​​Олимпиин орьёл өөдэ

Буряадаймнай урдаа хараха барилдаашан, бүхы спортдо дуратайшуулай найдал Арсалан Будажапов гэртээ һууха гуримай тогтоод байха үедэ һанаһандаа хүрэхэеэ шамдан, түрэл нютагтаа һорилгын бэлэдхэл гарана. Юуб гэхэдэ, Арсалан үнинэй Олимпиин абарга болохо хүсэлтэй. Мүнөө жэл хэрэгынь бүтээшьегүй һаа, тэрэ 2021 ондо заал һаа Токио ошожо, Олимпиин орьёлдо гарахаяа шармайна.

Хэды шанга бэлэдхэл гаража байбашье, нигүүлэсхы сэдьхэлтэй хүбүүн эдэ үдэрнүүдтэ буянта хэрэг үйлэдөө.

Нигүүлэсхы сэдьхэлэй хандалга

Майн 21-дэ Арсалан Будажапов ээлжээтэ түрэһэн үдэрөө тэмдэглээ. Заншалта ёһоороо олон тоото аха дүүнэрынь, нүхэд хүбүүд, басагадынь үнэтэ бэлэг сэлэгтэй гэртэнь сугларжа, нүхэрөө халуунаар амаршалха байгаа. Теэд Арсалан бэлэгһээнь арсажа, мүнгэ дамжуулагты гэжэ бултаниие гайхуулаа.

- Намайгаа түрэһэн үдэрөөрни амаршалһандатнай ехэ баярые хүргэнэб. Һүүлэй үедэ манай нютагта орёо байдалда ороһон, эдеэ хоолоор дуталдажа байһан хүнүүд, илангаяа хүүгэд олон болошонхой. Тиимэһээ таанадайнгаа амаршалгын мүнгөөр иимэ зондо багашье һаа туһаламжа үзүүлхэ һанаатайб, - гэһэн гуйлта Арсалан социальна сүлжээнэйнгээ хуудаһанда бэшэһэн байна.

Барилдаашанай энэ челлендж-урилгада олон нүхэдынь оролсоһондонь баярламаар. Хамтын хүсөөр суглуулагдаһан мүнгэндөө найман гэр бүлэдэ эдеэ хоол тараагаа. Гэхэ зуура туһалһан бүхы хүнүүдээ өөрынгөө хуудаһанда нэрлээ.

Хэдэн үдэрэй хугасаада яһала мүнгэ суглуулжа, муу байдалтай гэр бүлэнүүдтэ туһа хүргөөбди. Иимэ ажаһуугшад олошороод байна. Шадаа һаа, булта бэе бэедээ туһалжа ябаял даа. Булта хабаадагшадай гарыень барижа, баярые хүргэнэб, - гэһэн хандалгаяа Арсалан Будажапов өөрын хуудаһанда бэшээ.

“Ямар бэрхэ хүбүүн!”, “Танай хэрэгые дуулаад, бархиртараа уярбаб!”, “Молодец, бэрхэ!”, “Абаргын хэшэг!” гэхэ мэтэ һайн һанамжануудые Арсалан юрын зонһоо дуулаһан байна.

facebook.com/Арсалан Будажапов

Бүтэсэтэй хэрэгынь

Арсалан Будажапов олон шэглэлээр шадалтай хүн гээшэ. Барилдаанайнгаа хажуугаар өөрын хэрэг эрхилнэ. Спортын хубсаһанай “Олимпиец” гэһэн хэдэн магазинуудай эзэн юм. COVID-19 үбшэн ажалдань һаад ушаруулбашье, энэ хэрэгээ орхихоёо һананагүй. Суг хамта хүдэлдэг хүнүүдэйнгээ тоо нэгэшье бага болгоогүй, энэ орёо байдалда бултандань туһалха гэжэ оролдолго гаргаа.

