«Би буряадби»

Угаа уhанда хаяхагүй, гарбалаа галда хаяхагүй гэжэ буряад зон дэмы хэлэдэггүй гээшэл даа. Эжынь, Роза Бадмаевна, заха хо­лын Захаамин нютагта, эсэгэнь, Суль­тим Лодоевич, хонгор hайхан Хори нютагта түрэhэн юм. Энэ бүлэ Тохо­рюугта нютагта ажаhyyhaн, ажалша бэрхэ айлнуудай нэгэн. Гурбан баатар хүбүүдээ хара багаhаань мал ажалда дуратайгаар хүмүүжүүлээ.

Хүгшэн аба эжынь Жаргалайнгаа багахан байхадань, хүлэг болохо уна­га бэлэг болгожо баряа бэлэй. Тэрэ сагhаа хойшо Жаргалнай морин эр­дэниие ехэл hайн мэдэхэ болоо. Ха­заар, ташуур, шүдэр, мориной зэр зэмсэг - алинииньшье бүтээжэ шада­даг лэ. Эрын 9 эрдэм шудалжал бай­на: өөрөө мори hургаха шадалтай, аг­нуурида гараха, шэнэ байдалтай гэр барижа оронхой, үри хүүгэдтэйшье.

Жаргал өөрөө зэмсэгүүдые бүтээжэ байхадаа, хазаар морёороо адуу малаа манахадаа, сэдьхэлээ­рээ, бодолоороо буряадаараа гоё hайхан шүлэг мүрнүүдые зохёодог. Нютаг тухай, хани нүхэдтөө, түрэл hургуулидаа, инаг нүхэртөө зорюулжа бэшэдэг. Һургуулида һуража байхаһаа шүлэгүүдые зохёожо эхилээ һэн. Түрүүшынхиеэ «Ал­таргана» нааданда 2006 ондо уран шүлэгшэдэй уулзалга-мүрысөөндэ хабаадажа, түрүү һуури эзэлжэ, ди­пломоор шагнагдаһан юм. Саашаа үшөө олон буряад хэлэ хүгжөөлгын, ёһо заншалаа һэргээлгын наада- нуудта, мүрысөөнүүдтэ, форумуудта ехэ эдэбхитэйгээр хабаадажа бай­даг.

Хаанашье, хэзээшье Жаргалай хэһэн ажал өөрын онсо илгаатайхан лэ ходо байдаг. Зунай Сурхарбаа­най нааданда нүхэдөөрөө морёор урилдажа, «Басага хүсэ» гэжэ шог наада харуулжа, морёор гүйлгэжэ, хатаржа, зониие ехэтэ хүхеэһэн юм. Шүлэгүүдынь ном боложо, олон суглуулбаринууд соошье хэблэгдэнхэй.

Сагаалганай үедэ Жаргалай мо­рин ехэ hайханаар гоёогдоhон бай­даг. Шарга морёор хүн зоноо баяр­луулжа, хүүгэдые hуулгаад, ехээр hонирхуулдаг. Тэрээнhээ саашань үшөө нохойнуудта ехэ дуратай даа. Жаргалай нохой выставкэдэ хабаадажа, түрүү hуурида гараа бэлэй. Жаргал Буряадай гүрэнэй хүдөө ажа­хын академи дүүргэһэн. Олон хүнүүд Жаргалhаа яажа малаа эмшэлхэб, аргалхаб гэжэ hуражал байдаг юм. Зунай сагта хони хайшалаанда, мал эмнилгэдэ нютаг зондоо ехэ туhа хүргэдэг. Нютагайнгаа ямаршье, хаанашье болоhон мүрысөөнүүдтэ гэр бүлөөрөө эдэбхитэйгээр хабаададаг. 2022, 2023 онуудта Буряад- ФМ радиогой «Дүрбэн бэрхэ» гэhэн мүрысөөндэ хабаадажа, ёһо зан­шалаа мэдэхэеэ харуулаа, хаза­ар яагаад хэдэг бэ гэжэ хөөрэжэ һонирхуулаа һэн.

Жаргал дулаагаар хангалгын эм­хидэ хүдэлдэг, Ирина нүхэрынь Дээ­дэ Хүрбын гэһэн сомондо мэргэжэл­тэнээр хүдэлнэ. Энэ залуу гэр бүлэ хоёр дангина басагадые буряад зангаар hургана. Ехэ басаганиинь Адиса нютагайнгаа, аймагайнгаа, республикынгаа, Росси гүрэнэйнгөө мүрысөөнүүдтэ оло дахин хабаа­дажа, нютаг зонойнгоо, түрэл га­ралайнгаа омогорхол болонхой. Хүндэмүүшэ, hайхан hанаатай, уран гартай, оёдолшо, хонгёо һайханаар дуу дуулажашье шадаха эжы абын бэрхэ басаган юм. Жаа басаганиинь София ухаамсар зохидхоноор урга­жа ябана.

Иимэл даа манай Жаргал. Дүрбэн тэгшэ, юушье шадаха-зээрдэ мори­шье hургаха, зэмсэгшье дархалха, оёжошье, амтатай эдеэшье шанажа, шог зугаашье дэлгэжэ шадаха. Зон нүхэдтөө, айл аймаг соогоо хүндэтэй хүн.

Наталья НИМАЕВА ба Дарима ДАШИНИМАЕВА