993
Ноябриин эхинэй наруули һайхан үдэр Захааминай Утаатада «Хадын бүргэд» гэжэ нэрлэгдэһэн заншалта буряад гэрэй түхэлтэйгөөр арадай аргаар баригдаһан найман ханатай тамирай байшан олоной хабаадалгатайгаар нээгдээ.
2015 оной хабар нютагай сомон дарга байһан Бэлигто Замбалаев үүсхэл гаргажа, барилга эхилээ һэн. Энэнь утаатаархинда тон хэрэгтэй байгаа. Юундэб гэхэдэ, олоной хабаадалгатайгаар элдэб хэмжээ ябуулгануудые үнгэргэдэг гансахан Соёлой байшан түймэрһөө хохидоо юм.
Олоной оролдолгоор
- Нютагтаа найман ханатай барилдаанай гэр бария гэжэ уряалые дуулахадаа, ехэтэ баярлажа, энэ үүсхэлые дэмжээ. Нютагай зон эб хамта хаанаа суглархаб, найр наадаяа хаанаа хэхэб, илангаяа залуушуул сүлөө сагаа яажа, хаана аша туһатайгаар үнгэргэхэб, үхибүүд тамирай зүйлнүүдээр хаана бэеэ һорихоб гэжэ һанаагаа зободог һэм.
Нютагаархидтаяа энэ асуудал зүбшэхэдөө, өөһэдын хүсөөр туйлахабди гэжэ ойлгообди. Урда тээнь хамтын хүсөөр субарга болон дайнай ветерануудай хүшөө һэльбэн шэнэлһэн дүршэлтэй һэмди, - гэжэ Улаан-Үдэдэхи утаатаархинай нэгэдэлэй түрүүлэгшэ Амар-Жаргал Ламаев дуулгана.
«Хадын бүргэдэй» үүдэеэ үргэнөөр нээхэдэ, Утаатаһаа гарбалтай хаана-яанашье ажаһуудаг зон бүхыгөөрөө хабаадалсаа, шадаха зэргээрээ туһалаа гэжэ һайн һайхан баярай үгэнүүд, амаршалганууд зэдэлээ. Онсолон тэмдэглэхэдэ, Арадай Хуралай һунгамал Геннадий Доржиев өөрынгөө хубитые хүсэд дүүрэнээр оруулжа, аша туһаяа хүргэһэндөө, баяр жаргалаар дүүрэн энэ найрта хабаадаа.
Нэн түрүүн трактортай болон пилораматай нютагаархид барилгын модо бэлдэжэ эхилээ. Тэрэ жэлнүүдтэ байгаалишье наашаа хаража, Захаамин хангай баялигаа хэшээгээ. Хушын һамар элбэг гаража, утаатаархин олзынгоо дээжэһээ арадай барилгада харамнангүй хамжаа.
Гурбан жэлэй саана Захааминаар ябахадаа, Утаата хүрэжэ, нютагай зоной ажабайдалаар һонирхоходомнай, нэн түрүүн тэрэ үедэ түлэг дундаа ябажа байһан арадайнгаа барилга харуулаа һэн.
Һоригшо хэрэгтэй
Эдэ бүхы ажалые дээрэ хэлэгдэһэн Амар-Жаргал Ламаев урагшалуулжа шадаа. Тэрэ гурбан жэл удаа дараалан амаралтаяа тоонтодоо үнгэргэжэ, барилгын бүхы шатануудта хабаадаа гэхэһээ ударидаа. Тиимэһээ мүнөө Амар- Жаргал Лубсанович тоонто нютагтамнай залуушуул сүлөө сагаа туһатайгаар үнгэргэжэ, үхибүүдэй бүхэ барилдаагаар, самбо барилдаагаар болон бэшэшье тамирай зүйлнүүдээр бэеэ һорихо болоһондонь баярлана. Теэд үшөө нэгэ асуудал гараад ерэнэ – мэргэжэлтэ һайн һоригшые олохо хэрэгтэй. Бүхы эрилтэнүүдтэ таараһан иимэ ехэ ордоной баригдашоод байхада, аймагай Залуушуулай болон тамирай таһагай болон Эдиршүүлэй тамирай һургуулиин һоригшодто найдажа байһанаа мэдүүлээ.