- Һорилгын үедэ магазинаашье һанаха саг байдаггүй. Олон аха дүүнэрэйнгээ ашаар иимэ ажалтайб даа. Хаа-яандаа хубсаһа хунар асархаяа өөрөөшье ошолдоод ерэдэгби, - гэжэ Арсалан олзын хэрэг тухайгаа хэлэнэ.

Эд бараа абахадань, нүхэдтөө заал һаа хүнгэлэлтэ хэдэг байһанаа барилдаашан мэдүүлнэ. “Өөрымни зосоо һайн болошодог”, - гэжэ Арсалан мэдүүлнэ.

Ута харгы багаһаа...

Ага тойрогой Согто-Хангил нютагта Баяр ба Кундуз Будажаповтанай гэр бүлэдэ табан үхибүүдэй нэгэн боложо, дэлхэй дээрэ Арсалан хүбүүн мүндэлөө һэн.

- Минии аба барилдаашан юм. Тиимэһээ маанадаа өөрын харгыгаар шэглүүлхэеэ оролдоо. Үшөө хүүгэдэй сэсэрлигтэ ябахадаа, барилдаанай секцидэ ошоод, тамиршадай хүл гараар орёолдожо ябадагаа һанадагби. Нэгэдэхи классай һурагша байхадамни, Эрдэм Владимирович Дондоков намайе һорижо эхилһэн байна, - гэжэ тэрэ хөөрэнэ.

Арсалан Будажаповай барилдаанай хүгжэлтэ суута Бувайсар Сайтиевай үедэ үнгэрөө. Энэ Олимпиин наадануудай гурба дахин абаргын барилдаанда дурлажа, Арсалан үндыгөө. Бүхыгөөрөө дуратай барилдаашантаяа адли болохоёо ходо шармайгша һэн. Бувайсар Сайтиевай бүхы уулзалгануудые анхаралтайгаар хаража, дүй дүршэлыень бэедээ шэнгээжэ абаа.

Бэрхэ, уран барилдаашад олон ааб даа. Ганса Бувайсар Сайтиевые хараад ябаагүйб. Жэшээлбэл, манай нютагай аха дүү Базаровууд шанар шэнжэтэй, һонирхол татама барилдаа харуулдаг гэжэ һанагшаб. Иимэ хүбүүд манай Буряадта олон лэ, - гэжэ Арсалан Будажапов һанамжална.

Уласхоорондын барилдаанай нэгэдэлдэ (UWW) бүхы барилдаашадай намтар хадагалаатай байдаг юм. Тэндэхи хуудаһануудые иран харахада, Арсалан Будажапов уласхоорондын хэмжээнэй мүрысөөнүүдтэ 2012 онһоо хойшо хабаадана. Тэрэ үедэ һаял үүдэеэ сэлиһэн ФСК- да болоһон Буряад Уласай Юрэнхылэгшын уласхоорондын мүрысөөндэ хабаадажа, Арсалан урагшагүйдэһэн байна. Тиихэдэ тэрэ 9-дэхи һуури эзэлээ. 2013 ондо залуушуулай дунда Европын чемпионадта баһа шангай һуури эзэлжэ шадаагүй.

Энээнэй һүүлээр Арсалан Будажаповай ерээдүйн харгы урагшатай, олон медальнуудаар гэрэлтэһэн юм. Буряадай Толгойлогшын уласхоорондын мүрысөөндэ Арсалан хоёр дахин чемпион болоо, дүрбэ дахин шангай һуурида гаража шадаа. Монгол, Казахстан, Грузи, Армени, Якутск, Кемерово, Красноярск болон бусад газарнуудта уласхоорондын мүрысөөнүүдтэ шалгаржа, дэлхэйн түрүү барилдаашадай тоодо орожо шадаа.

Эхынгээ түрэһэн нютагта...

