Киногой урлал хэзээдэшье мүнхэ гү?

Кино буулгабари хүгжөөхэ, арад зондо дүтэ болгохо хэ­рэг Ород гүрэнэй Засагай газарһаа тон ехээр дэмжэгдэнэ. Бу­ряад Уласташье энэ хэрэг ябуулаг­дана. «Соёл» гэһэн түсэлэй ёһоор холын нютагуудай соёлой байшан­гуудта кино харуулха арга боломжо­нууд олгогдоно. 2019 онһоо Буряадай 10 гаран аймагта шэнэ кинозалнууд байгуулагдаа. Түсэлдэ һомологдоһон гүрэнэй мүнгөөр байра байшан­гууд заһабарилагдана, 3D түхэлэй хэрэгсэлнүүд, шэнэ шэнжын экран, һууха һуудалнууд худалдан абтагда­на. Нэгэ иимэ эмхидэ 3-5 сая түхэриг мүнгэн һомологдоно.

Яруунын аймагай Нарһата һууринда аймагай түбэй соёлой байшан һэльбэн заһабарилагдажа, ашаглалда тушаагдаа бэлэй. 20 гаран жэлэй туршада кино хараагүй яруунынхид энэ үдэрһөө хойшо дуратайгаар томо дэлгэсэ дээрэ кино харахаяа ябадаг болонхой. Хүршэ Хоринск һууринда 2020 ондо кинотеатр нээгдэһэн байна. Эндэхи кинотеатр 30 гаран жэлэй саада тээ хаагдажа, наймаанай түб болгогдоо һэн. Харин 2020 онһоо һэльбэн заһабарилагдаһан түбэй соёлой байшанда кинозал нээгдээ.

2021 ондо Өөрлиг һууринда кинозал үүдэеэ сэлиһэн юм. Эндэ ганса кино харуулна бэшэ, мүн элдэб тоглолтонууд, баярай үдэшэнүүд үнгэргэгдэжэ эхилээ. Нэгэ дороо 173 хүниие багтааха аргатай.

Гэхэтэй хамта үшөө иимэ кинозал­нууд Кабанскын аймагай Каменск тосхондо, Загарайн аймагай Шэнэ Бэрээн һууринда, Бэшүүрэй, Байгал шадарай, Хэжэнгын, Зэдын, Ивалгын аймагуудай түб һууринуудта, Севе­робайкальск, Улаан-Үдэ хотонуудта хүдэлжэ эхилэнхэй. Эндэ ганса мүнөө үеын бэшэ, мүн хуушанай кинонууд харуулагдана.

Иимэ асуудалнуудтай хандааб: мүнөө үедэ кино харахаяа ошодог гүт, ямар кинодо дуратайбта, бага балшар, залуу наһандаа кино хараһан тухайгаа дулааханаар һанан дурсадаг гүт?

Дашидондок Амоголонов, «Бурятия» ГТРК-гай радиогой дам­жуулгануудые хүтэлэгшэ:

- Зүблэлтэ засагай үедэ залуу наһамнай үнгэрөө. Тэрэ үедэ теле­визор гээшэ хоморой һэн. Тиимэһээ кинодол ошожо жаргахаш. Минии һанахада, киногой билет 30 мүнгэтэ байгаа. Манай хүдөө нютагта үдэртөө үхибүүд кино хараха, үдэшэндөө ехэшүүл ябагша һэн даа.

СССР гүрэнэй кинонууд олоор харуулагдадаг байһан. Мүн социалис гүрэнүүдэй кино дайралдаха. Жэ- шээлбэл, ГДР гүрэндэ буулгагдаһан индеецүүд тухай кино тэрэ сагһаа хойшо намда хадуугдаа.

Һүүлэй 10 гаран жэлдэ кино­театраар тиигэжэ ябахаяа болин­хойб даа. Юуб гэхэдэ, мүнөөнэй кино һанаандамни дүтэ бэшээр һанагдана. Гэртээл телевизорээр Афганистанда, Чечняда болоһон байлдаанууд тухай дайшаалхы кино, хуушанай фильмүүдые дабтан-даб­тан хараха дуратайб.

Һүүлэй үедэ залуушуул олоор кинотеатр ябадаг болонхой. Энэнь ехэ һайшаалтай гээд һанагдана. Үнөөхи компьютер, телефонһоо холо болоно ха юм.

Цырма Ачитуева, 92 наһатай ажалай ветеран:

- Үндэр наһа гаталжа, кинотеат- раар ябахаяа болинхойб даа. Һүүлэй жэлнүүдтэ манай номой санда вете­рануудые суглуулжа, кино харуулдаг болонхой. Урихадань ошоод лэ, баярлажа харанабди.

Би өөрөө багшанарай училищида 4 жэл һурааб, үшөө 4 жэлэй турша­да багшанарай дээдэ һургуулида мэргэжэл абааб. Бүхы 8 жэл соо оюутан ябахадаа, нэгэшье шэнэ кино алдаагүй ябааб. Тиихэдэ Улан-Үдэдэ хэдэн кинотеатрнууд амжалтатай­гаар хүдэлдэг һэн. Понедельник бүхэндэ долоон хоногой афиша харахаш, алин кинодо ошохоёо түсэблэхэш.

Бадма Якшеев, 48 наһатай:

- Манай хүдөө һууринай соёлой байшанда үдэшэ бүхэн кино харуул- даг байһан гээд, балшар багаһаа һанадагби. 5 копейкэ бэдэржэ олоод, үхибүүдэй кинодо ошохош. Һургуулиин ябахадаа, ехэшүүлдэ харуулдаг кинодо ехэ орохоёо һанахаш. Хаа-яа олон зоной дундуур шурган ороод, хойгуур нэгэ һуудалай саана хоргодон харахаш. Тэрэ үеын хүдөөгэй ажаһуугшад олоор кинодо ябадаг байһаниинь мүнөөшье боло­тор намайе гайхуулдаг. Эгээл һайхан, гоё хубсаһаяа үмдөөд ябаха.

Үнэн дээрэ хэлэбэл, Улаан- Үдэдэ ажаһуужа эхилһээр, ганса һүүлэй жэлнүүдтэ кинодо ошодог болонхойб. Шэнэ жэлэй үедэ премьерэнүүдые харадаг заншал нээжэ байнаб. Мүнөө үеын кино муу гэхээр бэшэ, хуу һонирхол татама гэжэ һананаб.

Алтана Винокурова, «Бурятия» ГТРК-гай радиогой дамжуулгануу­дые хүтэлэгшэ:

- Хүндэ ажалайнгаа һүүлээр шог ёгто комединүүдые хаража, сэдьхэ­лэйнгээ байдал бодхоодогби. Шэнэ жэлэй урдахана фантастика харадаг­би. Ехэнхи ушарта телевизорээр гү, али интернедээр кино харанаб.

Үни удаанай кинотеатр ошоогүйб даа. Юуб гэхэдэ, минии һанаанда хүрэхэ кино үсөөн болонхой. Һүүлэй үедэ Ород гүрэнэй кино гоёор бүтээгдэжэ, һонирхолтой болонхой гэлсэнэ. Хэзээб даа тэдэ минии зүрхэ сэдьхэл эзэлхэл юм аабза гэжэ най­данаб.

Бага байхадамни, минии эгээл дуратай «Эрдэм» кинотеатр байгша һэн. Тэндэхи кафедэ заал һаа орожо сайлахаш. Заахан хүүхэн хадаа ехэн­хидээ мультфильмнуудые харагша һэм. Жэшээлбэл, «Шрек» гэһэн кинотой «Эрдэм» соо түрүүшынхиеэ танилсааб.