Олоной хүлеэһэн орьёлдо гараад...

Буряадай тамиршан иимэ үндэр хэмжээндэ анха түрүүшынхиеэ хабаадабашье, һанаһандаа хүрэхын түлөө нэгэ алхам хэбэ гээшэ. Эрмэлзэлынь – Олимпиин наадануудай алтан медаль юм. Гэхэтэй хамта буряад хүбүүд дэлхэйн чемпионадта аяар 14 жэлэй хугасаада шангай һуури эзэлээгүй байгаа гээд хэлэлтэй.

Барилдаанда дуратай нютагта

Буряад орониие хүлгөөһэн барилдаашан Эрхүү можын Нүхэдэй аймагай Куйта һууринһаа уг гарбалтай юм. Тэндэхи нютагай зон барилдаанда угаа дуратай. Үшөө 1970-80-яад онуудта хүдөөгэй хүбүүд барилдаагаар бэеэ һоридог байһан юм. Евгениин үбгэн аба түрүүшын тамиршадай нэгэн гээд тоологдоно.

- Мэдээжэ тамиршад үгышье һаа, манай нютагта барилдаанда ехэ дуратайнууд байгаа гэжэ аха дүүнэрни хөөрэдэг. Минии үбгэн аба Буряадай гүрэнэй багшанарай дээдэ һургуули дүүргээд, нютагаа бусажа, һоригшоор олон жэлдэ хүдэлһэн намтартай, - гэжэ Евгений Жербаев хөөрөөгөө эхилнэ.

Нэгэдэхи классай шаби байхадаа, барилдаанай секциин богоһо анха түрүүшынхиеэ алхажа ороо. Гайхалтайнь гэхэдэ, Боря Копылов нүхэрынь барилдаанда ошоё гэжэ дурадхаа. Һоригшо үбгэн абань ашынгаа ерэхэдэ, баярлаа ааб даа. Теэд багахан үхибүүн барилдаае наадан гэжэ һанаа бшуу, үетэнөөрөө хибэс дээгүүр гүйлдэжэ, харайлдажа, урбалдажа, сагаа үнгэргэгшэ бэлэй.

- Гурбадахи класс дүүргээд байхадамни, түрэлхидни Новонукутск нүүжэ ошоһон юм. Тэндэ барилдаагаа орхёогүйб. “Эндэтнай хаана хүнүүд барилдадаг бэ?” - гэжэ ошомсоороо асууһанаа һанадагби. Владимир Юрьевич Писменов намайе һорижо эхилээ. Тиигээд лэ түрүүшынгээ амжалтануудые туйлааб. Дүрбэдэхи классай шаби ябаад, Вячеслав Михайлович Мархаевай шанда хүртэхын түлөө мүрысөөндэ хабаадажа, түрүүлжэ гарааб. Мүнгөөрөө гарай час болон электрочайник худалдажа абааб, - гэжэ түрүүшынгээ медаль тухай барилдаашан һанан хөөрэнэ.

Анха удаа - алас холын аянда

2006 ондо 12 наһатай хүбүүн эгээл холынгоо аяншалга хээ бэлэй. Нүхэдэй аймагай барилдааша эдиршүүл 900 модоной зай гаталжа, Буряад Уласай Хэжэнгын аймагта мүрысөөндэ хабаадаа һэн. Манай аймагай спортын таһагай хүтэлбэрилэгшэ Александр Сергеевич Урбагаев ажалдаа ехэ дуратай, тамиршадые ходо дэмжэдэг дарга юм. Буряадай мэдээжэ һоригшо Валерий Николаевич Ивановһоо тус хэмжээ ябуулгада урилга абажа шадаа. Эдир барилдаашадаа олон хүн зондо харуулха, шадабарииень туршаха һанаатайгаар маанадые Хэжэнгэ эльгээгээ бшуу гээд һанагдана. Өөрынгөө үхэрэй мяхыень тушаагаад, “Истана” машина оложо, маанадые ябуулаа һэн. Тэндэ бидэ ехэ оролдожо, хоёр алтан медаль абажа шадаабди, һоригшоёо баярлуулаабди, - гэжэ тамиршан хөөрөөгөө үргэлжэлүүлнэ.

Тэрэ мүрысөөндэ ганса Буряад Уласай бэшэ, мүн Үбэр Байгалай хизаарай, Эрхүү можын, Тыва Уласай, Монгол ороной 350 гаран эдиршүүл барилдаа. Евгений Жербаев тэндэ шалгараашьегүй һаа, Буряад ороной һоригшодто һайшаагдаһан байна.