2019 онһоо Зорикто Менжиков Бадма Базаров хоёрой шаби Кыргызстан гүрэнэй түлөө барилдажа эхилээ. Олон жэлдэ Буряадай мэдээжэ барилдаашад Жамсо Лхамажапов, Батор Базаров болон Базар Базаргуруев гэгшэд Кыргызстаниие түлөөлжэ, бахархама амжалтануудые туйлаа. Базар Базаргуруев Олимпиин наадануудай хүрэл медальда хүртөө. Барилдааша аха захатанайнгаа зам бариһан Арсалан Будажаповай Бишкек ошоһониинь гайхалгүй.

- Үнинэй Кыргызстанай түлөө барилдаха түсэбтэй байгааб. Юуб гэхэдэ, минии эжы киргиз уг гарбалтай юм. Минии аха дүүнэр, нагасанар булта Кыргызстанда ажаһуудаг, - гэжэ Арсалан абаһаар лэ тэндэхи сурбалжалагшадта мэдүүлээ.

Ондоо гүрэнэй шэнэ паспорт гартаа бариһан тамиршан түрүүшынгээ мүрысөөндэ илалта туйлаа. Киргиз угсаатанай түүхэдэ ороһон бүхэ Каба уулу Кожомкулай мүнхэ дурасхаалай мүрысөөндэ Арсалан чемпион боложо тодороо. 2020 оной эхиндэ буряад барилдаашан Кыргызстанай чемпионой нэрэ зэргэдэ хүртөө. Эгээл энэ үедэ Кыргызстанай барилдаанай мэргэжэлтэдэй болон спортдо дуратайшуулай дунда одоошье энэ гүрэниие суурхуулха баатар ургажа ябана гэжэ хэлсэжэ эхилээ.

Февраль һарада Арсалан Будажапов Азиин чемпионадта түрүү һуури эзэлжэ, Олимпиин наадануудта шэлэн абалгын мүрысөөндэ ошохо эрхэдэ хүртөө. Арсаланай эгээл хүсэндөө, һайн бэлэдхэлтэй болоод ябахадань, тус мүрысөөн коронавирус үбшэнһөө боложо болюулагдаа.

Азиин чемпионой нэрэ зэргэдэ хүртэжэ, Арсалан Будажапов Кыргызстанай барилдаанай түүхэдэ өөрын онсо һуури эзэлээ. Юуб гэхэдэ, Кыргызстаниие түлөөлһэн табан легионер барилдаашад Азиин чемпион болоһон намтартай. Алексей Крупняков, Магомед Мусаев, Айаал Лазарев, Муслим Евлоев гэгшэд Дунда Азиин энэ гүрэниие түлөөлжэ, Азиин мүрысөөнүүдтэ түрүүлээ. Финальна уулзалгада Арсалан Будажапов Энэдхэг ороной шанга барилдаашаниие шүүжэ гараад, нэгэдэхи һуури эзэлһэн табадахи легионер болоһон байна.

- Эжынгээ түрэһэн нютаг Кыргызстаниие, абынгаа тоонто Ага, Буряад нютагуудаа суурхуулхын түлөө барилданаб. Олимпиин орьёлдо гарахадамни, эндэхи хада бурхад баярлахал, - гэжэ Арсалан мэдүүлнэ.

Найдамтай гэр бүлэ

Арсалан Будажапов хэдэн жэлэй саада тээ хуби заяагаа баһа барилдааша Дарима Санжеева гэжэ басагантай ниилүүлээ. Дарима хадаа Буряадай мэдээжэ барилдаашан, олон тоото бүхэроссиин болон уласхоорондын мүрысөөнүүдэй чемпион, уласхоорондын классай спортын мастер юм.

Барилдаашадай гэр бүлэдэ хойноо дахуулха Золто ба Майдар хүбүүд, Амина басаган гаража, түрэлхидөө баярлуулжа байдаг. “Ябаһан хүн яһа зууха” гэһэндэл, урагшаа дабшажа, арад түмэндөө туһатай Арсалан Будажаповта бүхы ажал хэрэгүүдтэнь амжалта хүсэе. Заабол Олимпиин орьёлдо гарахаш!