2415
www.aginsk-pravda.ru сайтһаа гэрэл зураг
Барилдаа ехэ сэгнэдэг, наадан бүхэниие алдангүй харадаг хүнүүд энэ абаргаяа танингүй байхагүй аабза. Барилдаанай ногоон хибэс дээрэ гарахадань, хада шэнги багжагар томо бэетэй энэ һайхан бүхэеэ хүн зон дуратайгаар хүлеэн абадаг, сэдьхэлээ ехэтэ ханадаг.
Үндэһэн барилдаанай дүхэригтэ тодо байса алхажа ороһоор, дабаһан дабаануудынь, илалтануудынь тоолошогүй олон. Москвагай Улаан талмай дээрэ үнгэрдэг «Бүхэ барилдаа» гурба дахин, «Сагаан Дара Эхын» барилдаа дүрбэ дахин, Санкт-Петербургын дасанай наада таба дахин, «Янжима бурханай» наада долоо дахин, «Соодой ламын нааданда» найма дахин, «Алханын наада» аяар арба дахин илажа гараа. XXIV Бандида Хамба лама Дамба Аюшеевэй сэнхиидэ заларһанайнь 15 жэлэй ойдо зорюулһан барилдаанда түрүүлһэн байха юм. Тэбхэр арбан жэлэй урда, 2010 ондо, «Этигэлэй Хамбын» нааданда илаа. Мүнөө һаядаа эдэ амжалтануудые булиха бүхэшүүл хараада хомор гэлсэхэшье зон олдохо. Харин байгаалиин жама ёһоор бүхын дээрэ бүхэ заатагүй олдодог гээшэл даа. Энэ хуули мартажа огто болохогүй. Тооложо барахын аргагүй амжалта туйлаhан хүн юм.
Хибэсээ орхёогүй
Үнэн дээрээ сүлөөтэ барилдаагаар холо ошохо бэлиг талаангаа харуулжа ябаһан залуу тамиршан 18 наhатайдаа бөөрын үбшэндэ нэрбэгдэжэ, аяар арбан хоёр жэлээр хибэс дээрэ носолдохыень эмшэд хориhон байгаа. Багшанарай оролдолгоор, эрмэлзэл ехэтэйһээ боложо, бэеэ hула табингүй, үндэһэн барилдаанда орожо, хүсэ шадалаа зүб шэглэжэ, буряад барилдаанай мүнөө үеын бахархал болохоороол болоо.
Барилдаагаа хорюулаад, орёо байдалда ороод, hанаагаа зобожо, хайшаа тэгүүлхэб гэhэн бодол залуу хүбүүнэй толгойдо ороо ааб даа. Энэ үедэ барилдаанайнь дасгалжуулагша Юрий Сандаков: «Орон соогоо hуняажа хэбтэнгүй, адуу малай hүүл ехээр мушхангүй, өөрыгөө hорижо, эрдэм ухаагаа дээшэлүүлэ», - гэжэ заабарилаа. Сэхыень хэлэхэдэ, бэлигтэй хүбүүдэй уг унги таһардаггүй, харин зүб мүрынь алдуулангүй, дүнгэлсэжэ гараха дасгалжуулагшад саг соогоо дайралдахадаа, юунһээшье үлүү аза талаан. Багшынгаа сэнтэй үгэ, hургаал бүхөөр хадуужа, hорилгоёо орхёогүй. Тиимэһээ 2005 ондо «Балдан Брэйбун» дасанай нааданда түрүүшынгээ ехэ амжалта туйлаа. 2006 ондо «Алтарганын» нааданда түрүүшын hуури эзэлжэ, саашаа тэрэл жэлдээ амжалтануудынь улам олошороо: Алханын ехэ шан, Гоман дасанай хамба ламанарта зорюулһан тусхай нааданда илалта г.м.
Харин эдир Цыбигэй тамирай харгы зам каратэһээ һабагша абана. Түхэреэн жэл соо бэеэ һорижо, эрилтэ ехэтэй журам гээшые мэдэхэ болоод, сүлөөтэ барилдаанда хам ороо. Илалтануудшье гансата ерээ. Гурба-дүрбэн жэл аха хүбүүд, Ородой Холбоото Уласай абарга шантайшуулшье барандаа шүүгдэжэ эхилээ гэжэ хөөрэнэ һэн.