Һоригшоһоо хуу дулдыдана

- Валерий Николаевич Иванов түрүүтэй бүлэг һоригшод минии хойноһоо үнинэй анхаралтайгаар хаража байгаа гэжэ һүүлдэнь ойлгооб. Хэжэнгэдэ болоһон мүрысөөнэй удаа Фёдор Николаевич Махутов Юлиан Гергеновые Улаан-Үдэ руу абаһаар лэ уриһан байна. Жэл болоод, бишье Буряадай ниислэл ерээб. Харин өөрынгөө һоригшо Валерий Николаевичые мэдэхэ байгааб. Юуб гэхэдэ, манай һургуулида хэды дахин ерэжэ, һонирхолтой хөөрэлдөө эмхидхэһыень мүнөөшье һанаад ябадагби. Барилдаанай эхин шатанууд тухай, Буряадта барилдаан яагаад хүгжэнэб гэжэ хөөрэхэдэнь, бидэ, багашуул, амаа ангайн шагнаад һуугаа бэлэйбди, - гэжэ Евгений Жербаев һанан хөөрэбэ.

- Мэдээжэ һоригшо шабияа түрүүшынхиеэ харамсаараа: “Ямар туранхайбши, гаршни ямар нарин бэ” - гэжэ хэлэһэн юм гэлсэдэг. Хэды тиигэбэшье бэлигтэй шабияа түрүүшын үдэрһөө ходо дүнгэжэ, зүб үгэнүүдые хэлэжэ байдаг юм. Саг үнгэрхэ бүри һоригшо шаби хоёр бэе бэедээ бүри дүтэ болоо.

- Минии бүхы амжалтанууд һоригшоһоол дулдыдана. Сугтаа хүдэлжэ эхилһэнһээ хойшо мүнөөшье болотор “Ши Олимпиин абарга болохош! Шадахаш!” - гэжэ хэлэжэл байдаг. Хүсэ шадалаа, сагаа ондоо, бусад хэрэгтэ тараан сасангүй ябахыемни заажа үгөө.

Багшамнай өөрын жэшээ дээрэ маанадые һургана гэхэдэ, алдуу болохогүй. 75 наһатай гэжэ хэлэхэгүйш. Үглөө бүхэндэ зарядка хэнэ, нэгэшье һорилгоёо алдангүй ябадаг. Нэгэ бага уруу дуруу болоод ябахадаа, һоригшоёо хараад лэ һэргэхэш.

Барилдаашан ямар һанаа бодолтой һорилгодоо ерээб гэжэ абаһаар лэ ойлгоод байдаг. Тааруу үгэнүүдые бултанда хэлэжэ, зосоошни зориг оруулжа шададаг, - гэжэ һайхан үгэнүүдээр һоригшоёо магтан хэлэнэ.

Һонирхолтойнь гэхэдэ, Евгений Жербаев өөрыгөө бэлигтэй тамиршан гэжэ тоолоногүй. “Нэгэ процент - бэлиг, 99 процентнь - ажал” гэжэ дэмы хэлсэдэггүй ха юм.

- Ямаршье илалта туйлахадаа, аргагүй ехэ хүсэ гарганаб. Ородой суглуулагдамал командын бүридэлдэ олон бэлигтэй тамиршад ородог. Ямар бэлээр абаргын нэрэ зэргэдэ хүртэнэ гээшэб гэжэ һанахаш. Тэдээнһээ хоёр-гурба дахин үлүү һорилго хэхэш, хүлһэ адхахаш. Заримдаа нулимсашье нюдэнһөө гоожуулаад абахаш. Бүхы оролдолгыемни бурхан хаража, һанаһандаа заабол хүрэхэб гээд, урагшаа шармайнаб, - гэжэ Евгений мэдүүлнэ.

Сүлөө сагтаа номуудые уншаха, шүлэгүүдые сээжэлдэхэ дуратай барилдаашан 27 наһатай. Олимпиин орьёлдо хүрэхэб гэжэ шашангүй, хибэс дээрэ хүсэд ажалаа ябуулжа, урагшаа шамдана. Зориһондоо хүрэхэл гээд һанагдана.

Борис БАЛДАНОВ, Герман НАМЖИЛОВ