Спорт 30 jul 2020 485

 Задарюун Зандан

Буряадай тамиршан Зандан Цыденов һаяхана ММА- тулалдаанай уласхоорондын мүрысөөндэ шалгарһан байна. Гэртээ ерэмсээрээ, бэлигтэй тамиршан манай сурбалжалагшатай уулзажа, өөр тухайгаа дэлгэрэнгыгээр хөөрэжэ үгэбэ. Ёһотойл абарга хүбүүнэй намтартай та олоноо танилсуулхамнай.

ММА-тулалдаагаар олон тоото  мүрысөөнүүд болодог гэжэ мэдээжэ. Зандан Цыденов “М-1 Global” гэһэн промоутерско бүлгэмтэй тусхай хэлсээ баталжа, анха түрүүшынгээ тулалдаанда хабаадаа. Тус бүлгэм хадаа ММА-тулалдаанай зүйлнүүдэй дунда яһала үндэрөөр сэгнэгдэдэг юм. Эндэ шалгарһан тамиршад дэлхэй дээрэ эгээл суутай UFC болон Bellator бүлгэмүүдэй тулалдаануудта хабаадаха арга боломжодо хүртэнэ.

Буряад орондо ММА- тулалдаанда дуратайшуул олоншье һаа, спортын энэ зүйл хүгжэлтын эхин замда ябана гэжэ хэлэхээр. Вадим Бусеев, Алексей Иванов, Базар Жалсапов гэгшэд хабаадана гэжэ спортдо дуратайшуул мэдэнэ. Бусад тамиршадай нэрэнүүдые дуулаагүйт гээд һанагдана. Иимэ үндэр хэмжээнэй тэмсээндэ оролсожо шадаһан Зандан Цыденов түрүүшүүлэй нэгэн болоно гээшэ. Дүримгүй тулалдаа нэбтэрүүлжэ ябаһан Антон Бусеевэй «М-1 Global» бүлгэмэй хүтэлбэрилэгшэдтэй харилсаһанай ашаар, Зандан тулалдахаяа уригдаа.

Үрэ дүнтэй бэлэдхэл

Коронавирус үбшэнэй һүжэрһэнһөө тус тулалдаанда бэлэдхэл нэгэ бага ондоо гуримаар үнгэржэ болохо һэн. Занданай хэлэһээр, муухай үбшэн нэгэшье һаад һорилгодонь үзүүлээгүй.

 Һорилгоёо хээд лэ байгаабди. Гэрһээ гаража, спортынгоо заал ошоод лэ, һүүлдэнь сэхэ гэртээ харихаш. Хүн зонтой харилсахагүй гэжэ оролдооб", - гэжэ Зандан хөөрэнэ.

Тулалдаанда хабаадаха урилга абаһанай удаа тусхай һорилго хэрэгтэй болоо. Теэд олон тамиршад нютаг нугануудаараа тарашоод байгаа бшуу. Тиимэһээ Зандан түрэл Агаяа ошожо, һүүлшын үдэрнүүдтэ бэлэдхэл гараа.

- Дагестанай Магомедали Магомедрасуловтай уулзаха байгааб. Энэ тамиршанай тулалдаануудые хаража, бүхы талаһаань шэнжэлээд, бэлэдхэл хээб. Улаан-Үдэдэ спарринг хэхэ хүбүүдни хуу гэр гэртээ ябашаһан байхадань, Могойтын спортын һургуулиин дэргэдэ бэлэдхэл хээб. Тэндэ Базар ахай, Аюр ахай (Базар Жалсапов, Аюр Галсанов – авт.) ехэ туһа хүргөө, намайе һайнаар бэлдээ. Тиигэжэ байтарнай, Дагестанай тамиршан хүлөө гэмтээгээ гэжэ һураг ерээ. Хэды тиигэбэшье, манай һорилго дэмы һалаагүй, - гэжэ тамиршан бэлэдхэл тухайгаа дурдана.

Анхаралтай бай!

Энэ ушарта эмхидхэгшэд дары түргөөр ондоо тамиршаниие олоһон байна. Занданай хэлэһээр, Кабардино-Балкариһаа гарбалтай Арсен Шибзухов тулалдаха маягаараа тад ондоо байшоо.

 Яахабши теэд? Рингдэ гарахадамни, Аюр ахай намайе дэмжээ. “Өөрөө ехээр добтолонгүй эхилэ. Юу хэдэг бэ гэжэ хараашала. Анхаралтай бай! Гараа доошонь бү буулга”, - гэжэ намда хэлээ.