- Уняар мана татаһан Утаатамнай хэдэн дабаанай саана зуу гаран модоной зайда оршоно. Харгын шанарые бү хэлэе. Тэрэ холо ошожо хүдэлхэмни гэхэ залуу мэргэжэлтэниие олохо гээшэ хүшэрхэн асуудал. Теэдшье залуу һоригшын салин даншье һаа бага юм. Тиибэшье бидэ аймаг соогоо энэ асуудал бага сагаар шиидхэнэбди. Тамирай байшантай нютагуудта аймагай һоригшод ээлжээгээр эльгээжэ байдагбди. Саг үргэлжэ һургуулинууд хоорондын мүрысөөнүүдые үнгэргэнэбди. Гаргашыень нютагай зон даажа абадаг. Нютагтаа мүрысөө үнгэргэхэдөө, өөһэдынгөөл үхибүүдые һурган хүмүүжүүлнэбди, баян дүй дүршэл олгонобди, олон танил талатай, нүхэдтэй болоно гэжэ түрэлхид һайн ойлгонод, - гэжэ Захааминай эдиршүүлэй тамирай һургуулиин захирал Александр Норбоев мэдүүлнэ.
Бэлэг сэлэгүүд
Барилга ябуулһан ажалшад, эндэ сугларха залуушуул, һоригдохо үхибүүд хаана, юунэй байһые хуу мэдэжэл байгаа бэзэ. Харин айлшад ехэтэ һонирхожо хараа. Буряад болон самбо барилдаашадые һорихо гол талмайда үшөө һорилгын таһаг, хубсаһа хунараа һэлгэхэ газар, нюур гараа угааха, бэеэ бүхыдэнь зайлаха болон һоригшо багшын өөрын таһаг няд байтар түхеэрээтэй. Тиимэһээ эндэ ямаршье ехэ мүрысөөнүүдые үнгэргэхэдэ таатай гэжэ ойлгогдоо.
Ехэ удхатай бэлэг - барилдаанай хибэс Буряадай Самбо барилдаанай федерациин юрэнхылэгшэ, Арадай Хуралай һунгамал Бадмадоржо Жигжитов бэлэглээ. Гүрэнэй Дүүмын һунгамал Николай Будуев, Арадай Хуралай һунгамалнууд Геннадий Доржиев, Виталий Лыгденов баһал өөһэдын бэлэгүүдтэй утаатаархиниие халуунаар амаршалжа, залуу үетэниие элүүр энхээр ажаһуухыень уряалаа.
- Соёлой байшангүй болошоходоо, хүндэ байдалда орообди. Наһатайшуул тоглолтонуудые харахаһаа байха, суглархашье аргагүй бэлэй. Харин үхибүүд һургуулидаа уулзаа, ушараа юм бэзэ. Залуушуул лэ хайратай байгаа. Сүлөө сагаа юу хэжэ, яажа үнгэргөөб? Иимэ һаруул һайхан байшантай болошоходоо, бултадаа баяртайбди. Одоошье һанаамнай амарба, - гэжэ нютагай эдэбхитэн, ажалай ветеран Анна Эрдынеевна Самбуева баяраараа хубаалдаа.
“Хадын бүргэдэй” нээлгын баяр ёһололые нютагай болон аймагай соёлшод дуу, хатараараа шэмэглэжэ, энэ талаар үнинэй ангашаһан утаатаархиниие баярлуулаа.
Бүгэдэнэй баяр – бүхэ барилдаан
Барилдаашадай шэнэ байрын нээлгэндэ зорюулжа, аймагай эдир барилдаашадай дунда Арадай Хуралай һунгамал Геннадий Доржиевай шангуудай түлөө мүрысөөн үнгэрөө.
Өөр өөрынгөө шэгнүүртэ Хуртагын Кирилл Булатов, Ёнгорбойн Лубсан Жалсанов, Константин Галданов, Закаменск хотын Содном Патархеев, Бато Цыбенов, Бато Хайдапов, Үлэгшэнэй Батор Мункуев илажа гараа. Абаргын нэрэ солодо Амарсана Цыденпилов хүртэжэ, айлшад -һунгамалнуудай тусхай шан абаа.
Соёлма БАЛЬЖУРОВА, Сэнгэ РИНЧИНОВ
Соёлма Бальжуровагай гэрэл зураг