Агынгаа дасанай нэрэ хамгаалаашье һаа, ехэнхи наһаяа Улаан-Үдэдэ үнгэргөө. Хотын 3-дахи интернат-һургуули түгэсхөө. Буряадай гүрэнэй дээдэ һургуулиин тамирай таһагта һуража гараа.
Гайхамаар дүнгүүд
Гуша наһандаа сүлөөтэ барилдаанда бусажа, харуулһан дүнгүүдынь олониитые гайхуулна. Эгээл энэ үеэр Цыбигтэ Буряадайнгаа ахамад дасгалжуулагшын тушаал дурадхахадань, бодолгото һайса болоо. Хэрбэеэ бэшэ нүхэдынь сула бэеэ һорижо, бэлэдхэл гаража, эндэ-тэндэ барилдажа, “зүрхөө эдинхэйнүүд” һаань, Цыбигнай үшөө садатараа барилдаагүй байгаа ха юм. Тиимэһээл һая болотороо Цыбик һорилгын хажуугаар үшөө барилдаһаар байгаа.
Буряадайнгаа «Олимпиин нааданда» (иигэжэ Этигэлэй хамбын шанда хүртэхын түлөө барилдаа нэрлэнэ) илахаб лэ гэжэ олохон жэл Цыбигнай ябаа. Гурба дахин узуур түрүүндэ үлэшэһэн байна. Урда хойнонь боложо байһан хамаг барилдаануудые дууһан илагдаа.
Хажуугаарнь хамба лама хорыень малтажа, эндэ илаагүйдөө ши юрэл гудамжын, аймагайл абарга гээшэш гэжэ шоглохо. Тиимэһээ дүрбэдэхиеэ тулалдаанда орохоһоо урид ямараар бэеэ һорёо бэ гэжэ тухайлаа ёһотойт, һонор уншагшад.
Дүрбэдэхиеэ туршажа, Цыбик Максаровнай тус «Олимпиадада» түрүүлээ.
Дуратай мэхэшни ямар бэ гэһэн асуудалда Цыбик ехэ зохидоор миһэрдэг. Үнэхөөрөөшье, иимэ олон илалтатай хүндэ шадахагүй мэхэ гэжэ хаанаһаа байхаб даа. «Эгээн ехээр хэрэглэдэг мэхэмни - гарһаань шүүрээд, арадань орожо добтолхо», - гэжэ нэрлэнэ.
Энэ хадаа сүлөөтэ барилдаанда ехээр хэрэглэгдэдэг арга мэхэ болоно. 2017 оной Ородой Холбоото Уласай хүрэл шанда хүртэгшэдэ иимэ мэхэ хэрэглэхэнь балайшье гайхалгүй бэзэ.
2018 оной июниин 17-до Ивалгын аймагай Баян Улаан гэжэ газарта “Хамбын Обоо” тахигдажа, дашарамдань тамирай ехэ найр болоо. Тус обоодо Цыбик оло дахин түрүүлһэн, харин энэ удаа ондоо хүн илаа. Манай абарга Буряадайнгаа суглуулагдамал командатай Түнхэнэй аймаг һорилгын һургуули гарахаяа ябанхай байгаа.
Алла НАМСАРАЕВА, Буддын шажанай Сангхын Хэблэлэй албан,
Валентина ХАЛЬБАЕВА, ажалай ветеран, Эхэ-Герой
Р.S. 2006 оной “Алтаргана” нааданда танилсаһан бэлиг ехэтэй бүхэмнай энэ арбаад гаран жэл соо алдар солоороо, бэеэрээ, арга мэхээрээ үшөө томо болоо. Анхаралтай хурса харасатай, арбан хурганайнгаа үзүүртэ арһан шэхэ мушхажа, адхасаа улам хүгжөөжэ ябаһан тэрэ нааданай бүхэ арад зоной дура бүхөөр татаа. Тон үндэһэн барилдаанда шуналтай ахатанууд, Халха ба Үбэр Монголоор дамжажа, бүхэшүүлээр һонирхоошодой үмэнэ һэеы туургата монголшуудые хамтаруулһан дүримтэй барилдаан найруулагдажа, үзүүр хүбүүдээ туршалсуулаа һаа, хэды һонин һэм даа гэжэ голхордог. Хорбоо юртэмсэдэ олон-олон илалта туйлажа, үргэн олон харагшадаа баярлуулжа ябахыень хүсэе, энэ һайхан абаргадаа!