Түрүүшын шатада нэгэ таатай саг оложо, урагшаа дабшахадамни, үбдэгөөрөө тулан абажархёо. Намай һалаа гэжэ һанаад гүйжэ ерэхэдэнь, би бодожо үрдеэд байгааб. Үшөө хэбтээ һаамни, даражархиха байгаа гээд һанагдана. Иигэжэ бэеэ гартаа шангаар барижа, өөрын маягаар тулалдаагаа үргэлжэлүүлээб. Забһаралтада һанаагаа нэгэ бага дараад, үнгэрһэн сагые болгоомжотойгоор хэрэглэжэ, шүүжэ гарааб, - гэжэ гар хүлөө хүдэлгэн, тамиршан дэлгэрэнгыгээр хөөрэнэ.

Удаадахи уулзалга хэзээ үнгэрхэб гэжэ Зандан мэдэнэгүй. Эмхидхэгшэд хэдэн хүнүүдые дурадхаха юм ха.

Хүбүүнэй амжалта Хүнхэрһөө эхитэй

Зандан Цыденов барилдаагаар болон дайшалхы самбогоор спортын мастер юм. Тулалдаануудта бүри бага наһанһаа хабаадажа эхилһэн аабза. Ага аймагай түрэл Хүнхэр нютагтаа барилдаанай оньһотой танилсаа. Тамиршанай хэлэһээр, тэрэ үедэ Хүнхэртэ барилдаан ехэ хүгжэнги байгаа.

 Багаһаа хойшо спортын болон барилдаанай заалда ошожо, тамиршадые хаража байдаг һэмби. Үшөө эхин классай ябаад, Цыбенжап Кулукович Цыденовэй ударидалга доро һорилго хэжэ эхилээб. Мүн һургуулиимнай захирал ябаһан Бадма-Садо Одонович Дашиев маанадые баһал бэлдэгшэ һэн", - гэжэ түрүүшынгээ алхамууд тухай барилдаашан дурсана.

Анха түрүүшынгээ медаль абаһанаа тэрэ элеэр һанаад ябана. Забайкальск хотодо үнгэргэгдэдэг Социалис ажалай Герой, суута хонишон Михаил Болотовой нэрэмжэтэ мүрысөөндэ тэрэ шалгараа.

 Тиихэдэ би гурбадахи һуури эзэлээ һэм. Түрүүшынгээ медаль юунһээшье үлүүгээр һанагшаб. Тиихэдэ тэрээнээ холо хадагалаад байгааб", - гэжэ Зандан хөөрөөгөө үргэлжэлүүлнэ.

Тулалдаанайнь алхамууд

Ургажа ябаа бэлигтэй тамиршаниие мэдээжэ Мүнхэ Баирович Мункожаргалов обёоржо, Улаан-Үдэдэ Уласай олон шэглэлэй колледждо орохыень дурадхаа. 2011 ондо Кемерово хотодо залуушуулай дунда Сибириин федеральна тойрогой мүрысөөндэ Зандан шангай хоёрдохи һуури эзэлжэ, Мүнхэ багшаяа баярлуулаа һэн. Тиихэдэл спортын мастер боложо шадаа.

2012 ондо сэрэгэй албанда татагдажа, бусад тулалдаануудай зүйлнүүдээр мүрысөөнүүдтэ хабаадажа эхилээ. Гар тулалдаан, самбо барилдаан гэхэ мэтын зүйлнүүдээр Занданиие мүрысөөнүүдтэ эльгээдэг байгаа һэн.

Сэрэгэйнгээ алба орхингүйгөөр, хэлсээ баталжа, ажалтай болоо. Дайшалхы самбо барилдаагаар һорилгонуудаа тэрэ үргэлжэлүүлһээр. Хоёр жэлэй туршада Сибириин федеральна тойрогой мүрысөөнүүдтэ хоёрдохи ба гурбадахи һууринуудые эзэлжэ, «спортын мастер» гэһэн үндэр нэрэ зэргэдэ хүртөө.

2016 ондо Эрхүү хотодо “СибФорс” гэжэ нэрэтэй ММА- тулалдаанай бүлгэм байгуулагдаа һэн. Тэрээниие эмхидхэн байгуулагша Антон Бусеев Занданиие түрүүшын мүрысөөндэ уриһан байна. Эгээл эндэ илалта туйлажа, дүримгүй тулалдаануудта хамаагүй хабаадаха аргатай байһанаа мэдэрээ. Тэрэ гэһээр октагондо Зандан таба дахин шүүгээд байна.

Сэпэлма гэжэ наһанайнь нүхэр, хоёр хүүгэдынь болон бүхы Буряадай спортдо дуратайшуул Занданай М-1 Global бүлгэмэй орьёл дээрэ гарахыень хүлеэн байжа, амжалта хүсэнэ.

Автор: Борис БАЛДАНОВ

Фото: «М-1 Global» бүлэгэй сайтһаа