хараа һэм. Анна Ивановичтой Санкт-Петербургда уласхоорондын мүрысөөндэ уулзааб, - гэжэ Дари һонин-һонин уулзалгануудаа дурдаадхина.

 

Дали ургуулһан хэлсээн

Хубсаһа хунарай болон спортын зүйлнүүдэй ASICS гэһэн бүхы дэлхэй дээрэ мэдээжэ корпораци дүрбэн жэлэй саада тээ хэндэшье мэдээжэ бэшэ эдир Дари Сахановатай хэлсээ баталһаниинь гайхалтай. Нютагаймнай басаганай һайн дүнгүүдые харуулжа, урагшатай ерээдүйень үндэрөөр сэгнээ гээд һанагдана. Харин томо фирмэнүүдэй залуу һүрэгые ходо дэмжэжэ байдагые бү мартая.

- Дүрбэн жэл соо хубсаһа хунараар, гуталнуудаар, теннис наадаха зүйлнүүдээр намай ASICS хангаа. Тиихэдэнь намда дали ургаһандал болоо - үшөө һайнаар бэлэдхэл хэжэ эхилээб. Хэлсээнэй ёһоор, ганса энэ фирмын хубсаһаар наадаха, һорилго хэхэ ёһотойб. Мүн официальна хэмжээ ябуулгануудта хабаадахадаа, баһа тэдэнэй хубсаһаар байха хэрэгтэй. Нэгэ дахин ASICS намда һайхан, зөөлэн улатай спортын 50 гутал дамжуулаа. Тэндэхи хүнүүдтэй хөөрэлдэжэ, олонхииень Буряад Уласай хүүгэдэй һангай байшанда дамжуулааб, - гэжэ мэдээжэ спортын хубсаһанай фирмын нюур шарай болохо тамиршан хөөрэнэ.

Эжы абынгээ түрэһэн нютаг тухай Дари ходо һанаата боложо байдаг. Сүлөө гарабалнь, заал һаа түрэл нютагаараа аяншалха һэм гэжэ ходо хэлэжэ ябадаг. Байгал далайн эрьедэ томо теннисэй хоёр кортын баригдаһанда тон ехээр баярлаа.

Һаяхана Буряадай теннисэй федерациин хүтэлбэрилэгшэ Бато Цырендондокович Семёнов гоё гэгшын видео эльгээгээ. Байгал далайн эрьедэ хард хушалтатай теннисэй талмай дээрэ гараад наадажархёо һаа, ехэ һайн байгаа гэжэ абаһаар лэ һанааб. Буряадта теннис нэбтэрүүлэгдэжэ эхилһэндэнь ехэ баяртай байнаб. Бүхы нютагаархидтаа мэндые хүргэнэб. Теннис наадагты! - гэжэ Дари Саханова дамжуулна.